“Tarımda kuraklık zararlarını bilirkişi komisyonu belirlemeli”
Ülke genelinde yaşanan kuraklığın geçen yıl üretimi etkilediğini ve tarımda büyük kayıplar olduğunu dile getiren Diyarbakır TSO Başkan Yardımcısı Erda Avşar, “TARSİM eksperlik sisteminde sorun var. Kuraklığın neden olduğu zarar bilirkişi komisyonu tarafından belirlenmeli” dedi.
Mahir SOLMAZ
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Erdal Avşar, TARSİM’in eksperlik sisteminde sorun olduğuna değinerek, yapılacak olan zarar/ziyan tespitlerinin bilirkişi komisyonu tarafından belirlenmesi gerektiğini söyledi. Erdal Avşar, 2020-2021 üretim periyodunda ülke genelinde yaşanan kuraklık herkesi etkilediğini, bununda tarımsal üretimde çok büyük kayıplara neden olduğunu belirtti.
Avşar “Tarım Orman Bakanlığı’nın il ve ilçe müdürlükleri ile ziraat odalarının saha taramalarında kuraklığın çok yüksek boyutlarda olduğu, hububat ve baklagil ekim alanlarında yüzde 80’e varan oranlarda verim kayıplarının yaşandığı tespit edilmiş. Yaşanan kuraklık doğal afet kapsamında. TARSİM tarafından çiftçi zararlarının karşılanması gerekiyor” dedi. TARSİM, Köy Bazlı Kuraklık Verim Sigortası Genel Şartlar ile Tarife ve Talimatları’na göre verim tespit çalışmalarında izlenecek prosedürü açıklayan Avşar, şunları söyledi: “Sigorta Eksperleri kuraklık sigortası kapsamında olan çiftçilerin ekim yaptıkları alanları köy bazında inceleyerek, parsellerde ürün bazında verim tespiti yaparlar. Ürün bazında ilgili köydeki parsellerden elde edilen verim değerlerinin ortalaması, köyün gerçekleşen verim değeri olarak belirlenir. Bu değerin, köy ortalama verim değerinin yüzde 70’i baz alınan eşik verim değeriyle farkı ölçülür ve bu farkın sigorta bedeli üzerinden çiftçiye hasar tazminat ödemesi yapılır.”
“Verim tespit çalışmaları yanıltıcı”
Sigorta şirketi tarafından bu prosedürün uygulamasının çiftçilerde bazı endişelere sebep olmaması için, köy bazında gerçekleşen verim ortalamasını belirleyecek olan referans parsellerinin yükseklik, toprak yapısı ve ekilen ürünün çeşit özelliği yanında bahar ayında yağan lokal yağışların göz önünde bulundurulması gerektiğini kaydeden Erdal Avşar, “Bu konuda üreticilere detaylı bilgi verilmeli. TARSİM tarafından köyde gerçekleşen verim ortalamasını belirleme çalışmalarında, sadece kuraklık sigortası olan arazileriler değil sigorta yapılmamış araziler de baz alınıyor. Bu da verim tespit çalışmalarında yanıltıcı bir unsur oluyor. Kendi imkanları ile dere, nehir, gölet, sondaj vb. yöntemleri kullanarak arazisini sulayan çiftçiler Çiftçi Kayıt Sistemi’nde (ÇKS) kuru tarım arazisi sahibi olarak görünüyor. Köy bazlı yapılacak olan verim ortalaması tespitinde sulanan ama ÇKS sisteminde hala kuru gözüken araziler verim tespitine dahil edilmeleri halinde kuraklıktan etkilenme oranı gerçek oranın çok altında görülebilir” diye konuştu. “Dolayısıyla çalışmalarda fiili durum tespiti köy/mahalle muhtarının da bilgisine başvurularak tespit edilmeli” diyen Avşar, köy bazlı yapılacak verim ortalaması belirleme çalışmalarında referans parsellerinde çalışma yapacak eksperlerin parselin farklı noktalarından hakkaniyetli ve titizlikle numune alması gerektiğini söyledi. Engebeli bir arazinin fiziki şartlarının verim ortalamasını bire bir etkileyebildiğini belirten Avşar, şöyle devam etti: “Örnek parselde verim tespiti yapılırken arazinin fiziki özellikleri göz önüne alınmalı. Eksperler referans parsellerde inceleme yapmadan önce üreticilere ve köy/mahalle muhtarlarına mutlak anlamda bilgi vermeli. Çalışma yapılırken Tarım ve Orman İl ve İlçe Müdürlüklerinden konu uzmanları, ziraat odalarının temsilcileri ve köy/mahalle muhtarlarının da içinde yer alacağı bir komisyon marifetiyle çalışmalı Çiftçilerin taleplerine rağmen TARSİM Genel Müdürlüğü belirlemiş olduğu referans parselleri çiftçiler ile paylaşmaması güvensizliğe neden olmaktadır. Olası itirazlar ve güvensizliğin ortadan kalkması için üreticilerden gelecek bilgi alma taleplerine açıklıkla cevap verilmeli.”