Kalıp sektörü Çin rekabeti ve küresel durgunlukla sınanıyor

ESRA ÖZARFAT
BURSA - Türkiye’nin kalıp sektörü, 2023 yılından itibaren derinleşen küresel ekonomik durgunluk ve özellikle Çin kaynaklı rekabet baskısı altında zorlu bir sınav veriyor. 2019’dan 2023’e kadar yükseliş trendi gösteren Türk kalıpçılık sektörü, dünya genelinde 180 milyar dolarlık kalıp hacminin yaklaşık 2,8 milyar dolarlık kısmını elinde bulunduruyordu. Ortalama 660 milyon dolarlık dış ticaret hacmine sahip olan sektör, bunun yaklaşık 320 milyon dolarını ihracat olarak gerçekleştiriyor. Ancak 2024 yılı itibarıyla sektör, büyüme değil, küçülme gündemiyle karşı karşıya kaldı. Sektörün çatı kuruluşlarından biri olan Ulusal Kalıp Üreticileri Birliği (UKUB) Yönetim Kurulu Başkanı Şahan Eçin, “Pandemi sonrası yakaladığımız ivme, 2023 sonunda yerini durgunluğa bıraktı. Özellikle 2024’ün ikinci yarısından itibaren, başta otomotiv olmak üzere pek çok ana sanayi alanındaki daralma, kalıp üretimini doğrudan etkiledi. Şu an yaşadığımız yavaşlama, 2025’in son çeyreğine kadar devam edebilir” dedi.

Küresel Rekabette Çin Gölgesi

Sektördeki en büyük yapısal tehditlerden biri, Çin’in agresif üretim gücü ve maliyet avantajı. Tekstil, makine imalatı ve kalıpçılık gibi emek-yoğun sektörlerde Çin'in yüzde 25-30 daha düşük işçilik, yüzde 50’ye varan daha ucuz hammadde maliyetleriyle üretim yapması, Türk üreticilerinin küresel rekabet gücünü ciddi şekilde zayıflatıyor. Şahan Eçin, “Bugün Çin’de faiz oranı yüzde 3-4, enflasyon yüzde 0,5 civarındayken, bizde yüzde 50 faiz ve yüzde 52’ye ulaşan enflasyon rakamları söz konusu. 2019’dan bu yana 6 kat artan asgari ücret, saatlik işçilik maliyetimizi Avrupa ve Ortadoğu’daki birçok ülkenin üstüne çıkardı. Haftada 6 gün, 11 saat mesai yapan Çinli üreticilerle rekabet edebilmenin yolu, kalıpları en kısa sürede, en uygun maliyetle ve en yüksek kalitede üretmekten geçiyor. Yapay zekâ, otomasyon, elektrikli araç teknolojileri gibi yeni nesil alanlara odaklanmalıyız” diye konuştu.

Vergi duvarları çözüm değil

Türkiye'nin geçmişte zaman zaman başvurduğu ithalat vergileri gibi korumacı önlemlerin sektör adına kalıcı çözümler üretmediğini belirten Eçin, yapısal ve kalıcı bir çıkış yolu için “katma değerli üretim” vurgusu yaptı. Yeni teknolojilere yönelik yatırımların sektör için çıkış kapısı olabileceğini belirten Eçin, Türkiye’de hızla büyüyen elektrikli araç pazarına ve savunma sanayine dikkat çekti. Eçin, “Kısa vadeli çözümler yerine uzun vadeli yatırımlar, iş birliği ve nitelikli insan gücüne yatırım” vurgusu yaptı.

Kalıp işçilik ortalaması:

Türkiye: 32 euro/saat
Portekiz: 46 euro/saat
İtalya: 53 euro/saat
Çin: 26 euro/saat

Türkiye’de sektör maaş ortalamaları:

Tasarımcı: 50.000-80.000 TL
Kalıp Ustası: 40.000-70.000 TL
Kalıp kalfa: 40.000-45.000 TL
Kalıp yardımcı: 30.000-35.000 TL

Portekiz’de kalıp ustası ve tasarımcı maaş ortalaması: 1.700-2.500 euro.