Yeni asgari ücret yüzde 12,25 erimiş halde sahaya iniyor

HÜSEYİN GÖKÇE

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2023 yılı ikinci yarısında geçerli olacak asgari ücreti yüzde 34 oranında artırarak 8 bin 506 liradan 11 bin 402 liraya yükseltmişti.          

Yürürlükteki mevzuata göre aslında yılda bir kez belirlenen asgari ücret, hızla artan enflasyon karşısında uzun süre ayakta kalamayınca, seçim sürecinin de etkisiyle yılın ortasında tekrar artırılma kararı alınmıştı. Buradaki en belirleyici unsur ise dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in, “Asgari ücret 500 dolar civarında olacak” sözleriydi.          

Nitekim asgari ücret ara dönemde döviz cinsinden yüzde 6,1 artırılarak 482 dolara çıkarıldı ve 500 dolar seviyesine yaklaştırıldı. Bu aynı zamanda asgari ücretin dolar cinsinden en yüksek seviyesine karşılık geliyordu.  İşverene maliyeti 15 bin 762 lira olan asgari ücret, henüz ne işverenin cebinden çıktı, ne de çalışanın cebine girdi. Özel sektörde maaşların ayın 1’inden itibaren alındığı göz önünde bulundurulduğunda, yeni asgari ücret ilk kez bugünden itibaren hesaplara yatmaya başlayacak.     

Enflasyonun çok yükseldiği dönemlerde Türkiye’de adet olduğu üzere mal ve hizmet fiyatları beklenen enflasyona göre belirleniyor. Bu tarz ücret artışlarının ardından da işçilik gideri artanlar, hızlıca fiyatları gözden geçirmeye başlıyorlar.          

Cevap aranan sorular?

Asgari ücretin belirlendiği tarihten bu yana birçok mal ve hizmetin fiyatı çeşitli gerekçelerde artırıldı. Şimdi en çok merak edilen konulardan birisi, bu fiyat artışlarının ne kadarı maliyet artışı, ne kadarının ise asgari ücret artışı gerekçesiyle yapıldığı. Yani son 1-1.5aydır fiyatlar maliyet arttığı için mi yükseldi, yoksa ağustosta zamlı olarak ödenecek asgari ücret sebebiyle mi yükseldi?       

Bu soruların cevabı bilinmiyor. Ama bilinen bir gerçek var ki o da tarihin en yüksek seviyesinde belirlenen asgari ücret, daha işçilerin cebine girmeden, dolar kurundaki artış sebebiyle 60 dolar birden gerileyerek 422,9 dolara düşmesi (kur 26,96 liradan hesaplanmıştır).  Başka bir ifade ile belirlendiği tarihteki kurla 482 dolar olan asgari ücret, işçinin cebine 60 dolar daha eksik olarak 422,9 dolar olarak girecek. Yani dolar cinsinden yüzde 12,25 erimiş olacak.