Hediyelerimiz

Pek çok vesile ile hediye alır ve veririz. Her bir hediye kaynaktan son kullanıma dek yerküremizin kaynaklarını tüketirken, karbon ve su ayak izlerini doğaya bırakır. Yanı sıra minik-büyük her hediyenin ambalajı ve paketleri de karbon ve su ayak izi ile hediyelerimizin güzelim gezegenimize verdiği yükü ciddi oranda artırır. Kâğıt, karton, cam, plastik, ahşap, metal ve kompozit ambalajların üretimi enerji yoğundur. Bu nedenle ambalaj üretimlerinde kaynakenerji- su-atık yönetimi mühimdir. Hediyenin görkemini, albenisini artıran ambalajlar, paketlemeler iklim değişimi için hiç de masum değildir.

Yaşamımızın pek çok alanında iklim değişimine dirençli dünya için sorumlu üretici-duyarlı tüketicinin giderek artmasıyla, düşük karbon ayak izli ürün ve hizmetlere yönelim, alışveriş alışkanlıklarını değiştirme giderek artmaktadır. Tüketiciler satın almada, lider kuruluşlar ise piyasaya arzlarında karbon ayak izini en aza indirmeyi önceliklendiriyor. Diğer deyişle hem akçeli maliyet, hem de mavi gezegenimize maliyet dikkate alınırken, düşük karbonlu yaşam tarzına geçiliyor. Yepyeni bir tüketici segmenti oluşuyor. Ürünlerin karbon ayak izi hususunda ilk standart İngiliz Standartları Enstitüsü'nce geliştirilen PAS 2050:2011 olup, Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) ile Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Konseyi (WBCSD) tarafından hazırlanan Sera Gazı Protokolü Ürün Standardı (2011) ve ISO 14076 (Sera Gazları/Ürün Karbon Ayak İzi; 2013) Standardı bulunmaktadır. Ülkemizde akredite kuruluşlar bu konuda hizmet sunmaktadır. Halen mevcut ürün karbon ayak izini belirten sertifikasyon ve çok sayıdaki ulusal etiket uygulamaları yanı sıra, 2020'de "İklim Nötr (Net Sıfır Karbon Ayak İzi) Sertifikalı Etiket" marka ambalajları ve etiketlerinde yer almaya başlayacak. Bu etiket şirketlerin karbon nötr olmasına yardım ederek iklim değişimiyle mücadele eden, kar amacı gütmeyen, bağımsız "İklim Nötr" adlı kuruluşça verilecek. Böylece karbon ayak izi etiketlemesi tüketici davranışlarını etkileyecek. Piyasaya arz edilen ambalajlı ürünü hediye olarak satın aldığımızda karbon ayak izine ambalaj da dâhildir. Ancak ambalajsız, örneğin giysi, takı, kitap gibi bir hediye aldığımızda paketlemesinin karbon ayak izi, ürünün izine katılır. Hediye ve paketini nasıl seçmeliyiz? Hediyemiz için iki seçim söz konusudur: Hediyemizi ne olacağını seçtikten sonra var olan-mümkün yeşil satın almanın yapılması ya da hediyeyi yeşil ürünler arasından seçmek. Geri dönüşüm ürünleri gibi. Yeşil tasarım ürünleri gibi. Hediye paketinde müdahale edebileceğimiz hususlar olabilir. Çoklu malzemeli, üst üste paketleme yerine mümkün en şık, ancak en az malzemeli, düşük karbon ayak izli hediye paketlerimiz olmalı. Çünkü az kaynak tüketimi, karbon ayak izini düşürmek bireylerin sürdürülebilir yaşamdaki önceliği ve iklim nötr ekonomiye geçişin gereğidir.