Mevduat enflasyona yenildi: Yatırımcı tarihi reel kayıplar yaşadı
Altın kriz dönemlerinde yatırımcısına yüksek kazanç sağlarken, mevduat hesapları enflasyon karşısında değer kaybetti. 2022-2024 yılları arasında durum daha da kötüleşti; mevduat sahipleri tarihinin en büyük kayıplarıyla karşı karşıya kaldı.
Altın, kriz dönemlerinde yatırımcısına yüksek kazanç sağlarken, mevduat enflasyon karşısında büyük değer kayıpları yaşadı. Özellikle 2022-2024 yılları arasında tablo daha da ağırlaştı ve mevduat yatırımcıları tarihin en yüksek zararlarını gördü. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) reel getiri verilerine göre, son 29 yılın en büyük kayıplarının tamamı 2022 yılında kaydedildi. Nefes'in haberine göre TÜFE’den arındırılmış veriler incelendiğinde, kasım 2022’de yüzde 38.1 ile rekor kayıp yaşanırken, haziran, temmuz ve ağustos aylarında da kayıplar yüzde 35’in üzerine çıktı. 2023 yılında da durum değişmedi; ocakta yüzde 25.5, eylülde yüzde 28.4 ve aralıkta yüzde 30.2 oranında reel zarar gerçekleşti.
Mevduat faizleri enflasyonu telafi edemedi
2024 yılında da erime devam etti. Martta yüzde 32.1, mayısta yüzde 33.6, haziranda ise yüzde 29.6’ya ulaştı. Böylece 2022–2024 dönemi, mevduat yatırımcısına en yüksek reel kaybı yaşatan yıllar oldu. Bu ağır kayıpların temel nedeni, yüksek enflasyon karşısında faizlerin düşük kalması oldu. 2022’den itibaren hızla yükselen fiyatlar karşısında mevduat faizleri enflasyonu telafi edemedi. Politika faizinin uzun süre düşük tutulması, bankaların mevduat faizlerini sınırlı artırmasına yol açtı. Böylece nominal faiz kazancı artsa bile, enflasyonun çok altında kaldığı için yatırımcı reel anlamda ciddi bir erime yaşadı.
Avantajlı dönem kısa sürdü
2000’li yılların başında yüksek faiz oranları ve görece kontrol altında tutulan enflasyon sayesinde mevduat, yatırımcı için güvenli bir liman oldu. 2003 Ocak’ta yüzde 25,9, 2004 Mart’ta ise yüzde 31,8 reel getiri sağlayan mevduat, o dönemde altınla rekabet eden bir yatırım aracı haline gelmişti. Ancak bu avantajlı dönem kısa sürdü.
2008 küresel krizinin ardından uygulanan düşük faiz politikalarıyla birlikte mevduatın cazibesi hızla kayboldu. 2010’lu yıllarda getiriler büyük ölçüde tek haneli seviyelerde kaldı. 2013 sonrasında ise reel kazanç yüzde 1-2 bandına sıkıştı. Yüksek enflasyon karşısında bu oranlar yatırımcıya gerçek kazanç sunmak bir yana, birçok yılda reel kayıplar yaşanmasına yol açtı.
2025 temmuz ve ağustos aylarında yüzde 7’nin üzerindeki reel kazanç
2025 yılı, mevduat yatırımcısı için yeniden toparlanma yılı oldu. Verilere göre, ocak ayında yüzde 3.79 ile başlayan yıl, şubatta yüzde 2.47’lik kayıpla devam etti. Ancak martta yüzde 0.78 ile yeniden pozitife geçen mevduat getirileri, yılın ikinci çeyreğiyle birlikte belirgin bir toparlanma sürecine girdi. Böylece yılın ortalarına gelindiğinde mevduat son yılların en yüksek reel getirilerini sağladı. Özellikle temmuz ve ağustos aylarında yüzde 7’nin üzerindeki reel kazançlar, 2022–2024 arasında yaşanan kayıpların ardından mevduatın yatırımcı açısından yeniden cazip hale geldiğini gösterdi.
