İş zekâsı…

İş zekâsı (Business Intelligence-BI), bir kuruluşun verilerini toplamak, analiz etmek, işlemek ve anlamak için kullanılan bir dizi teknoloji, uygulama ve süreçlerin bir araya getirilmesi” olarak tanımlanıyor. İş zekâsı (Business Intelligence-BI), şirketlerin stratejik kararlar almak için veri tabanlı bilgiye erişmelerini sağlıyor.

KOBİ’lerden büyük işletmelere kadar her ölçekteki işletme, şirket, kurum, kuruluş ve organizasyonun stratejik ve kritik kararlarını daha hızlı, kaliteli, doğru almasını sağlayan ‘İş Zekâsı ve Karar Destek Sistemleri’, zaman ve maliyet tasarrufu, çeviklik, esneklik, verimlilik artışı ve rekabet avantajı sunuyor. Yönetimin her aşamasında kullanışlı ‘İş Zekâsı ve Karar Destek Sistemleri (İş Zekâsı ve KDS’ler)’, verileri depolayabilme, anlamlandırabilme, yönetebilme ve analiz gücüyle; stratejik ve kritik kararlarla büyümeyi, uzun vadeli planların yapılabilmesini, bu planların başarıyla hayata geçirilmesini ve rekabet gücünün artırılmasını sağlıyor.

Bir başka tanıma göre; “İş amaçları için ham veriyi anlamlı ve kullanışlı bilgiye dönüştüren teoriler, metodolojiler, sürelerin, mimarilerin ve teknolojilerin bir kümesi.”

Karar Destek Sistemi (KDS)’ nedir?

Karar destek sistemi kavramı, 1972 yılında Peter G. Keen tarafından gündeme getirilmiştir. Keen, karar destek kavramını, karar verirken yöneticiye destek sağlayan, ancak hiçbir zaman yöneticinin yerini almayan bilgi sistemi olarak tanımlamıştır.

Güncel olarak KDS; “İş veya organizasyonel karar verme faaliyetlerini destekleyen bir bilgi sistemi” diye tanımlanıyor.

“Belirsizlik ve karmaşıklık içeren karar verme süreçlerini desteklemek için tasarlanmış bilgisayar tabanlı sistemler” olarak da tanımlanan KDS’ler bir diğer tanıma göre;

“KDS’ler; karar vericilere yardımcı olmak amacıyla veri, belge, bilgi ve iletişim teknolojilerini ve / veya modelleri kullanarak problemleri tanımlamayı ve çözmeyi, karar verme sürecini tamamlamak ve karar vermeyi sağlayan interaktif bilgisayar sistemleridir.”

En basit anlamıyla, bir karar aşamasında, toplanmış bilgilerden faydalanarak karar vermeyi kolaylaştıran sistemlerdir.

 Günümüzde karar destek sistemleri bilgisayar tabanlı, insan tabanlı veya ikisinin karışımı şeklinde tasarlanmaktadır.

İş zekâsı ve KDS’lerin işletmelere faydaları

- Veri tabanlı karar almayı sağlıyor ve tamamen kullanıcı kontrolünde: Duygusal etkilerden arınmış, objektif ve veriye dayalı karar almayı, bireysel ve grupsal olarak karar vermeyi, yönetim hiyerarşisindeki bütün yöneticilere desteği, kişiler arasındaki iletişimin, karar verme sürecinin hızlıca gelişmesini sağlıyor. Karar vericinin yerine geçmeden, karar vermesinde yardımcı oluyor.

- Hızlı erişim ve analiz, hızlı ve esnek sorgulama: Büyük miktarda veriyi hızlıca işleyebiliyor ve analiz edebiliyor.

 Bu da karar vericilere anında erişim, gerçek zamanlı analiz, tek noktadan esnek, hızlı, etkin, kolay ve anlık raporlama ve veri analizi yapma olanağı sunuyor. Web üzerinden erişerek online analiz, uyarı, sorguların tasarımı, verilere erişim, istisnaları belirleme ile her düzeyde rapor ve kararları sunma imkanı sağlıyor.

 Örneğin; İş zekâsı monitörleri, veriler, grafikler, haritalar, tablolar, hız göstergeleri, performans barometreleri, trafik işaretleri gibi çok çeşitli bileşenleri bir arada görüntülüyor. İşe alımlarda etkinlik analiziyle sürecin kalitesini artırıyor.

 Bilgi varlıklarının envanterleri, bir dönemle bir sonraki dönem arasındaki karşılaştırmalı satış rakamları, ürün satış varsayımlarına dayalı öngörülen gelir rakamları gibi bilgilere kolayca ulaşılabiliyor.

- Doğru güncel ve eksiksiz bilgiye ulaşım: Her seviyede şirket çalışanı, kendi yetkileri ölçüsünde, istediği anda ve formatta, görsel açıdan zengin ekranlarda, aradığı bilgiye doğru, güncel ve eksiksiz biçimde ulaşabiliyor

 Şirketteki bilgi paylaşımını ve bilgi şeffaflığını artırıyor.

- Bütün süreçleri anında izleme avantajı: İş süreçleri içeriği, mega veri yönetimi ve işbirliğine dayalı bir izleme inisiyatifi sunuyor.

 Raporlar, önceden belirlenen saatlerde, e-posta veya kısa mesaj yoluyla otomatik dağıtılabiliyor. Farklı birim ve kaynaklardan gelen veriler, ortak bir havuza yerleştiriliyor.

 Veri eşleştirme özelliğiyle otomatik güncellenen görseller ve raporlarla anlık süreç izlenebiliyor.

Konulan hedeflerin; bayi, temsilci, çalışan, proje, süre ya da departman bazında ne oranda gerçekleştiği, dijital paneller (dashboard) ve özel ekranlarda izlenebiliyor.

İş zekası ile iş, süreç, ürün ve hizmet başlıklarının yanı sıra ekosistemdeki çalışan, tedarikçi, iş ortakları ve müşterilerin performansı, basit işlemlerle analiz edilerek güçlü bir karar destek çözümüne sahip olunabiliyor, karlılık analizi için dönemsel olarak en karlı müşteriler, en yüksek değerli ürün, birim gruplamalarının raporları oluşturulabiliyor, operasyonel ve finansal performans izlenebiliyor, alınan finansal raporlamalarla yeni bütçe oluşturulabiliyor.

- Stratejik planlama ve tahmin: Stratejik planlama süreçlerini destekliyor ve gelecekteki trendleri tahmin etmeye yardımcı oluyor, böylece rekabet gücünü artırıyor. Çok boyutlu ve detaylı analiz, verileri anlamlandırma, stratejik ve taktiksel kararları doğru verebilme: Karar verme sürecini tümüyle destekliyor.

 İhtiyaçları belirliyor, teknik çözümleri ve mimari tasarımı yapıyor, merkezi veya dağıtık veri ambarını tasarlıyor, yönetiyor. Verilerin hızlıca işlenmesine, veriler üzerinde analizler yapılmasına, ihtiyaç duyulan raporların alınmasına, farklı departmanlarda, farklı zamanlarda ve süreçlerde gerçekleşen saklanmış verileri anlamlandırma ve hızlıca çok boyutlu analizine imkân sunuyor. Genel bir bakış imkânı ve kolay analitik çözümler sunarken; iş süreçlerini de kolaylaştırıyor.

- Yenilikçi fikirler: Kurumsal stratejileri geliştirmeye, işletme faaliyetleri için hedef ve performans ölçütleri belirlemeye, işletme tarafından kullanılan teknoloji ve süreçleri aktif ve etkin tutmaya yardımcı oluyor. Gelecek stratejileri planlamaya uygun özelliğiyle şirketin vizyon, misyon ve politikalarının yenilenmesinde etkin rol oynuyor.

Yeni işkolları ve alanlarına yatırım yaparken öngörü, sorunlarla başarıların analizi ve buna göre stratejinin revize edilmesini sağlıyor.

 Projelerin herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilecek zorluklara karşı daha kolay çözüm üretilebiliyor. Yenilikçi fikirler sağlıyor.

- Performans iyileştirmesi: Kuruluşların performansını izlemelerine ve sürekli olarak iyileştirmelerine olanak tanıyor, operasyonel verimliliği artırıyor ve maliyetleri azaltıyor.

Rekabet avantajı, rekabet gücünü artırma, yükselen karlılık: ‘İş Zekası ve KDS’ler’, ürettiği sonuçlarla hemen her sektördeki şirkette ürün iyileştirmeden müşteri memnuniyetine, çalışan performansından iş ortaklarının kârlılıklarına kadar pek çok stratejik bilgi ve raporlama olanağı sunuyor.

 Bilginin iş süreçlerine entegrasyonu şirketlerin; kendi verilerini daha kolay ve hızlı yorumlamasını sağlıyor, karar verme sürecini kısaltıyor, hızlandırıyor, riskleri azaltıyor.

Veriye dayalı kararlar almak, hızlı tepki vermek, pazar trendlerine uyum, sağlam, güvenilir, sağlıklı karar verme zemini, stratejik, etkili, verimli yönetim optimizasyonu, gelecek öngörüsünün sağlam temeller üzerinde şekillendirilebilmesi, çalışan memnuniyeti, operasyonel verimlilik ve rekabet gücünü artırıyor.

Değerli EKONOMİ okurları bugünkü yazımda KOBİ’lerden büyük işletmelere kadar her ölçekteki işletme, şirket, kurum, kuruluş için çok önemli olan İş Zekası ve KDS’lerle ilgili açık kaynaklardan derlediğim bilgileri sizlerle paylaşmak istedim…