Sistem dönüşümü için katalizör olmak

Dünya, belki de hiç olmadığı kadar, gerçek çözümlere ve samimi işbirliklerine ihtiyaç duyuyor. Artık söylemler değil, harekete geçen, değişim yaratan yapılar zamanı. Sizlere böyle bir küresel hareketten bahsetmek istiyorum, adı CatalystNow. Bu hareket sadece fikirlerle değil, işbirlikleri ve eylemlerle öne çıkıyor. CatalystNow işbirlikleri ile toplumsal ve çevresel sorunlara kalıcı çözümler üretmek için sosyal girişimcileri, sivil toplum kuruluşlarını, fon sağlayıcıları ve karar vericileri bir araya getirerek küresel bir ağ kurdu. Amaçları net: Sistemi dönüştürmek. Sadece proje üretmek değil; köklü değişim yaratmak. Çünkü biliyorlar ki çözüm, ancak birlikte hareket ederek mümkün.

CatalystNow, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda, dünyanın dört bir yanından 3 bin 500’ü aşkın kurumsal üyeyle, somut adımlar atan bir topluluk. Sağlıktan eğitime, yoksulluktan iklim krizine kadar uzanan geniş bir yelpazede, sistemleri dönüştüren çözümler geliştiriyorlar. Onları benzer girişimlerden ayıran şey, yalnızca bir ağ olmamaları; üyelerinin aktif katılımıyla yaşayan ve büyüyen bir yapı olmaları.

CatalystNow, 2020 yılında Ashoka Vakfı, Schwab Vakfı (Dünya Ekonomik Forumu), Skoll Vakfı ve Echoing Green gibi dünyaca tanınan sosyal girişimcilik ağlarından gelen öncülerle kuruldu. Peki amacı neydi? Net ve cesur bir amaçla yola çıktılar: Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı (SKA) 2030 yılına kadar gerçekleştirmek için sistemleri dönüştürmek. Sosyal ve çevresel krizlere karşı kolektif bir akıl ve eylem geliştirmek. Bunlardan biri Sistem Dönüşümü Laboratuvarları (Systems Change Labs).

Catalyst Now, sistemleri dönüştürmenin yerelden başladığını biliyor. Bu yüzden dünyanın dört bir yanında Sistem Dönüşümü Laboratuvarları kuruyor. Her laboratuvar, bulunduğu bölgedeki sosyal, çevresel ya da ekonomik bir sorunu odağına alıyor ve o bölgedeki sosyal girişimler, STK’lar, kamu kurumları ve özel sektörle birlikte çözüm geliştiriyor. Bu süreç sadece bir araya gelmek değil, birlikte öğrenmek, deneyim paylaşmak ve somut projeler üretmek anlamına geliyor. Örneğin, küresel iklim krizi ve yetersiz altyapı nedeniyle Nijerya’da tarımda verim düşerken gıda güvenliği için, ülkedeki sosyal girişimlerle yerel hükümetleri bir araya getirdi. Birlikte, küçük çiftçileri destekleyen, yerel tohumları koruyan ve gıda dağıtımını kolaylaştıran çözümler üretildi.

Filipinler’de ise afetlere dayanıklılık için deprem ve tayfun gibi doğal afetlerden etkilenen bölgelerde, sosyal girişimciler ve sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimlerle iş birliği yaparak hızlı, sürdürülebilir ve güvenli barınma çözümleri geliştirdi. Hindistan’da ise kırsalda yaşayan çocukların eğitime ulaşımı ciddi bir sorun. CatalystNow üyeleri, yerel girişimlerle birlikte hükümetle masaya oturdu. Ortaya çıkan çözümler sayesinde eğitim erişimi yüzde 30 oranında artırıldı. Zira hükümetlerle de çalışmak kimi zaman sistem dönüşümü için gerekli önemli adımlardan biri.

Bu nedenle CatalystNow, yalnızca sivil alanla sınırlı değil; karar vericilerle birlikte politika üretmek de onlar için temel bir strateji. Örneğin Brezilya’da da, sosyal girişimlerin tanımını ve haklarını yasal zemine oturtmak için hükümetle iş birliği yapıldı. Hazırlanan yasa tasarısı, sosyal girişimlerin resmen tanınmasını ve destek mekanizmalarının oluşmasını sağladı. Türkiye’de de bu konuda adımların hızlandırılması gerekiyor; bu hep konuşuluyor ama henüz eyleme geçilemedi. Başarılı modelleri yaygınlaştırmak yerele uyarlamak gerekiyor. CatalystNow’un başarılı örneklerinin hangilerini biz de Türkiye’ye uyarlayabiliriz acaba? Bu açıdan şanslıyız ki CatalystNow, 12-14 Eylül 2025 tarihinde İstanbul’da olacak. Kadir Has Üniversitesi’nde “Next Economies Summit”de, yani “Gelecek Ekonomiler Zirvesi’nde temsil edilecek. CatalystNow sosyal girişimcilik ve sistem dönüşümü konusundaki deneyimlerini bizlerle paylaşacak.

CatalystNow’un küresel deneyimlerinden ilham alarak, öğrenerek Türkiye’de de benzer işbirlikleri kurabilir, sistematik dönüşümü başlatabiliriz. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı gerçekleştirmek için yapmamız gereken birbirimizi duymak, birlikte hareket etmek. Küçük ve kısa vadeli menfaatlerden vazgeçip güç birliğiyle ilerlemek. Zira sorunlarımız ortak, çözümlerimiz de yerele uyarlamak kaydıyla ortak. Sistem dönüşümü ancak birlikte ve dayanışarak mümkün olacak.