Cevdet Akçay çok tartışılan enflasyonda "yapışkanlık" için yıllar önce ne dedi?
Merkez Bankası’nın yılın ilk toplantısından enflasyon tahminini yükseltmesi gündemin ilk sırasına yerleşti. Toplantıya damga vuran bir diğer gündem de önceki toplantılarda da olduğu gibi TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay’ın açıklamaları oldu. Enflasyonda yüzde 30 seviyesindeki yapışkanlık tartışmaların odağına yerleşti. Akçay geçmiş yıllarda ne demişti? Bu toplantıda geçmiş dönemdeki söylemlerine ve yapışkanlığa yönelik neler söyledi? Ekonomistler ne yorum yaptı?
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2025 yılına girerken “beklenen” ya da “hedeflenen” enflasyon kısmına sıklıkla işaret etmişti. Özellikle ücret artışlarında enflasyonla mücadelede de bu alan öne çıktı.
2024 yılı biterken yapılan son Enflasyon Raporu toplantısında TCMB’nin enflasyon tahmini 2025 yılı için yüzde 21’e çıkarıldı. Ücret belirlemeleri de bu orana göre yapıldı. Ancak 2025 yılının ilk Enflasyon Raporu toplantısında bu tahmin 3 puanlık bir yükselişle yüzde 24 seviyesine çıkarıldı. Tartışmalar da yoğunlaştı.
Cevdet Akçay’ın “yapışkan” enflasyon tartışması
Merkez Bankası Başkan Yardımcılarından Cevdet Akçay, her toplantıda olduğu gibi bu toplantıda da açıklamaları merakla beklenen isimlerden olurken, “enflasyonda yapışkanlık” üzerine yaptığı konuşmayla yine gündeme damgasını vurdu.
Akçay’ın 5 Temmuz 2022’de Habertürk’te Fatih Altaylı ile yaptığı yayındaki açıklamaları hatırlatıldı.
Akçay bu yayında enflasyonda “endişe” ya da “yeterinde endişe” edilmemesi halinde atalet ile enflasyondaki düşüşün belli bir sınırda takılacağını; buradan aşağı inmesinin ise daha zor olacağını belirtmişti. Bu sınırın da yüzde 30 olduğunu belirten Akçay’ın sözleri şu şekilde olmuştu:
Enflasyonda güncel “yapışkanlık” tartışması
TCMB’nin 2025-I Enflasyon Raporu’nda enflasyon tahminini yüzde 21’den 24’e çıkarmasıyla kendisine yönelik bu açıklama hatırlatılarak, yapışkanlık sorusu yöneltildi. Akçay da geçmiş yıllardaki konuşmasının yanlış anlaşıldığını esprili bir dille söylerken, soruya bunun olup olmayacağının ya da hangi seviyede olacağının bilinmediğini belirterek cevap verdi. Bu cevap da tartışmaları yoğunlaştırdı.
Sosyal medyada da ekonomi çevrelerinin çok ilgisini çeken bu açıklama şu şekilde oldu:
Enflasyonda yapışkanlığa ekonomist yorumları
Cevdet Akçay’ın geçmiş dönemde işaret ettiği modeller ve açıklamalarıyla güncel cevabına yorumlar yoğun oldu.
Doç. Dr. Cem Çakmaklı, Akçay’ın açıklamalarına, “Bu soru çok güzel bir soru. Ben de bunu söyleyen ekonomistlerdenim açıkçası. Ama bunun hurafe olmadığını düşünüyorum. Kendi adıma ben bunu tam da Cevdet Hoca'nın söylediği gibi en güncel tekniklere, model ve analizlere bağlı olarak yaptığım çalışmalara göre söylüyorum. Açıkçası enflasyon rapor toplantılarındaki tartışmaların seviyesinin çok yükseldiğini görmek mutluluk verici. Yıl sonunda canı gönülden bizlerin yanılmış olduğunu, yaptığımız analizlerdeki hatanın yüksek olduğunu görmeyi diliyorum” dedi.
Bu soru cok guzel bir soru.
— Cem Çakmaklı @cemcakmakli.bsky.social (@Cem_Cakmakli) February 7, 2025
Ben de bunu söyleyen ekonomistlerdenim açıkçası.
Ama bunun hurafe olmadığını düşünüyorum.
Kendi adıma ben bunu tam da Cevdet Hoca'nın söylediği gibi en güncel tekniklere, model ve analizlere bağlı olarak yaptığım çalışmalara göre söylüyorum.… https://t.co/dj8FAPu6qt
Güldem Atabay da şu yorumu yaptı:
“Bir şeyi 40 kere söylersen olurmuş. Şaka şaka! %30'un altını görsek de kalıcı olmasını sağlayacak bir iktidar iradesi yok. Bütçe ortada. Üstelik seçim tarihi belli olduğu anda ekonomi politikasının değişeceğini ve mevcut dirençle %30 üzerine çıkacağını biliyordur sanırım.”
Bir şeyi 40 kere söylersen olurmuş. Şaka şaka!
— Güldem Atabay -Ekonomist/Yazar (@guldematabay) February 7, 2025
%30'un altını görsek de kalıcı olmasını sağlayacak bir iktidar iradesi yok. Bütçe ortada. Üstelik seçim tarihi belli olduğu anda ekonomi politikasının değişeceğini ve mevcut dirençle %30 üzerine çıkacağını biliyordur sanırım. https://t.co/3izi1BZ43a
Prof. Dr. Aylin Seçkin Georges, “1988-93 arasında da enflasyon %66’ya takılmıştı. Yine benzer bir döngü yaşıyoruz…Sonu benzemesin” şeklinde isim ve alıntı yapmadan atıfta bulundu.
1988-93 arasında da enflasyon %66’ya takılmıştı. Yine benzer bir döngü yaşıyoruz…Sonu benzemesin.
— Aylin Seckin Georges (@AylinSeckin2) February 7, 2025
Prof. Dr. Ensar Yılmaz, "Başarısız oldukları çok açık, eğer çözememişsen enflasyona elbette bir yerlerde takılıp kalmış denir, yapışkanlık çözememenin mazareti, suçlama yolu ve maliyeti yaymak için de bahane. Açıklamaların hiçbirinde firma fiyatlama davranışı yok, yönlendirilen/yönetilen fiyatlar yok" yorumunu yaptı.
başarısız oldukları çok açık, eğer çözememişsen enflasyona elbette bir yerlerde takılıp kalmış denir, yapışkanlık çözememenin mazareti, suçlama yolu ve maliyeti yaymak için de bahane. Açıklamaların hiçbirinde firma fiyatlama davranışı yok, yönlendirilen/yönetilen fiyatlar yok https://t.co/1IpyfyOUuh
— Ensar Yılmaz (@ensar_yilmazz) February 8, 2025
Prof. Dr. Öner Günçavdı, farklı bir açıdan yorum yaparak, “Fava atılacak bir iddiada bulunayım. Bu ve benzeri açıklamalarda takındığı tavır nedeniyle hoca bu yılı o makamda kalarak çıkarabilir mi? Bence hayır” ifadelerini kullandı.
Fava atılacak bir iddiada bulunayım.
— Õner Günçavdı (@onerguncavdi) February 7, 2025
Bu ve benzeri açıklamalarda takındığı tavır nedeniyle hoca bu yılı o makamda kalarak çıkarabilir mi?
Bence hayır. https://t.co/NZJRoTJKcL
Prof. Dr. Uğur Emek, “Cevdet Hoca çok net konuşmuş. Merkez Bankası dışındaki kurumların ne yapacaklarından emin değiller” dedi.
Cevdet hoca çok net konuşmuş.
— Uğur Emek (@uemek) February 7, 2025
Merkez Bankası dışındaki kurumların ne yapacaklarından emin değiller. https://t.co/KLvCqJuhfz
Prof. Dr. Ümit Akçay da ücretlere işaret ederek, “Güzel de ücret artışlarını "beklenen enflasyona" göre yapmayı, yani milletin cebindeki paraya göz dikmeyi biliyorsunuz. Onu ne yapacağız?” şeklinde yorum yaptı.
Güzel de, ücret artışlarını "beklenen enflasyona" göre yapmayı, yani milletin cebindeki paraya göz dikmeyi biliyorsunuz. Onu ne yapacağız? https://t.co/HaKDuX96JT
— Umit Akcay (@umitak) February 7, 2025
Mehmet Çağdaş Işim, “Doğru ölçüm yapılmıyor ki tahminler tutsun. Ve enflasyonun doğru ölçülmediğini bilmelerine rağmen de para politikası üretiliyor, beklentiler konuşuluyor ve o beklentilere göre milyonların geçimi belirleniyor. Daha çok şey derimde baya yorgunum artık, demesi gerekenler suskun!” dedi.
Doğru ölçüm yapılmıyor ki tahminler tutsun.
— Mehmet Çağdaş Işim (@mehmetcagdasi) February 7, 2025
Ve enflasyonun doğru ölçülmediğini bilmelerine rağmen de para politikası üretiliyor ,beklentiler konuşuluyor ve o beklentilere göre milyonların geçimi belirleniyor.
Daha çok şey derimde baya yorgunum artık ,demesi gerekenler suskun! https://t.co/4sCrPTKxpN
