Tek bir ilaç için... Yılda 5,9 milyon eşek öldürülüyor
Eşek hırsızlıkları Afrika'nın pek çok bölgesi başta olmak üzere dünyada eşek nüfusunun yüksek olduğu yerlerde giderek yaygınlaşıyor. Tüm bunların sebebi ise eşek derisindeki jelatinden yapılan geleneksek bir ilaç…
Çin'de eşek derisindeki jelatin ile yapılan, Ejiao adlı geleneksel bir ilaca talep çok yüksek. Bu ilacın sağlığı geliştirici ve gençliği koruyucu özelliklere sahip olduğuna inanılıyor.
Eşek derileri kaynatılarak jelatin elde ediliyor ve bu jelatin toz, hap veya sıvı haline getiriliyor veya yiyeceklere ekleniyor.
Her yıl en az 5,9 milyon eşek katlediliyor
2017'den bu yana kampanya yürüten Donkey Sanctuary (Eşek Barınağı) adlı kuruluş, yeni bir raporda dünyada her yıl en az 5,9 milyon eşeğin Ejiao yapımı için katledildiğini tahmin ediyor.
BBC'nin haberine göre, rakamlar bağımsız olarak doğrulanamasa da yardım kuruluşu talebin giderek arttığını söylüyor.
Zirvede görüşülecek
Dünyadaki yaklaşık 53 milyon eşeğin üçte ikisinin Afrika'da yaşadığı düşünülüyor.
Afrika'da endüstriye yönelik çeşitli düzenlemeler bulunuyor. Eşek derisi ihracatı bazı yerlerde yasa dışı bir suç olarak sayılıyor.
Ancak talebin ve eşek derisi fiyatlarının yüksek olmasıyla eşek hırsızlığının körüklendiği söyleniyor.
Eşek Barınağı, eşeklerin kaçırılarak ticaretin yasal olduğu yerlere götürüldüğünü belirtiyor.
Ancak, Afrika ülkeleri ve Brezilya hükümetinin, azalan eşek nüfusuna tepki olarak eşeklerin kesilmesini ve ihraç edilmesini yasaklamaya hazırlanmasıyla yakında bir dönüm noktası yaşanabilir.
Afrika genelinde endüstriyi yasaklamayı öngören yeni bir yasa tasarısı, 17 ve 18 Şubat tarihlerinde tüm devlet liderlerinin bir araya geldiği Afrika Birliği Zirvesi'nde gündemde olacak.
Yasaklar ticareti başka yerlere kaydırır mı?
Ejiao üreticileri eskiden Çin'den temin edilen eşek derilerini kullanıyordu.
Ancak Çin'deki Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'na göre ülkedeki eşek sayısı 1990'da 11 milyon iken 2021'de iki milyonun altına düştü. Aynı zamanda, Ejiao niş bir lüks olmaktan çıkıp popüler, yaygın olarak bulunabilen bir ürün haline geldi.
Çinli şirketler deriyi başka ülkelerde aramaya başladı. Afrika, Güney Amerika ve Asya'nın bazı bölgelerinde eşek mezbahaları kuruldu.
Afrika'da bu durum, ticaret üzerinden acımasız bir çekişmeye yol açtı.
Eşek eti tüketiminin tabu olduğu Etiyopya'da bulunan iki eşek mezbahasından biri 2017 yılında halkın protestoları ve sosyal medyada insanların tepkisi üzerine kapatıldı.
Tanzanya ve Fildişi Sahili gibi ülkeler 2022 yılında eşek derisi kesimini ve ihracatını yasakladı, ancak Çin'in komşusu Pakistan bu ticarete kucak açtı.
Geçen yılın sonunda Pakistan basınında yer alan haberlerde, "en iyi cinslerden bazılarını" yetiştirmek üzere ilk "resmi eşek yetiştirme çiftliğinin" kurulduğu duyuruldu.
Sydney Üniversitesi'nden Çin-Afrika ilişkileri uzmanı Prof. Lauren Johnston'a göre bu oldukça kârlı bir işe dönüştü.
Johnston, Çin'de 2013 yılında yaklaşık 3,2 milyar dolar değerindeki Ejiao pazarının 2020 yılında yaklaşık 7,8 milyar dolara yükseldiğini söylüyor.
Bu durum halk sağlığı yetkilileri, hayvan refahı kampanyacıları ve uluslararası suç araştırmacıları için bir endişe kaynağı haline geldi.
Ülkeler için temel bir soru da şu: Gelişmekte olan bir ekonomi için eşeklerin ölüsü mü yoksa dirisi mi daha değerli?
Eşek Barınağı'nda veteriner olan Faith Burden, eşeklerin dünyanın pek çok yerinde kırsal yaşamın "kesinlikle ayrılmaz bir parçası" olduğunu söylüyor. Eşeklerin güçlü ve uyum sağlayabilen hayvanlar olduğunu söyleyen Burden, "Bir eşek belki de 24 saat boyunca su içmeden durabilir ve herhangi bir sorun yaşamadan çok hızlı bir şekilde yeniden sıvı alabilir" diyor.
Ancak tüm bu özelliklerine rağmen eşekler kolay ya da hızlı bir şekilde üremiyor. Bu yüzden de kampanyacılar, ticaretin kısıtlanmaması halinde eşek nüfusunun azalmaya devam edeceğinden ve daha fazla yoksul insanı bir yaşam çizgisinden ve bir arkadaştan mahrum bırakacağından korkuyor.
