Geceler ve şehirler
“El ayak çekilince,
sohbetler tükenince,
dostlar eve gidince;
bu geceler işkence…”
(Beni Anlamadın Ya – Kayahan)
Ev ve iş yerinden sonra “Üçüncü Yer” olarak anılan, akşamın ilerleyen saatlerinden sabahın ilk ışıklarına kadar faal; sosyalleşmenin, sohbetin, hoş vakit geçirmenin mekanları bar, kafe, restoran, gece kulüpleri, partiler, sahne gösterileri sosyal hayatın ayrılmazları olarak kabul edilmektedir. Sosyal iletişim ağları ve fırsatlarının değerli bir servet olarak görüldüğü dünyamızda şehirliler arası kurulacak bağlardan, ilişkilerden ortak kazanç elde edileceği vurgulanmaktadır. Resmiyetten uzak lâfl amaların katılımcı demokrasinin sürdürülebilmesine katkısı tartışılmaktadır. Bunlara ilaveten, cazip ve çekici bir gece hayatının ziyaretçi cezbettiği, iş saatleri sonrası yaya trafiğini arttırdığı ve bölgeye yaşam kattığı için yerel ekonomiyi canlandırdığı vurgulanmaktadır. İstanbul’un Beyoğlu bölgesi bunun bir örneği. Yaşayanlar bilir; bölgeye gündüz başka bir ekonomik faaliyet gece ise başka bir ekonomik faaliyet hakim.
Prof. David Grazian şehirlerin gece hayatı üzerine araştırmaları ve yayınları ile tanınan bir akademisyen. 2009 yılında yayınladığı “Şehirlerin Gece Hayatı, Sosyal Sermaye ve Şehirlinin Yaşamı” başlıklı makalesi ve 2011 yılında yayınlanan “Gece Hayatının Hareketliliği” adlı kitabı ile konuya ışık tutuyor. Grazian’a göre eğer bir şehri tanımak istiyorsak geceleri ofis binalarının, anlı – şanlı yapıların ötesine bakmamız gerekiyor. Gece şehir hayatı milyar dolarlık bir ekonomik faaliyet, büyük ölçekli bir tanışma pazarı ve hiç bitmeyen ergenlik çağının ara istasyonu. Gece hayatı müziğin zenginleşmesine ve benimsenmesine, yeni dans figürlerinin doğmasına ve yayılmasına da aracı oluyor.
Bazı şehirler çekici gece hayatları ile ünleniyor. Bu şehirler bu özellikleri ile ayrıca ziyaretçi cezbediyor. National Geographic, Lonely Planet gibi saygın seyahat dergileri dahil, birçok platform şehirleri gece hayatlarının canlılığı ve zenginliği ile derecelendiriyor. Derecelendirme aşağıda belirtilen kriterlere göre yapılıyor:
1. Zaman: Gece hayatı ne kadar uzun sürüyor? Haftada kaç gece?
2. İnsan: Katılımcılar farklı cinsiyet, ırk, anlayış, dünya görüşünde mi? Dostane mi? Düzgün insanlar mı?
3. Müzik: Kaliteli mi? Zengin çeşitli mi?
4. Deneyim: Yaşanan deneyim, on yıllar da geçse, hoş bir anı olarak başkalarıyla paylaşılır mı?
Yapılan onca değerlendirme ve derecelendirme içerisinde, İstanbul dahil, tek bir Türk şehri ilk 10 arasında yer almıyor. Belirlenen kriterlerde eğlenmesini, eğlendirmesini bilmiyor muyuz yoksa? Gece hayatı gelişmiş şehirlerde bu işkolu sebebine yüzbinlerce istihdam yaratılmakta, milyarlarca dolar gelir sağlanmakta. 2012 yılında Barselona’da kurulan “Uluslararası Gece Hayatı Birliği” en iyi uygulamaları desteklemekte, cesaretlendirmekte. Sydney’de kurulu “Gece Vakti İşkolları Birliği” şehrin yaratıcı, canlı bir gece hayatı olması ve Sydney şehrinin olumlu anlamda ünlenmesi için çalışmakta. Ülkemizde de bu işkolunda faaliyet gösterenlerin bir araya gelip şehir yöneticileriyle birlikte hem gece hayatının yücelmesi hem de şehrin bu anlamda ünlenmesi için çaba harcaması gerekecektir.
Haftanın Şehri: BELGRAD, SIRBİSTAN
Sırbistan’ın başşehri BELGRAD 1,7 milyon nüfusa sahip olup deniz seviyesinden 117 metre aşağıda Tuna ve Sava nehirlerinin buluştuğu noktada yer almaktadır. Belgrad şehrinin bu hafta köşemize konuk olmasının sebebi ise gece hayatının canlılığı ve zenginliğinin derecelendirildiği tüm listelerde bazen ilk sırada ama mutlaka ilk on arasında yer almasıdır.
Yorumculara göre Belgrad gece hayatı dünya klasmanında. Kış aylarında şehrin eski yerleşimi Savamala’da yaz aylarında ise nehirde mavnalar (splavovi) üzerine kurulmuş gece kulüplerinde akşamın ilk saatlerinden sabah gün ışıyasıya kadar süren eğlencelere sadece şehirliler değil komşu ülkelerden gelen binlerce “gece kuşu”, uluslararası sanatçı ve DJ katılmaktadır. Yıl içerisinde nehir üzerinde seyreden 700’den fazla kruvaziyer tekne ile şehre ulaşan ziyaretçi sayısı yüzbinleri aşmaktadır.