‘Zat-ı alileriniz’ ile başlayan görüşme ‘kardeşim’ ile bitti, Ro-Ro açılır mı?
Türkiye’nin Şubat ayı itibariyle 12 aylık ihracatı yüzde 35,4 artmış ve 231,9 milyar dolara ulaşmıştı. Ocak ayı başında bu yıl için konulan 250 milyar dolarlık ihracat hedefinin normal şartlarda çok kolay aşılacağını söylemiştik. Peki, küresel ve bölgesel ekonomileri özellikle de dış ticareti olumsuz etkileyen Rusya-Ukrayna savaşı bu hedefi ne kadar etkiler? ABD ve Avrupa’daki çok sayıda sanayileşmiş ülkeye dış ticaret fazlası veren Türkiye, Rusya ve Ukrayna’ya 2021’de toplam 8 milyar dolarlık ihracat yapmıştı. Bu ihracatın tamamı kaybolsa bile 2022’de 250 milyar dolarlık ihracat hedefini sadece Avrupa ve ABD’ye ihracatı artırarak yine yakalarız ama çok daha fazlası için diğer bazı bölgesel sorunları da çözmemiz gerekiyor. Mesela Mısır ile ilişkilerin normalleşmesi, hem bu ülkeye hem de bu ülke üzerinden başta Suudi Arabistan olmak üzere bölge ülkelerine ihracatımızın artması için çok önemli. Suriye iç savaşı nedeniyle Mersin’den başlatılan Türkiye Mısır Ro-Ro seferleri iki ülke arasındaki gerilim nedeniyle durdurulmuştu. Bu seferlerin başlaması için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) yürüttüğü çabaların yakında olumlu sonuçlanacağı söyleniyor. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, geçen yılın sonlarına doğru bir heyet ile Mısır’a gitmişti. O ziyaretin, olumlu etkisiyle, Ocak ayında da Mısır’dan bir heyet Türkiye’yi ziyarete gelmişti. İki ülkenin iş insanlarının çabalarına devlet erkânının daha etkin katılması gerekiyor.
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şahin Balcıoğlu ile sohbet ediyoruz. Başkan Balcıoğlu, 2021’de ihracatta yakalanan hızlı yükseliş ivmesinin Ocak ve Şubat aylarında da devam ettiğini söylüyor ve “Önemli ihracat pazarlarımızda önceden kalan bazı sorunlarımızı da artık çözmemiz gerekiyor” diyor. Başkan Balcıoğlu, savaş ve benzeri nedenlerle tehlikeye giren ticaretin mutlaka korunması gerektiğini söyleyerek, ilginç bir bilgi aktarıyor: “TOBB Başkanımız ile (Rifat Hisarcıklıoğlu) Ekim ayında Mısır’a gitmiştik. Biz iş insanları olarak görüşmek istedik. Gidince gördük ki Mısır’dan Türkiye’ye bakış hiç iyi değil. İki tarafın uzun süredir temas bile kurmadığını anladık. Mısır’ın 67 ülke ile Serbest Ticaret Anlaşması var. Bizim de orada 200’e yakın sanayi tesisimiz var. Rifat başkanımız, Arap camiasında sevilen bir isim. Ayrıca Eurochambres Başkan Yardımcısı olduğu için ağırlığı olan bir isim. Görüşmeler ‘zatı alileriniz’ diye başladı, Rifat Bey tarihten girdi toplantı bittiğinde ‘sarmaş dolaş kardeşim’ oldu herkes. Mısır ve bölgedeki önemli pazarlara ihracatımız için çok önemli olan Ro-Ro seferleri iptal edilmişti, ‘onları hemen başlatalım’ dedik. Sonra oradan bir heyet geldi. Başlaması an meselesi. Çünkü ticaretin önemini çok iyi anlattık. İş insanları olarak İsrail ile ticareti nasıl kurduysak Mısır ve diğer ülkelerle de ticareti korumalıyız.” Türkiye 2021’de Mısır’a 4,5 milyar dolarlık ihracat yapmıştı. Suudi Arabistan Türk mallarına gayrı resmi boykot uyguladığı için bu ülkeye ihracatımızda şok düşüş yaşamıştık.
Rusya ve Ukrayna ile ticaret çok sıkıntılı
Başkan Şahin Balcıoğlu, Rusya Ukrayna savaşı için de “Savaşın kimseye faydası yok. Hepimizin temennisi bir an önce bitsin. Bu savaşın bize de olumsuz etkileri var ama biz yine birlik olursak bundan da güçlü çıkarız. Şu anda oralara mal veren arkadaşlarımızın tahsilat sorunları var. Gidip gelmek bile çok zor” diyor. Pandemi döneminde başlayan konteyner ve navlun krizinin ise Türkiye lehine sonuçları olduğunu belirtiyor. Balcıoğlu, “Normal şartlarda Çin her zaman rekabet gücümüze zarar veriyordu. Şimdi doğal olarak lehimize şartlar söz konusu. Bütün ürünlerde bizim pazarımız ağırlıklı olarak Avrupa ve gerekirse arabanın bagajında bile malımızı götürürüz” diyor.
En büyük projenin şantiyesi, 4 bin işçiye çıkıyor
Tema İstanbul Genel Müdürü M. Aydın Ayçenk’in daveti üzerine, MESA, Artaş ve K&A ortaklığının Halkalı’da inşaatını sürdürdüğü, 2280 daire ve 70 villalık Tema İstanbul 2 Projesi’nin şantiyesini ziyaret ettim. Proje, şu anda İstanbul’daki en büyük konut projesi olarak öne çıkıyor. Uzun yıllar yurt dışında önemli inşaat projelerinde deneyim kazanmış bir beyaz yakalı olan Ayçenk, Artaş Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya’nın, projeyi 18 ayda tamamlamaları için yine talimat verdiğini belirtiyor ve “Süleyman Bey, bütün projeleri sözleşme süresinden önce tamamlamak ister. Böyle yapması bizi zorluyor ama her defasında da haklı çıkıyor. Burada da 18 ayda bitirmek istiyoruz” diyor. Projede ilk faz olarak 1600 konut satışta. 1000’e yakını satılmış. Hepsi yatay mimariye uygun 5 katlı 137 bloktaki dairelerin metrekare fi yatı şu sıralar ortalama 35 bin lira. Bu rakamı duyunca villaların fi yatını hiç sormadım. Çünkü villalar aşırı ilgi görmüş durumda. Her isteyene villa satışı olmayabiliyor. Aydın Ayçenk açık konuşuyor: “Bütün proje için çok özel bir sosyal doku oluşması önemli. Villa müşteri adaylarımızı ise genellikle Süleyman Bey ve diğer yönetim kurulu üyelerimizle de tanıştırıyoruz, kararı onlar verebiliyor.” Ben yine işin en zevkli tarafına, ‘inşaatın ekonomimizdeki yerine’ dönüyorum ve “Şantiye ne durumda, işçi sayısı kaça çıktı” diye soruyorum. Ayçenk, “Şu anda 1000 kişiyiz ama çok yakında 4000’e çıkıyoruz. Her gün yeni işçiler alıyoruz” diyor. Temel işlerinde Erzurum ve Bayburt’tan, kaba işlerde Karadeniz illerimizden işçi kardeşlerimiz çalışıyor. İnce işlere geçince Doğu ve Güneydoğu illerimizden işçilerimizin sayısı artacak.