Yeni teşvik sisteminde tarım ve gıda yatırımları daha güçlü desteklenebilirdi

ABDULLAH ÖZDEMİR
MERSİN TİCARET BORSASI (MTB)
YÖNETİM KURULU BAŞKANI

Mersin, tarım ve gıda sektöründe sahip olduğu doğal kaynaklar, altyapı imkânları, üretim hacmi ve lojistik kapasitesi ile Türkiye’nin en stratejik illerinde biridir. Mersin, bitkisel üretim değerinde ve tarımsal ihracatta üçüncü sıradadır. Aynı zamanda ülkemizin en fazla meyve üreten ili olan Mersin, sebze üretiminde dördüncü konumdadır. İlimiz, 10 ürünün üretiminde Türkiye’de birinci, 30 ürünün üretiminde ise ilk üçte yer almakla birlikte, başta narenciye olmak üzere yaş meyve-sebze ve bakliyat ihracatında liderdir. Serbest bölgesi, organize sanayi bölgeleri, limanı, gümrük antrepoları ve lojistik avantajlarıyla ile hinterlandına da hizmet etmektedir.

Mersin’in tarım ve gıda sektörünün çok daha gelişme potansiyeli olduğuna ilişkin değerlendirme ve önerilerimizi her platformda dile getiriyoruz. Çünkü ilimizin tarımsal ihracatı daha çok işlenmemiş, birim ihraç fiyatı nispeten düşük olan tarımsal ürünlere dayanmaktadır. Mersin’in tarımsal ihracatta ulaştığı konumun daha da güçlü kılınması ve sektörde rekabet avantajının artırılması için katma değeri yüksek ürünlere yönelmesi büyük önem taşımaktadır. Böylece, dış pazarlarda tarımsal ürünlerin yalnızca ham madde olarak ihraç edilmesi yerine, işlenmiş ürünler olarak sunulması, birim ihraç fiyatlarını artırarak ihracat gelirlerini de yükseltecektir. Bu potansiyelin harekete geçirilmesi için ise Mersin’de tarım ve gıda sektöründe yapılacak her türlü yatırımın, teşvik sistemine göre 5’inci bölgede değerlendirilmesini, verilecek desteklerin bu kapsamda oluşmasını öneriyorduk. Beklentilerimiz de bu yöndeydi.

Tarım ve gıda yatırımları daha güçlü desteklenebilirdi
Ancak, 30 Mayıs 2025 tarihinde yayınlanan; ‘Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da Mersin, teşviklerin daha az olduğu 2’nci teşvik bölgesinde yer aldı. İlgili Karar’da çok yerinde tespit edilmiş hedefler bulunmaktadır. Bu hedeflerden bir tanesi de Mersin’i çok yakından ilgilendiren; ‘katma değeri yüksek yatırımların özendirilmesi’ olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda belirlenen yatırım seçeneklerine göre; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, faiz veya kâr payı desteği, makine desteği, yatırım yeri tahsisi, sigorta primi işveren hissesi desteği, sigorta primi desteği gibi, yatırımları özendirecek önemli destekler belirlenmiştir.

Ancak, Mersin’in 2’nci teşvik bölgesinde yer alması, özellikle tarım ve gıda sektöründeki potansiyelini uygulamaya geçirebilmesini zorlaştıracaktır. Tarım ve gıda gibi stratejik bir sektörde yapılacak yatırımların düşük oranlı teşviklerle desteklenmesi, yatırımcıların ilgisinin başka bölgelere yönlenmesine ve Mersin’in sektördeki büyük potansiyelinin âtıl kalmasına neden olacaktır.

Oysaki Mersin, hali hazırda bu dönüşüm için gerekli altyapıya, iş gücüne ve ticaret kültürüne sahiptir. Eğer tarım ve gıda yatırımları 5’inci bölge teşvik kapsamına alınsaydı, kamu-özel sektör-üniversite iş birliğiyle bölgemizin gelişimi ivme kazanacak ve ülkemizin gıda güvenliği, sürdürülebilirliği, ihracat hacmi ve ekonomik çeşitliliği açısından güçlü bir üs haline gelmesi için yeni bir kapı açılmış olacaktı.

Bu bağlamda, Mersin’in mevcut potansiyelini tam kapasiteyle kullanabilmesi, yatırımcılar için cazip bir bölge haline gelebilmesi ve ülke ekonomisine daha yüksek katma değer sağlayabilmesi için tarım ve gıda sektöründeki yatırımların 5’inci bölge teşviklerinden yararlanması kritik bir ihtiyaçtır. Bu doğrultuda, ilgili Bakanlıklarımızdan beklentimiz hem Mersin’in hem de ülkemizin kalkınma hedefleri açısından bu hususun yeniden değerlendirilmesidir.

Yatırım teşvik uygulamalarında bölgeler