Başkanlar Konuşuyor: Termal, gıda ve mermerin başkenti Afyon, ‘yeşil üretim’in adresi olacak

Hedef; kentin tüm lider sektörlerini uluslararası arenaya taşımak...

Hüsnü Serteser / Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı

Afyonkarahisar son 30 yıldır, adını kaplıcadan çıkartıp termal başkenti haline getirdi. Tesisler bu ismi hak eder hale geldi. Pandemide termal turizm Türkiye’deki her hizmet sektöründe faaliyet gösteren alan gibi zarar gördü. Kentimizin önemli sektörlerinden biri doğal taş… Afyonkarahisar, bu konuda her zaman ülkenin ilk 3 şehri içinde yer almış. Pandemi sırasında doğal taşta Çin'e blok satışımız nerdeyse sıfırlandı. Ancak başka bir mutluluk yaşadık. Mamul satışına başladık. Yani taşımızı kendimiz işler hale geldik. Böylece blok mermerle kaybettiğimiz değeri, mermerimizi işleyerek sağladık. 2019'da 200 milyon dolar olan mermer ihracatımız, 2020'de de olumsuz koşullara rağmen 200 milyon dolar oldu. Pandemiden doğaltaş sektörümüz bu anlamda güçlenmiş olarak çıkacak. Koşullar düzeldiğinde bu rakam 150 milyon dolar daha canlanmış olacaktır diye düşünüyorum. Sanayimize gelince pandemide çok etkilenmedik ama küçük esnafımızın durumu ciddi anlamda bozuldu. Borcu borçla kapatma devri başladı ki bu iyi değil. Gelir dağılımı bozuldu, bunu yeniden normalleştirmek için kalıcı ekonomik yapısal reformlara ve yerinde harcanacak desteklere ihtiyaç var. Biz 5 sene sonra Afyonkarahisar’ı çok önemli bir noktada görüyoruz. Kentin var olan özelliklerini ‘uluslararası arena’ya taşıyarak bunu yapacağız. Mesela termalde tüm dünyanın önemli merkezi olacağız, mermerde zaten tüm dünya bizden bahsediyor ama mermer makinelerinin teknoloji merkezi olmayı hak ediyoruz. Biz dış ticaret fazlası veren bir kentiz. Her 1 dolarlık ithalata karşılık 4 dolarlık ihracatımız var. Bunu yeşille taçlandıracağız. Çok büyük holdingleri bu özelliğimizle kente çekeceğiz.

Yerli taş kullanılması kuralına uyulması lazım

Özellikle kamu binalarında yerli doğal taş kullanılması için biliyorsunuz Cumhurbaşkanımız, Başbakanken genelgeler çıkardı. Hatta yerli malları ihaleye girdiği zaman yüzde 15 yüksek fiyatta olsa bile tercih edilebilecekti. Ancak ne yazık ki bunun tam olarak uygulandığını söyleyemeyiz. Biz oda binamızı yaparken tamamen yerli malı kullandık, aynı dönemde burada yapılan devlet hastanesinde ithal granit kullanıldı. Yerli malı kuralına uyulması lazım.

Yumurtanın maliyeti 65, satışı 55 kuruş!

Kentimiz yumurtanın önemli üreticisi. Ancak şu anda yaşanan dar boğazdan iyi bir üretim planlaması yapılmadan çıkılması mümkün değil. Yumurtada 2014 yılında kentimiz 114 milyon dolar ihracat yapmış. Irak’a ihracat durduktan sonra dramatik bir düşüş oldu. 2020'de bu alandaki ihracatımız 26 milyona düşmüş durumda. Irak bizim yumurtamızı almaya devam ediyor. Bunları diğer ülkeler üzerinden sanki o ülkenin yumurtasıymış gibi üzerine komisyon koyup daha pahalı Irak’a satıyorlar. Bu sorunu çözemedik. Temmuz sonu itibariyle Aslında vatandaşına daha pahalıya yumurta yedirmiş oluyor. Tüm bu sorunları ciddi olarak görüşmek gerekiyor yoksa bu erozyon devam edecek başka kapılar aramamız gerekiyor. Temmuz ayı sonu itibarıyla yumurta üretim maliyeti 65 kuruş, ihracata 57 kuruştan yollanıyor, piyasaya 55 kuruştan satılıyor. Bu sürdürülebilir değil.

Termalde önceliğimiz turizm sektörümüz

Ege Bölgesi termal zenginlik bakımından Türkiye’de 1.sırada. Afyon’da kuyu sıcaklıklarımız maksimum 130 derece. Aydın, Denizli gibi yerlerde sıcaklıklar çok daha fazla. Bu nedenle termal suyumuzu enerjide değil, turizmde ve seracılıkta kullanmayı tercih etmiş durumdayız. 25 bin konutumuzu da ısıtıyoruz. Bunu bir denge içinde yapıyoruz. Önceliğimizi turizm olarak belirledik.

2022'nin ilk çeyreğinde Sinanpaşa için tahsis başlar

Biz yeşil konusunda kendimize büyük hedefl er koyduk. Hizmet binamızı yeşil yaptıktan sonra, üretimimizi de yeşil yapmak için hız kesmeyelim dedik. Biliyorsunuz Yeşil Mutabakat kapımızda. Bu kapsamda yatırım yapacak tüm yatırımcılarımızı çekeceğiz. Afyon teşvik sisteminde 4. Bölge’de, yatırım OSB olursa 5. Bölge. Bir de 30 kilometre uzağımızda Sinanpaşa ilçemiz var. Orası da teşvikli ilçe oldu ve oradaki OSB’de yatırımlar 6. Bölge kapsamında olacak. Burayı yeşil OSB yapmak işitiyoruz. Birçok şehir bunu yapmak istedi ama bizim avantajımız şu: Ankara’nın kuzeyinden güneyine bir çizgi çizerseniz, Batı’da kalan tek 6. Bölge teşvikli OSB biz olacağız. Yani Hakkari’de teşvik neyse bizde de o olacak. İmar çalışmaları devam ediyor. Bir aya kadar bitirip bakanlığa yollarız. Tahsislerde 2022’nin ilk çeyreğinde başlar.

‘Yeşil bina’ ile birincilik aldık

Hizmet binamızı 2011 yılında planlamaya başladık, 2013’te bitirdik. Hedefimiz yeşil bina yapmaktı. Dünyada bu sertifikaları veren iki kurum var. Birisi İngiltere merkezli BREEAM, diğeri Amerikan LEED. En çok belgesi olan BREEAM, buna başvurmaya karar verdik. 2 yıl çalıştık. Sonunda Türkiye’de BREEAM sertifikası almış ilk kamu binası olduk. 550 kilovatlık güneş enerjisinden elektrik üretimi santrali kurduk. Dolayısıyla binamızın elektriği de yenilenebilir enerjiyle sağlanmış oldu. Yağmur suyunu toplayarak kampüsümüzdeki rekreasyon çalışmalarının sulamalarında kullandık. Engelliler için birçok kriterleri yerine getirdik. Yağmur sularını değerlendiriyoruz, elektrikli araçlar için şarj istasyonlarımız, bisikletler için park alanlarımız var. Jeotermal enerji ile ısınıyoruz. Tamamen çevre dostuyuz. Daha bu bölgede elektrikli arabalar dahi olmadan burada elektrikli şarj cihazları ile hizmet vermeye başladık. BREEAM’da özelliklerimiz incelenince ve 87 gibi muhteşem bir puan alınca, bir yarışmaya dahil olduk. 5 binayla finale kaldık. İngiltere, İspanya, Romanya ve ABD ile yarıştık. Daha sonra kamuya açık bir oylama yapıldı. Sağ olsun tüm Türkiye, tüm TOBB camiası, Afyonkarahisar’daki kurumlarımız, gurbetçilerimiz, hemşerilerimizin oyuyla birincilik ödülünü aldık. Tüm bu çalışmalarımız hem Afyonkarahisar sanayimize hem de insanımıza bir ‘yeşil’ duyarlılık kattı. Bunu yeni OSB’mizle taçlandıracağız.

Türkiye’nin 3. gastronomi kenti

UNESCO’nun Yaratıcı Şehirler Ağında, Türkiye’nin Gaziantep ve Hatay’dan sonra seçilen üçüncü kenti Afyon. Bu çok büyük gurur. Afyon, sucuğu, pastırması, kaymağı, lokumu, maden suyuyla tanınır ama bizim 600 civarında yemeğimiz var. Gastronomi Evimizle bunu daha iyi tanıtacağız. Tam pandemi öncesi bu unvanı aldık, henüz yetirince tanıtamadık. Ayrıca Afyon sucuğu, Afyon pastırması, Afyon kaymağının coğrafi işaretlerini oda olarak aldık. Şimdi bir güzel haberimiz daha var. Afyon manda yoğurdunun tescilini aldık.