Kurum içi denetleme
Bir işletmede yürütülen faaliyetlerin belirli zaman aralıklarında denetlenmesi çok önemlidir. Olası aksilik, eksiklik, suiistimal veya yasalara uyumsuzluk varsa, bu gibi olayların kısa zamanda ortaya çıkarılması, bunların telafi edilmesi veya düzeltilmesi imkânı verir ve çok daha büyük zararlar vermeden önlenebilir. Geç tespit edilen böylesi olaylar, işletmelere maddi ve manevi çok büyük zaralar verebilir. Dolayısı ile “Kurum içi denetleme” bir organizasyonun iç süreçlerini, faaliyetlerini ve yönetim sistemlerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilen bir kontrol ve inceleme sürecidir.
Kurum İçi Denetleme yapılasının temel nedenlerini aşağıdaki başlıklarda değerlendirebiliriz:
- Uyumluluk ve Yasa İhlali Kontrolü:
Kurum içi denetleme, şirketin uygulamak zorunda olduğu yerel ve ulusal yasalara, düzenlemelere, standartlara veya endüstri normlarına uygunluğunu kontrol etmek için yapılır. Bu, kurumun yasal riskleri azaltmasına ve yasal gerekliliklere uygun bir şekilde faaliyet göstermesine yardımcı olabilir.
- İç Kontrol Sistemlerinin Etkililiği:
Denetim, kurumun iç kontrol sistemlerini değerlendirerek, var olan riskleri tanımlamak ve bunlara karşı etkili önlemler almak amacıyla yapılır. Bu, varlık güvenliğini, finansal doğruluk ve yönetim süreçlerinin etkinliğini sağlamak için önemlidir.
- Operasyonel Etkinlik ve Verimlilik:
Kurum içi denetleme, organizasyonun faaliyetlerini ve süreçlerini gözden geçirerek operasyonel etkinlik ve verimliliği artırmaya odaklanır. İyileştirme fırsatlarını belirleyerek, kaynakların daha etkili kullanılmasına ve iş süreçlerinin optimize edilmesine yardımcı olur.
- Finansal Raporlama Güvenirliği:
Denetim, finansal raporlama süreçlerini ve mali tabloların doğruluğunu değerlendirir. Bu şirketin mali performansının güvenilir ve şeffaf bir şekilde raporlanmasını sağlar.
- Varlık Yönetimi ve Koruma:
Kurum içi denetleme, şirket varlıklarının (fiziksel, finansal veya entelektüel) korunmasını sağlamak amacıyla yapılır. Varlık yönetimi ve koruma, organizasyonun değerli varlıklarını kaybetme riskini azaltabilir.
- İyileştirme ve En İyi Uygulama:
Denetim süreçleri, iş süreçlerindeki zayıf noktaları belirleyerek iyileştirme fırsatlarına odaklanır. Bu, organizasyonun en iyi uygulamalara uygunluğunu artırabilir ve rekabet avantajı sağlayabilir.
- Yönetim Performansının Değerlendirilmesi:
Kurum içi denetleme, yönetimin performansını değerlendirerek, stratejik hedeflere ulaşmak için gerekli olan sistemleri ve kaynakları etkili bir şekilde yönetip yönetmediklerini kontrol eder.
Bu nedenlerden dolayı, kurum içi denetleme, şirketin sürdürülebilirlik, uyumluluk, etkinlik ve performansını güvence altına almak için önemli bir araçtır.
Kurum içi denetimde başlıca şu konular denetlenmelidir:
- Finansal raporlama süreçlerinin güvenilirliği
- Varlık yönetimi ve koruma
- Veri güvenliği ve gizliliği
- İş sürekliliği planları
- Kurum içindeki risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
- Risklere karşı alınan önlemlerin etkinliğinin değerlendirilmesi
- Stratejik, operasyonel, finansal ve uyumluluk risklerinin gözden geçirilmesi
- Mevzuat, standartlar ve iç politika gerekliliklerine uyumluluğun kontrol edilmesi
- Eğitim ve farkındalık düzeyinin kontrol edilmesi
- İş süreçlerinin etkinliği ve verimliliği
- Performans hedeflerine ulaşma ve performans ölçütlerinin değerlendirilmesi
- Kurum içindeki etik standartlara uygunluğun kontrol edilmesi
- Dolandırıcılık, rüşvet ve yolsuzluk gibi etik dışı davranışların engellenmesi
- Personel politika ve prosedürlerine uyumluluk
- İnsan kaynakları yönetimi süreçlerinin etkinliği
- Bilgi sistemleri güvenliği ve erişim kontrolü
- Yazılım lisansları ve kullanım izinleri
- Çevresel sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk uygulamalarının değerlendirilmesi.
Denetim süreçleri iç denetim birimleri, dış denetim firmaları veya belirli standartlara göre sertifikalandırılmış denetçiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Denetim sonuçları, kurumun yönetimine sunulmalı ve gerekli düzeltici eylemler alınarak, sürekli iyileştirme sağlanmalıdır.