Perakendeciler, bankalar ve şirketler kiralarken ‘Bina depreme dayanıklı mı’ diye sorar mısınız?

Pazarcık ve Elbistan merkezli 11 ilimizi vuran 6 Şubat 2023 depremlerinden önceki dönemde LC Waikiki, Kahramanmaraş’ın Trabzon Caddesi’nde, Mado’nun doğum yeri olan Yaşar Pastanesi’nde yakın noktada mağaza açmak için karar aldığında uzmanları yönlendirdi:

- Binaya bakın, depreme dayanıklı mı?

Uzmanlar incelemeyi yaptı, sonucu LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük’e iletti:

- Maalesef mağaza açmayı düşündüğünüz bina depreme dayanıksız görünüyor. Mağaza açmadan önce binayı güçlendirmeniz gerekiyor.

Vahap Küçük, uzmanların raporunu bina sahibine götürdü:

- Uzmanlar binanızı inceledi. Depreme dayanıksız görünüyor. Bizim mağazamızı açmadan önce binanızda güçlendirme yapmak gerekiyor.

Bina sahibi anında itiraz etti:

- Binada başka kiracılar var. Onların kafasını karıştırmayın.

Küçük, ısrarcı oldu:

- Biz Trabzon Caddesi’nde mağaza açmak istiyoruz. Sizin binanın yeri bizim için çok uygun. Ancak, güçlendirme yapmadan mağazayı açamayız. En azından bizim cepheyi güçlendirmemize izin verin.

Bina sahibinden kısmi güçlendirme vizesini alınca yandaki kiracıya konuyu açtı:

- Bulunduğunuz binanın depreme dayanıksız olduğunu tespit ettik. Biz burada mağaza açacağız. Ancak, bina sahibi tamamını güçlendirmeye yanaşmıyor. En azından sizinle paylaşacağımız cephede kolonları güçlendirmek istiyoruz.

Banka şubesi olan yandaki kiracı da umursamadı:

- Bizim tarafa karışmayın.

Küçük, bina sahibi ve cephe komşusu bankayı ikna edemeyince ekibine talimat verdi:

- Bizim mağazayı açacağımız bölüme denk gelen kolonları güçlendirelim.

6 Şubat 2023’te 11 ilimizi vuran Pazarcık ve Elbistan depremlerinin hemen ardından başta Kahramanmaraş olmak üzere bölgedeki tüm mağazaların durumunu soruşturdu.

Trabzon Caddesi’ndeki mağazanın bulunduğu binanın fotoğrafı kendisine ulaşınca iç geçirdi:

- Bizim mağazanın bulunduğu bölümdeki kolonları güçlendirmek az da olsa işe yaramış. Binanın diğer tarafı yerle bir olmuş. Sahibi izin verseydi, binaya tam güçlendirme yapılabilseydi, böyle bir yıkım söz konusu olmayacaktı.

Vahap Küçük, bu olayı 6 Şubat 2023 depremlerinden bir ay sonra Enver Gülalioğlu’nun ev sahipliğinde buluştuğumuzda anlatmıştı. Masada o gün Nurettin Yaşar, Muhammet Aksan, Ömer Çokyaşar, Şeref Dursun, Mustafa Kartoğlu ve Nedim Şener de vardı.

Masada bulunan Malatyalı iş insanları LC Waikiki’nin Malatya’daki binasının sapasağlam ayakta olduğunu dile getirince Vahap Küçük, mağazaları açarken uyguladıkları temel kriteri paylaşmıştı:

- Kiracı olarak girdiğimiz tüm binaları depreme dayanıklılık açısından inceletiriz. Depreme dayanıksız olanlarda güçlendirme yaparız. Malatya’daki binayı kendimiz inşa ettik. Adıyaman ve Osmaniye’de güçlendirerek kiraladığımız binalar ayakta duruyor.

Malatya’daki binanın inşaatının başladığı günlere dönmüştü:

- Binanın temeli için kazı başladığında çok su çıktı. Biz de binayı çakılan beton kazıklar üzerine oturttuk.

Ardından Kahramanmaraş Trabzon Caddesi’ndeki mağazanın bulunduğu binanın sahibiyle diyaloglarını anlatıp eklemişti:

- O binada tüm kolonları güçlendirmemize müsaade edilseydi, ayakta kalma şansı yüksek olurdu.

Sonra şu mesajı vermişti:

- Binaları bilime, yönetmeliklere uygun inşa edince depremde yıkılması söz konusu olmuyor. Can kaybına yol açmıyor. 11 ilimizi vuran deprem bize bunu bir kere daha tüm açıklığıyla gösterdi.

O gün Küçük’ü dinlerken aklımıza şu gelmişti:

- Bankalar, perakende markaları, market zincirleri, “depreme dayanıklı olmayan binada mağaza açmayız”kararı alsa, yeni yapılarda kriterlere uygun hareket etme oranı artar mı? Mevcut yapılarda güçlendirme seferberliği başlar mı?

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı, Hizmet İhracatçıları Birliği Başkanı Şekib Avdagiç’in önceki gün Silivri’de yaşanan deprem fırtınası sonrası yaptığı şu açıklama dikkatimi çekti:

- İstanbul’da konutların depreme hazırlığı ve güçlendirilmesi konusunda gündeme getirilen hassasiyet, eş zamanlı ve acil olarak ticari binalar, organize sanayi bölgeleri, fabrikalar, oteller, özel hastaneler gibi önemli ekonomik yapılar için de yürütülmeli.

Avdagiç, şu noktanın altını çizdi:

- İstanbul’un Türkiye ekonomisinde sahip olduğu yer yadsınamaz…

Şekib Avdagiç’in açıklamasını okurken Vahap Küçük’le Mart 2023’te yaptığımız sohbeti anımsadım.

Bankalar, perakende markaları, market zincirleri, şirketler, “Depreme dayanıklı olmayan binalarda kiralama yapmayız” kararı alsa, mevcut binaları güçlendirme seferberliği başlamaz mı?

Yabancı şirketin ‘depreme dayanıklı değil’ diye ayrıldığı bina güçlendirildi mi?

Asrın felaketine dönüşen 6 Şubat 2023 Pazarcık ve Elbistan depremlerinden bir süre sonra yabancı şirketlerden birinin Türkiye Başkanı ile karşılaştığımda İstanbul’da zaman zaman uğradığım merkez binalarıyla ilgili bilgi verdi:

- Biz bulunduğumuz binadan taşındık.

Taşınma gerekçesini merak ettim:

- Hayırdır?

Yanıtladı:

- 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından binanın dayanıklılık testini istedik. Bina depreme dayanıksız çıktı. Biz de hızla karar verdik, yeni yapılan daha kısa katlı bir yere taşındık.

Ayrıldıkları bina İstanbul’un sembol sayılabilecek, 20 katı geçmeyen bir yerleşkeydi, şaşırdım:

- O binanın depreme dayanıksız çıkacağı aklıma gelmezdi.

Aradan geçen sürede söz konusu bina ile ilgili bir güçlendirme çalışması kulağıma gelmedi…

Silivri’de yaşadığımız deprem fırtınası üzerine o binayı anımsadım…

Acaba o binada güçlendirme çalışması söz konusu olur mu?

Avrasya Tüneli’ndeki sensörlere yansıyan hareket oldukça düşük

Önceki sabah Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu’nun davetiyle Avrasya Tüneli’nin OECD “Blue Dot Network” (Mavi Nokta Ağı) sertifikası töreni için 3 meslektaşımla birlikte Paris’e geldim.

Paris’te havalimanından şehir merkezine giderken ilk bilgi Avrasya Tüneli’ni işleten ATAŞ’ın Genel Müdür Yardımcısı Murat Gücüyener’e geldi:

• Silivri’de 4.1’lik bir deprem oldu…

Şehir merkezine vardıktan kısa süre sonra hepimizi telefonu neredeyse aynı anda çaldı:

- İstanbul’da çok büyük bir sarsıntı yaşadık…

Biraz sonra depremin merkez üssünün Silivri açıkları, büyüklüğünün 6.1 olduğunu öğrendik. İstanbul’da 6.1’in artçıları sürerken Murat Gücüyener’e bilgi ulaştı:

- Avrasya Tüneli’ndeki 30 sensörden depremin etkilerini yakından izliyoruz. Avrasya Tüneli’ne yansıyan hareket 2019’daki 5.9’luk Silivri depreminden daha zayıf.

Gücüyener’in aktardığı bu bilgi üzerine Yapı Merkezi’nin kurucusu Ersin Arıoğlu’nun Avrasya Tüneli’nin ilk açıldığı günlerde anlattıklarını anımsadım:

- Avrasya Tüneli, İstanbul’un en sağlam noktalarından biri oldu. Büyük depremde tüneli sığınak olarak kullanmak mümkün.

Başar Arıoğlu’na babasının bu sözlerini anımsatınca ekledi:

- Çünkü, Avrasya Tüneli Marmara’nın dibinde kayanın içine oturtuldu. Oynama ancak o kaya ile birlikte olabilir…