Sanatçı dostu şehirler

“Hayatlarını büyük bir sanata vakfeden bu çocukları sevelim.”

Mustafa Kemal Atatürk.

Türk Dil Kurumu’na göre sanatçı, güzel sanatların herhangi bir dalında yaratıcılığı olan, eser veren kimse. Peki, “güzel sanatlar” ne? Edebiyat, müzik, resim, heykel, mimarlık, tiyatro vb. insanda coşku ve hayranlık uyandıran sanatlar. Demek ki “sanatçı dostu şehir” edebiyat, müzik, resim, heykel, mimarlık, tiyatro ve benzeri sanat dallarında eser verenlere ilgi duyan, onları koruyup kollayan, sevgi gösteren bir yer.

İtalya’nın Floransa şehrini 200 yıl süreyle yöneten Medici Ailesi Floransa’nın gelmiş – geçmiş en sanatçı dostu şehir olmasını sağlamıştır. Onun döneminde desteklenen, cesaretlendirilen sanatçılar arasında Michelangelo, Raphael, Donatello ve Leonardo da Vinci yer almaktadır.  Sanatçıları maddi – manevi kollamışlar, onların sadece sanatlarına odaklanmasını sağlamışlar ve Rönesans üzerinde önemli bir paya sahip olmuşlardır. 350 bin nüfuslu Floransa’yı yılda 16 milyon turist ziyaret etmektedir. Ziyaretçi yoğunluğunun sanat eserlerine zarar vermesinden endişe bile edilmektedir. Sonraları Paris bu unvanın sahibi olmuş dünyanın dört köşesinden sanatçıları cezbetmiştir. Vincent van Gogh, Paul Cézanne, Pablo Picasso, Henri Matisse ve daha onlarca ressam, heykeltraş mutlaka bir dönemlerini bu şehirde geçirmiş, bu şehirden esinlenmiştir. Halâ da Paris sanat okulları, sanat etkinlikleri ile bu konumunu korumaktadır. Şehirde 297 müze, 312 sinema salonu, 16 konser salonu, 1,250 kitapçı ve 1,142 sanat galerisi bulunmaktadır.

Her şehirde bir Medici Ailesi olamayacağı gibi her şehir de sanatçılar için, Paris gibi, “mutlaka orada olmalıyım!” şehri olamayacaktır. Buna rağmen bir şehri “sanatçı dostu” hale getirmek mümkündür. Onlar için heyecan verici, esin kaynağı yerler haline getirmek mümkündür. Kaldı ki böyle bir çabanın sonucunda şehrin sosyo – ekonomik kazanımları çok olacaktır. Bunun için şehrin bir “sanat” stratejisi olması beklenecektir. Örneğin, Melbourne (Avustralya) şehri sanatçıları maddi – manevi desteklemek için güzel sanatların her dalında 20,000 dolara kadar ödül programları uygulamaktadır. 100,000 dolara kadar sanat yatırımları desteklenmektedir. Şehirde sanatçıların çalışmasını ve yaşamasını kolaylaştırmak için alan sağlanmaktadır. Şehir yönetiminin bu amaç için geliştirmiş olduğu plan ve program özel bir web sitesinde yayınlanmaktadır.

35 milyon kişinin temel seyahat nedeninin sanat olduğu kabul edilmektedir. Kültür turizminden farklı olarak “Sanat Turizmi” diye bir kavram gelişmiştir. Sanat ile turizm birlikte, bir şehrin sosyo-ekonomik gelişmesini tetiklemektedir. Çağdaş sanat müzeleri, iki yılda (biennale) bir düzenlenen sanat etkinlikleri ve festivaller ziyaret nedeni oluştururken şehir ve şehirlinin yaşamında olumlu bir dönüşümün gerçekleşmesine katkıda bulunmaktadır.

Bizde de bazı yerler böyle bir gelişme için fırsatlar barındırmaktadır. Örneğin, Bodrum. Hem bir güzel sanatlar fakültesine hem de büyük şehirlerden, özellikle İstanbul’dan, göç etmiş bir sanatçı nüfusa sahiptir. Şehirde azımsanmayacak sayıda sanat galerisi vardır. Kararlı, tutarlı ve sabırlı bir biçimde uygulanacak bir strateji ile benzer yerlerimizin sanat turizminden pay alması işten değil. Yeter ki “sanatçı dostu şehir” olmanın gerekleri yerine getirilmiş olsun.

Haftanın Kasabası: ST. IVES, İNGİLTERE

ST. IVES İngiltere’nin Cornwall bölgesinde yer alan 10,000 nüfuslu bir sahil kasabası. Kasabanın sanat ile ilgisi 1877 yılında demiryolunun buraya ulaşması ile başlamış. Ressam James McNeill Whistler ve öğrencileri 1884 yılında bir kış boyu burada konaklamış ve çalışmışlar. Resim için gereken ışığın kalitesi birçok ressamı cezbetmiş. Kasabada ilk sanat okulu 1888 yılında açılmış. İngilizlerin yanı sıra Amerikalı, Avustralyalı, Kanadalı birçok ünlü sanatçı ardı ardına kasabaya yerleşmeye başlamış; kimisi burada ömrünü geçirmiş, kimisi belli bir süre kalmış. 1894 yılında “St. Ives Sanat Kulübü” kurulmuş (dalgalı fotoğrafta tabelası seçiliyor).  

İngiltere’nin ünlü sanat galerisi Tate 1993 yılında burada yaşayıp buraları resmeden sanatçıların eserlerinden oluşan bir galeri açmış. 2017 yılında yenilenen ve genişletilen galeriyi her yıl ortalama 250 bin kişi ziyaret ediyor.