TOBB ETÜ ve ASELSAN, işbirliği ile kuantum bilgisayar üretecek
ABD, Avrupa ülkeleri ve Çin’in yüksek bütçelerle Ar-Ge çalışmaları yaptığı kuantum bilgisayar için TOBB ETÜ ve ASELSAN işbirliği yaptı. 5 kübit’lik bilgisayar geliştirmek için Kuantum Araştırma Laboratuvarı kuruldu.
Mehmet KAYA
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) ve ASELSAN, başlangıç düzeyinde güce sahip ilk kuantum bilgisayarını yapmak üzere çalışmalara başladı. Kuantum bilgisayarları atom düzeyinde mekaniği kullanarak, çok yüksek kapasiteli işlem yapabilen bilgisayarlar anlamına geliyor. Bu tür bilgisayarlar henüz laboratuvar ortamlarında teknolojik olarak geliştirilebiliyor, ticari kullanımı bulunmuyor. Ar-Ge çalışmasının başladığını TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu duyurdu.
KUANTAL’da prototip geliştirilecek
Başlatılan çalışmayla, Ar-Ge süreçleri dahil, çeşitli donanımların da tasarımlarıyla 5 kübit’lik bir kuantum bilgisayarı geliştirilecek. Deneysel bilgisayarın geliştirilmesi için bir laboratuvar kuruldu. TOBB ETÜ’nün sahip olduğu süper iletken deyiminin projede kilit unsurlardan biri olduğu vurgulandı. Kuantum Araştırma Laboratuvarı-KUANTAL adı verilen laboratuvar ile bilgisayar ve çeşitli alanlarda araştırmalar yürütülecek. Yerli ve milli sistemlerin geliştirilmesi amaçlanan işbirliği ile insan gücü yetiştirme açısından da çıktı bekleniyor. KUANTAL’da araştırma yanında prototip geliştirmeye yönelik süreçler de geçirilecek.
Hesaplama için süper iletken kullanılıyor
Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların çalışma prensiplerinde sadece iki durumda olabilen hesaplama yerine, yarı iletkenden farklı olarak süper iletkenlerin kullanıldığı, bir durumun birden fazla durumla karşılaştırılabildiği ve analiz edilebildiği bilgisayarlar olarak niteleniyor. Bu tür bilgisayarlar çok farklı durumları çok hızlı işleyebildiği için olağanüstü yüksek sayıda olasılık ve değişken içeren hesaplamalar hızla yapılabiliyor. Kuantum teknolojilerine yönelik olarak Çin, ABD ve Avrupa’da çok yüksek bedelli Ar-Ge projeleri yürütülüyor. Kuantum bilgisayarının ticari kullanımı başlamasa da geliştirilmiş bazı bilgisayarlara kısıtlı olarak sadece kullanım amaçlı erişim sağlayan laboratuvarlar bulunuyor.