Halka arzlara likidite molası

Şebnem TURHAN

Borsada bir süre yeni şirket görülmeyecek. Ocak ayının yeni halka arza onay verilmeden geçmesi beklenirken 7 Aralık’tan bu yana da Sermaye Piyasası Kurulu halka arz onayı vermedi. Sermaye piyasası uzmanları düşük likidite ve talepteki gerilemenin halka arzlara mola verilmesine neden olduğunu dile getirdi.

Sermaye piyasalarında halka arzlar ve bireysel yatırımcının iştahı 2023 yılına damga vurdu. Ancak yılın son ayında yapılan halka arzlarda talep ve hisselerin borsa performansı beklentilerin altında kaldı. Sermaye Piyasası Kurulu’ndan 7 Aralık’tan bu yana yeni halka arza da onay çıkmadı. Sermaye piyasası uzmanları ocak ayında da yeni bir halka arz onayı olmasını beklemiyor. 11 Ocak’taki Merkez Bankası’nın New York’taki yatırımcı toplantısı ile kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in 12 Ocak’taki gözden geçirmesinin de önümüzdeki dönemde halka arzların da seyrini belirleyecek.

BİR YILDA YATIRIMCI SAYISI YÜZDE 102,3 ARTTI

2023 yılında 54 şirket borsaya geldi ve toplam halka arz büyüklüğü 79 milyar 180 milyon lira oldu. Yani 54 şirket sermaye piyasalarından 79.2 milyar lira fonlama sağlamış oldu. Özellikle mayıstaki seçimlerin ardından yapılan halka arzlara rekor talep gelirken şirketlerin borsada hisse performansı da tavan serilerine imza attı. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre 2022 sonunda hisse senedi piyasasında yatırımcı sayısı 3 milyon 783 bin 487 iken 2023 sonunda 7 milyon 653 bin 30'a çıktı. Bir yılda yatırımcı sayısı yüzde 102,3 arttı. Buna karşılık 8.6 milyon kişi ile 13 Aralık’ta zirveyi gören yatırımcı sayısı son iki haftada ise 950 bin kişi azaldı. Yılın son iki haftası Borsa İstanbul endeksleri için de sert satışların yaşandığı bir dönem olarak da geride kaldı.

Piyasa uzmanları bu düşüşlerde hem standart TL mevduat faizindeki yükselişleri hem de üst üste yapılan halka arzlar ve yabancı yatırımcı azlığı nedeniyle likidite eksikliğinin etkili olduğuna sık sık dikkat çekti. Borsada işlem hacmi de son haftalarda 100 milyar liranın altına gelirken, çok hızlı yükselen kredi faizleri de kredili işlemlerden yatırımcının uzak durmasına neden oldu. Düşüş dönemleri de teminat tamamlama çağrılarının artması sonucunu doğurdu.

5 YILDA 13.3 MİLYAR DOLARLIK SATIŞ

Tüm bunların yanında 2024 yılının hisse senedi piyasasında ana teması da analistlerin vurgusuna göre yabancı yatırımcı olacak. Henüz yeterince giriş olmasa da Merkez Bankası verilerine göre son 5 yıldır hisse senedi piyasasından net çıkış yapan yabancı yatırımcı yılı bu kez az da olsa pozitife dönebilecek. Son 5 yılda hisse senedi piyasasından yabancı yatırımcı çıkışı 13.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Yabancı yatırımcıların ise 11 Ocak’taki toplantı ve 12 Ocak’taki kredi notu kararı sonrasında şubat ayı gibi çok daha güçlü şekilde Türkiye sermaye piyasalarına giriş yapmaları beklentisi ise öne çıkıyor.

Tüm bunlar halka arzlarda da bir mola verilmesine neden oldu. Sermaye piyasası kaynaklarından edinilen bilgiye göre ocak ayında yeni bir halka arza onay çıkması sürpriz olacak. 7 Aralık’tan bu güne zaten yeni bir şirket için halka arz onayı gelmedi. Bu demek oluyor ki en az 8 hafta yani 1.5 ay boyunca yeni bir halka arz olmayacak.

LİKİDİTE SIKIŞIKLIĞI EN ÖNEMLİ NEDEN

Sermaye piyasası kaynaklarının verdiği bilgiye göre aralık ayındaki halka arzlarda yaşanan görece düşük talep ve hisselerin borsada işleme başlamasının ardından taban seviyeyi görmeleri yeni halka arzlara onay çıkmamasında etkili. Uzmanlara göre şu dönemde yeni bir halka arza yeterli talep gelip gelmeyeceği belli değil. Her ne kadar halka arzdan edinilen fon kadar düşük maliyetli olmasa da bankaların kredi musluklarını yeniden açması, selektif kredi politikası maliyetli de olsa şirketlerin krediye ulaşmasını sağlıyor.

Yatırımcılar için de standart TL mevduatı artık önemli bir yatırım aracı olarak öne çıkıyor. Yüksek mevduat faizleri risksiz getiri son halka arzlardaki taban fiyatları gören yatırımcı için oldukça cazip oluyor. Bu durum da daha önce bir halka arzdan çıkıp diğer halka arza giren yatırımcıları da standart TL mevduata yönlendirmiş gibi görünüyor.

Likidite sıkışıklığı ise sermaye piyasası uzmanlarına göre yeni halka arz onayı çıkmamasının en önemli gerekçesi olarak öne çıkıyor. Yabancı yatırımcının da şubat sonra geleceğine yönelik beklenti de ocak ayında halka arzlarda ‘bekle gör’e geçilmesine yönlendiriyor.

Likidite sıkışıklığının ve TL mevduat faizindeki artışın son aylarda yapılan halka arzlardaki talepde gerileme yarattığını da dile getiren sermaye piyasası uzmanları şubat sonrasında yeniden halka arz onaylarının çıkabileceğini ancak 2024'te halka arzların 2023 kadar yoğun olmayacağı beklentisinde.

Son halka arzlarda yatırımcı talebi düştü

Halka arzlarda yaz aylarındaki yüksek performans yılın son çeyreğinde aksamaya başladı. Aralık başında yapılan 3 halka arz borsada 4-6 tavan serisine imza atarken ayın ikinci yarısında yapılan halka arzlar ya 1 tavan gördü ya da taban fiyattan borsada işleme başladı. Bunun yanı sıra halka arzlara gelen talepte de gözle görülür bir düşüş yaşandı. Yılın ilk aylarında yapılan halka arzlarda özellikle bireysel yatırımcılardan 60,118, 220 kat taleple karşı karşıya kalınırken bu alanda yapılan düzenleme sonrasında talep de 7-8 kata indi. Yılın ilk çeyreğindeki bazı halka arzlarda talep yine 20 katı aşacak şekilde güçlü gerçekleşti. Seçim öncesi yapılan halka arzlarda ise talep yavaşladı ancak yaz aylarında yapılan halka arzlarda talep 4-5 katı aştı. Yılın sonunda yapılan halka arzlarda ise gelen talep 1.5 -2 kata geriledi. Halka arza katılan yatırımcı sayısı da azaldı.

Şirketler halka arz fiyatının altına geriledi

Halka arz edilen şirketlerin borsada tavan serilerine imza atıp ardından yükselişlerini sürdürmeleri son dönemde yatırımcının en büyük beklentisiydi. Ve yılın sonuna kadar da bu beklenti büyük ölçüde karşılandı. Yılın son çeyreğinde ise bu formül teklemeye başladı. Son iki halka arzda ise tamamen çöktü. Öyle ki sadece 1 tavan gören Sur Tatil GYO sert kayıplar yaşadı ve şirket hisseleri dün 11.40 itibariyle halka arz fiyatının yüzde 38,23 altında işlem gördü. Halka arz fiyatı 49.18 lira iken dünkü fiyat 30.38 lira oldu. Yine yılın son halka arzı Avrupakent GYO ilk gün taban fiyat ile karşı karşıya kaldı. Yine dün 11.40 itibariyle halka arz fiyatının yüzde 29,16 altında işlem gördü. Halka arz fiyatı 55,08 lira iken dünkü fiyat 39.02 idi. Dün 11.40 itibariyle geçen yıl halka arz edilen 54 şirketten 7 şirket halka arz fiyatının altına gerilemiş durumda. Bu şirketler Avrupakent GYO, Sur Tatil Evleri GYO, Mega Metal, Batı Ege GYO, Çates Elektrik, TAB Gıda, Bien Yapı olarak sıralandı. Öte yandan borsada işlem görmeye başlamasıyla birlikte hareketinde gördüğü zirve seviyesinden düşüş yaşamayan şirket hissesi ise yok. Halka arz şirketleri gördükleri zirve seviyesinden en çok 68, en az ise yüzde 2,3 düşüş yaşamış durumdalar.