Merkez Bankası daha fazla fısıldamalı...

Ekonomist Ali Ağaoğlu ile gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Şans Sohbetleri'nde hem Fed hem de TCMB'nin faiz kararlarını değerlendirdi, önümüzdeki dönem piyasaya etkisini tartıştı.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Güldağ: Sohbete Fed’in kararını değerlendirerek başlayalım. beklendiği gibi artırmadı faizi ama bir artış daha yaparım sinyali verdi.

Ağaoğlu: Kasım ya da aralıkta yapabilirim diyor. Bence yapmayacak. Piyasaya önümüzdeki verilere bakacağım mesajı verdi. Haklı olduğu birkaç nokta da var.

Güldağ: Hangi noktalar?

Ağaoğlu: Bir, konut piyasasına bakacak. İki, istihdam piyasasına bakacak. Bunlar henüz çok negatif etkilenmediler diyor. Doğru ama etkileri geç çıkacak. Ve artık onlar da faiz artışının mutlak etkilerinden korunamayacak. Faiz hareketleri ister yükseliş ister düşüş yönünde olsun, Amerika gibi dev ekonomide en az 6 ay alıyor. Birincil etkileri hemen ama ikincil etkileri 6 ayda geliyor.

Güldağ: Fed'in esas söylediği, önümüzdeki yıl kolay kolay faiz indirimi olmayacak. Bunu asıl Amerikan tahvil getirileri bakımından değerlendirmek lazım. Baksana Türkiye'den dış piyasalara yapılan yatırımlarda Amerikan tahvilleri ilk sırada...

Ağaoğlu: Önemli hareket ABD 10 yıllık tahvil getirilerinde oldu. 4,32 kritik bir eşikti, geçildi. Özellikle kasım veya aralıkta bir faiz daha artırabilir beklentisi, hisse senetleri tarafını olumsuz etkiledi. Altın-gümüş tarafı 'faiz artmadı, iş kolaylaşacak' dedi ama 'kasımda faiz artırabilir riske atmayalım' diyen tekrar sattı. Aynı durum Euro içinde geçerli oldu.

Güldağ: Bizim Merkez Bankası 500 baz puan artırdı. 30'a çekti politika faizini. Matematiği nedir bilmiyorum. Kademe yine girmiş metne, bir öncekinde yoktu.

Ağaoğlu: Evet. Onun için 1000 baz puan artırsaydı ve bu açıklamayı yapsaydı şaşırır mıydık?

Güldağ: Yoo... "İzin" sorunu da yok görünüyor. Cumhurbaşkanı’ndan gelen açıklamalar, 'işlerinin ehli kişiler, ne gerekiyorsa yapacaklar' gibi açıklamalarla işin arkasında duruyor. Para ihtiyacımız ortada. 10.4 milyar geldi diyoruz ama, görünen o ki orada yabancıdan doğrudan gelen para sınırlı. Seçim öncesinde 'ne olur ne olmaz' diye çıkıp, sonrasında geri gelen bizimkilerin parası....

Ağaoğlu: Herhalde bize bir şey söyleniyor, yabancılara başka bir şey. Ben bunu anlıyorum baktığımda yabancılar 500+500 diyorlar. Arkasındaki mantığı bilmiyoruz. Neden 2024 enflasyonu olarak öngördüğünüz 33’e paralel bir artışı bugünden yapmıyorsunuz?

Güldağ: Aslında, 2024 enflasyon hedefini, yani 33'ü tutturmakta kararlıyız deniyor metinde.

Ağaoğlu: Ben de onu söylüyorum. 500 puanın mesajı nedir? Eylül ayı kendimi bildim bileli, okulların açıldığı, harcamaların ve fiyatların daha da arttığı aydır. Üstelik dört Boğaziçili'nin olduğu PPK’dan bahsediyoruz. 750+750 iyi bir mesaj verirdi.

Güldağ: Piyasanın razı olacağı mesajı verdi Merkez Bankası ama piyasanın önüne geçmedi. O açıdan bir hayal kırıklığı oldu kimi çevrelerde. Borsa mesajı aldı ama...

Ağaoğlu: 750 ya da 1000 puan gelmedi diye...

Güldağ: Tabii, hep böyle gidecek değil. Yukarı çıkan düşer, düşen çıkar. Ayrıca, banka ve sigorta hisseleri ile yükseldi borsa. Sanayi tarafı ne yapacak? Almanya başta, Avrupa durgunluğu yaşıyor. Finansmana erişim hala büyük sorun ve şimdi maliyeti de arttı. Para bulamayan deposuna dönüyor. Çek kırdırır gibi stokları kırdırıyorlar. En önemli markalarımızın ürünleri dahi spot piyasada yüzde 25-30 indirimli satılıyor. Eee, çek varsa ödenecek, büyük küçük dinlemiyor. Hatta büyük firmaların ödemelerini geciktirdiğini daha fazla duyar oldum son zamanda. Bu bir sonraki dönemi de etkileyecek. İndirimli satış, daha az para, daha az üretim, daha az sipariş demek. Durgunlaşma birkaç sektör ile sınırlıydı, şimdi hemen her sektörde durgunluk alametleri belirdi. Karlılıklar baskılanacak. İhracat tarafında dolar da Euro karşısında güçleniyor. Bu arada, kurda da 10 kuruşluk bir artış oldu.

Ağaoğlu: Orası kontrol edilen bir piyasa olduğu için, dostlar alışverişte görsün, 750 yerine 500 geldiği için kurda bir çıt artmış gibi görünüyor. İşin özü, beklenti yönetimi açısından herhangi bir proaktif davranış gelmedi. Ön alan değil, takip eden bir yaklaşım izledikleri için, önümüzdeki dönemde gelecek olan yüzde 35'in de değeri kalmayacak. Bugün 35 yapsaydın, gelecekte 2 puan da yapsan insanlar ikna olacaktı. Benim için sürdürülebilirlik süresi gittikçe azalıyor. Diyelim ki yerel seçimlerin tamamını bir parti kazandı. Neyi, nasıl düzelteceğiz biz seçimden sonra? O güne kadar ki hasar ne olacak? Bu maliyetin çok yüksek olduğunu o dört kişi herhalde biliyordur. Benim için çok ciddi kredibilite revizyonu oldu bu PPK toplantısı sonucu. Çünkü bu işin erbabı olarak oraya gelmiş olan arkadaşlarımız hangi literatüre disipline göre bunu yaptılar sorusunun yanıtı bende yok.

Güldağ: Belki Merkez Bankası neyi neden yaptığını, bizi neler beklediğini daha fazla anlatmalı...

Ağaoğlu: Sevinirim. Fısıldasalar da ikna olurum ben.

Petrolde geri çekilme yüksek ihtimal

Güldağ: Hem Fed'in, Powell'ın açıklamalarında var, hem de bizim Merkez Bankası petroldeki çıkışa dikkat çekiyor. Gerçekten de petrol fiyatları 100 dolara çıkmasa bile, 90 doların üzerindeki seyri enflasyon beklentilerini iyice bozabilir. Faiz beklentilerini değiştirebilir. Ne bekliyorsun?

Ağaoğlu: Şöyle bir şey söyleyeyim. Benim takip ettiğim grafikler itibarıyla söyleyeyim. Salı günü 95 dolara yaklaştı. 94,60 kritikti kırılmadı. Fakat dün sert bir düşüş bugün da sert bir toparlanma geldi. Ben 94,60’ın aşılacağını beklemiyorum. Gün içinde görülmesi benim için önemli değil. Önemli olan gün kapanışı ve takip eden gün kapanışı özellikle de hafta sonu kapanışı.

Güldağ: Cuma 94.60'ın altında kalırsa...

Ağaoğlu: Geri çekilme olacak...

Güldağ: En çok Amerikan kayaç petrolü üreticileri bu işten kazançlı çıkıyor demiştin...

Ağaoğlu: Amerika fiyat yukarda kalsın, kayaç petrolü üreticileri kazansın diye petrol rezervlerini tamamlamıyor deniyor doğrusu ama artık ABD'nin stratejik petrol rezervleri tutmasına teknik olarak ihtiyacı yok. Çünkü Amerika artık dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz üreticisi. 33 trilyon dolara ulaşmış Hazine borçlanmasının olduğu yerde neden Hazine'deki kaynağınızı ihtiyaç yokken rezerv tamamlamaya ayırasınız ki? Ayırmazsınız. Bence mantıklı iş yapıyor.

Güldağ: Her durumda bize yaramıyor...

Ağaoğlu: Doğru, fiyatların yatay gitmesi bile bizim için bir risk. Enflasyon cephesi var. Bu tabii Amerika’nın da problemi. Faizle düzeltemeyeceğimiz bir konu bu. Tarımsal emtia, endüstriyel metaller, değerli metaller tüm hepsi faizden etkileniyorlar bir tek petrol etkilenmiyor. Aslında bunun Amerika için deflatif etkisi olacağını düşünüyorum. Amerikalı fiyat yükseldiğinde otomatik olarak talebini geri çekecek talep aşağı çekildiğinde satış azalacak.

Altın fiyatları kritik karar aşamasında

Güldağ: Altında beklediğin düşüş oldu. Bundan sonra beklentin nedir?

Ağaoğlu: Fiziksel altın talebine bağlı olarak bizde primli hareketler oluyor TL’ye karşı. Ama işin o tarafını çok bilmiyorum. Uluslararası piyasada altın ons fiyatları olarak baktığımda altın çok sıkışık bir yerde. Kendi çapında daracık alana sıkıştı. Şimdi bir karar verecek.

Güldağ: Gümüşten destek var mı?

Ağaoğlu: Gümüş biraz daha yukarı yönlü olacak. 23,70 ve 24,24 seviyelerine gelme ihtimali var ama altın için sıkışık bir yerdeyiz. Altında 1.930 dolar 50 günlük hareketli ortalama… 1.927 dolarda bir düşüş trendi var onu kırmaya çalıştı salı günü olmadı. Ama sonra indi aşağıya. Şu anda 1.920’lerdeyiz. 50 ve 200 günlük hareketli ortalamalara baktığımız zaman benim beklentim aşağı yönde. Kısa vadeli hareket 3-5 günlük yukarı yönlü olabilir ama altın kritik yerde.

Güldağ: Kritik dediğin yer neresi?

Ağaoğlu: Altın 1.945 dolar seviyesini geçmeden herhangi bir yukarı yönlü hareketine ikna olamayacağım. O seviyeyi geçer de yukarı çıkarsa; 1.965 seviyeleri var. Orası da önemli bir direnç olacak. Benim beklentim kısa vadede hafif yukarı, sonra bir aylık perspektifte veya yıl sonuna kadar özellikle Fed’in faiz politikasının biraz önce konuştuğumuz şekilde ortaya çıkmasından sonra aşağı yönlü hareket.

Güldağ: Ya gümüş. Gümüş yüzde 10 hareket etti, altının yüzde 2 hareket ettiği yerde. Gümüşte toparlanma daha iyi oluyor.

 

Finans