Airbus A320neo’da bir sorun daha “motor buzlanması”

Hüseyin ASLIYÜCE 

Airbus, Pratt & Whitney üretimi PW1100G-JM motorlarının belirli serilerinde tespit edilen teknik risk nedeniyle, A320neo ve A321neo uçakları için aşırı soğuk hava ve donma sisi koşullarında kalkış kısıtlaması getirdi. Karar, 28 Kasım 2025 tarihinde Airbus tarafından doğrulandı. Özellikle çok soğuk havaya sahip coğrafyalarda uçan A320neo serisinde Airbus donma sisi (freezing fog) gibi şiddetli buzlanma senaryolarında, görüş mesafesinin 150 metrenin altına düştüğü durumlarda kalkışları yasaklıyor. Amaç, motor fan kanatlarında anormal buz birikimi riskini önlemek ve itki performansını korumak Şirket, yayımladığı geçici operasyon bülteniyle, bu motorlara sahip uçakların donma sisi (freezing fog) ve 150 metrenin altındaki görüş şartlarında kalkış yapmasının yasaklandığını bildirdi.

Nasıl tespit edildi?

Buzlanma, Kazakistan’daki Almaty Havalimanı’nda Air Astana filosunda (11 A320neo ve 17 A321neo) gözlemlendi. Uçakların motorlarında anormal buz birikimi tespit edildi. Bu durumun uçuş emniyetini zora soktuğu belirlendi.

A320neo’larda iki tip motor bulunuyor. Buzlanmadının PW1100G serisinde meydana geliyor. A320neo’larda ayrıca CFMI imalatı LEAP-1A motorları da kullanılıyor. Ancak LEAP-1A’da herhangi bir sorun tespit edilmedi.

Henüz Türkiye’de bu uçakları kullanan Türk Hava Yolları ve AJet için bir kısıtlama açıklanmadı. Pegasus Havayolları’nda ise LEAP-1A motorlu uçaklar bulunuyor.

Aşırı soğuk ve buzlanma koşullarında risk artışı

Pratt & Whitney’in Airbus’a ilettiği teknik değerlendirmede, PW1100G motorlarının bazı çekirdek bileşenlerinde aşırı düşük sıcaklığa uzun süre maruz kalındığında (cold soak) tolerans dışı davranış görülebileceği ifade edildi. Bu durumun özellikle uçağın gece boyunca çok düşük sıcaklıkta park edilmesi, motor iç sıcaklıklarının sıfırın altına düşmesi ve donma sisinin düşük görüşle birlikte görülmesi halinde risk oluşturduğu belirtildi.

Teknik raporlara göre, söz konusu koşullar motor içindeki bazı rotor ve stator bileşenlerinin çalışma toleranslarını etkileyerek operasyon güvenliğini olumsuz etkileyebiliyor.

Kalkış yasaklandı, yeni prosedürler zorunlu oldu.

Airbus’ın yayımladığı talimat uyarınca, PW1100G motorlu A320neo ve A321neo uçaklarında:
* Donma sisi ile 150 metre altı görüş birlikte görülüyorsa kalkış yapılmayacak.
* Aşırı soğuk havalarda uzatılmış motor ısındırma süreci uygulanacak.
* Motor uzun süre düşük sıcaklıkta kaldıysa kalkış öncesi ek güç artırma testleri yapılacak.
* Mürettebat, motorlarda ilave görsel muayene gerçekleştirecek.
* Motor parametrelerinde titreşim veya sıcaklık sapması tespit edilirse kalkış iptal edilecek.
*
Airbus ayrıca bakım ve operasyon ekiplerinin, soğuk-soak senaryolarında koordinasyonunu artırmasını istedi.

Hangi uçaklar etkileniyor?

Kısıtlama yalnızca:

* A320neo (PW1100G-JM)
* A321neo (PW1100G-JM)
uçaklarında geçerli olacak.
CFM LEAP motorlu A320neo ve A321neo uçaklarının etkilenmediği duyuruldu.

Kış operasyonlarında gecikme ve iptal beklentisi

Kararın özellikle yoğun kış şartlarının hakim olduğu bölgelerde operasyonel etkiler yaratacağı belirtiliyor. Kanada, ABD’nin kuzeyi, Kuzey Avrupa, Orta Asya ve Doğu Avrupa’daki havalimanlarında:
* Sabah uçuşlarında gecikmeler,
* Donma sisinin görüldüğü meydanlarda kalkış iptalleri,
* Uçakların gece boyunca hangarda tutulması ihtiyacı,
* Filolarda rotasyon değişikliği
gibi durumların yaşanabileceği değerlendiriliyor.

Motor üreticisinden açıklama: Çözüm üzerinde çalışılıyor

Pratt & Whitney, sorunun “belirli üretim serileri” ile sınırlı olduğunu ve kök neden analizi yürüttüklerini açıkladı. Motor üreticisi, kalıcı teknik çözüm üzerinde çalışıldığını belirterek, çözümün yeni bir parça tasarımı, servis bülteni veya motor içi komponent değişimi içerebileceğini ifade etti. 

Teknik çözümün birkaç ay sürebileceği değerlendiriliyor.

Kısıtlama geçici

Airbus, getirilen kısıtlamanın geçici olduğunu ve Pratt & Whitney’in sunacağı kalıcı çözümün ardından prosedürün yeniden güncelleneceğini bildirdi.