'OSB’lere 8 adımda nefes aldırdık'

Handan Sema CEYLAN

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Başkanı Memiş Kütükcü, yenilenen OSB yasası ile ilgili değerlendirmede bulunarak, “Kamuoyunda sadece yeşil OSB maddesi ilgi çekti. Ancak hepsi birbirinden önemli 8 madde ile OSB’lerimize nefes aldırdık. Genişleme için kamulaştırma kolaylaştırıldı, ıslah OSB’ler için faydalı bir parselde tek işletme kuralı değişti” dedi.

Başkan Kütükcü, OSBÜK’te sorularımızı yanıtladı. Geçtiğimiz ay yayımlanan OSB kanunundaki değişikliği değerlendiren Kütükcü, “Sanayinin beklediği bu değişimleri hayata geçirmemiz için bizi dinleyen Cumhurbaşkanımıza, Sanayi Bakanımız Mustafa Varank'a ve Komisyon Başkanımız Ziya Altunyaldız'a teşekkür ediyoruz. Kamuoyuna yansıdığı gibi kanuna, yeşil OSB tanımı eklendi. TSE çalıştı ve yeşil OSB’lerin kriterlerini belirledi. 6 ana kriterden ve bunun alt kırılımlarından oluşan kriterler bütününde şartları sağladığımızı veya sağlayacağımızı taahhüt ederek bu statüyü isteyebiliyoruz. TSE gelerek bir inceleme yapıyor. Eksik varsa eksikleri belirtiyor ya da ‘tamam’ diyor. Yeşil OSB sertifikası ile o bölgeyi böylece sertifikalandırıyoruz” dedi. “Yeşil OSB olunmaz, doğulur” ifadelerini eleştiren Kütükcü, “Öyle olsa üst düzey OSB’lerimiz kendini dönüştüremez. Elbette baştan yeşil olmak avantajlı. Ancak iyi uygulamalarla sonradan yeşil OSB olmak mümkün” diye konuştu.

KAMULAŞTIRMA İÇİN TEK İDARENİN GÖRÜŞÜ YETECEK

OSB’lerin yer seçimi ve kamulaştırma süreçlerinin zaman kaybettirdiğini de belirten Kütükcü, “30’un üzerinde kurumdan görüş alarak yer seçim süreçlerini tamamlamaya çalışıyoruz. Bu yasayla önemli bir açılım getirdik. Yürürlükteki imar planlarında sanayi alanı olarak lekelenmiş alan için sadece tek bir idarenin görüşünün alınması yetecek. Ya belediye ya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı… Sanayi alanı olarak belirtilmediyse de eski süreç geçerli olacak. Kanun parlamento kapandığı gün çıktığı için henüz uygulama yok. OSB uygulama yönetmeliğinin yayınlanmasını bekliyoruz” dedi.

KAMULAŞTIRMAYI SANAYİCİNİN KAYNAĞIYLA YAPACAK

Ön tahsis maddesine de değinen Kütücü, “OSB kuruldu, kamulaştırma yapacak ama parası yok. Devletten bakanlıktan kamulaştırma kredisi talep ediyordu, kredi alabilirse kamulaştırma yapabiliyordu. Kamulaştırma bittikten sonrada tahsise hazır hale geldikten sonra sanayiciden para alıyor. Alt yapıları yaparak tahsise hazır hale getirebiliyordu. Kaynak yetersizliği çeken, kaynak bulamayan OSB’ler için kaynak sağlamış olduk. Sanayiciyi çağırıp ‘gel kardeşim sen ön tahsis anlaşmasını imzala bedelin yüzde 20-25’ini bana öde, ben bununla kamulaştırmamı yapayım, sonra kalıcı tahsis sözleşmemi imzalayayım’ diyeceğiz. Bir tür ön avans sistemi” açıklamasında bulundu.

YABANCI YATIRIMCIYA KİRALAMA KOLAYLIĞI GELDİ

Yeni kanunun kiralama şansı sunduğunu kaydeden Kütükcü, “Yabancı yatırımcı mülkiyete para bağlamak istemiyor. ‘Bana üst yapısı yapılmış yer tahsis edin, kirası ne olursa olsun’ diyor. Açıkcası, mülkiyet istemiyor, ceketini alıp çıkabilmek istiyor. Onlara bunu yapamıyorken şimdi yapabilir hale geldik. Bu düzenleme ile OSB’lerimiz elektrik, su, doğal gaz gibi altyapıların yanı sıra fabrika binalarını da kendileri yaparak yatırımcılara anahtar teslimi kiralayabilecek veya satabilecekler. Yatırımcı sadece üretimde kullanacağı makine ve ekipmanlarını ve insan kaynağını getirerek üretimini yapabilir hale gelecek” dedi.

RUHSATTA 2017 ÖNCESİ SONRASI AYRIMI BİTTİ

Özellikle ıslah OSB’lerin en önemli sorunlarından birisinin bir parselde birden fazla işletmenin faaliyet gösterememesi olduğunu kaydeden Kütükcü, “Bu sorununu kökten çözdük” diyerek, şunları söyledi: “Islah OSB’ler sonradan yapıldığı için bir parselde birden fazla yatırımcı vardı. Özellikle kooperatiften gelen OSB’lerde durum daha feciydi. Bir parselde çok sayıda sanayici vardı. Yeni düzenlemeyle diyoruz ki; bir parselde birden fazla sanayiciye kiralama yapabilme yetkisi OSB genel kurullarının ve müteşebbis heyetlerinin kararına bırakalım. Her OSB kendi stratejisini oluştursun, kendi bölgesinde birden fazla kiralamaya ya da birden fazla kaç kiralamaya müsaade edeceğine kendisi karar versin. OSB’lerde 2017’den önce ruhsat almışsa kiralama yapabiliyordu. Bitişik komşu 2017’den sonra ruhsat almışsa kiralama yapamıyordu. Bunu değiştirdik.”

YENİ KANUNDA NELER GELDİ?

1- Yürürlükteki imar planlarında sanayi alanı olarak belirlenen yerlerde, planı onaylayan idarenin görüşünün alınması ve imar planına esas jeolojik ve jeoteknik etüt yapılması kaydıyla OSB yer seçimi işlemi yapılmadan OSB alanı kesinleştirilecek.

2- Yönetmelikte belirtilen şart ve sürelerde yatırım yapmayı taahhüt eden parsel maliklerine, kamulaştırma yapılmadan seçilen alanda OSB tarafından yer verilebilecek.

3- OSB’lerimize ilk defa ön tahsis uygulaması getirildi. Ön tahsis uygulaması ile artık OSB’lerimiz yer seçimi ve kamulaştırma süreçleri devam ederken, yatırımcılara belirlenen bedel üzerinden ön tahsis yapabilecekler.

4- OSB’ler ön tahsis uygulaması ile elde ettikleri gelirle, bu alanda kamulaştırma bedellerini ödeyebilecekleri gibi alt yapı çalışmalarını da yapabilecekler. Bu da OSB’lerimizi fi nansal açıdan rahatlatacak. Tüm bu düzenlemeler ile artık OSB’lerimizin yeni yatırımcılara tahsis yapmak için 4-5 yıl gibi uzun süren yer seçimi ve kamulaştırma süreçleri hızlanmış, böylece yeni yatırımların da önü açılmış olacak.

5- OSB’lere üst yapılı sanayi parseli kiralama veya satma yetkisi de verildi. Önceden sadece alt yapı yatırımlarını yaparak, yatırımcılara parsel tahsis eden OSB’lerimize, artık üretime geçme şart ve taahhüdü veren yatırımcılara üst yapılı sanayi parseli kiralama veya satma yetkisi verildi. Bu düzenleme ile birlikte, OSB’lerimiz, elektrik, su, doğal gaz gibi alt yapıların yanı sıra fabrika binalarını da kendileri yaparak, yatırımcılara anahtar teslimi kiralayabilecek veya satabilecekler. Yatırımcı, sadece üretimde kullanacağı makine ve ekipmanlarını, insan kaynağını getirerek üretimini yapabilecek. Bu düzenleme, yerli yatırımcılarımızın yanı sıra özellikle yabancı yatırımcılar için de önemli bir uygulama.

6- OSB sanayicilerinin en önemli sorularından birisi olan, bir parselde birden fazla işletmenin faaliyet gösterememesi sorunu da çözüldü. Artık OSB’lerdeki katılımcı sanayicilerimiz, tesislerini üretim amaçlı olmak üzere bir veya birden fazla kiracıya kiralayabilecekler.

7- OSB kanununa ‘Yeşil OSB’ tanımı eklendi. Düzenleme ile birlikte organize sanayi bölgelerimizin karbon emisyonunu düşürerek Yeşil OSB kriterlerini sağlamak amacıyla hazırlayacakları projeler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız tarafından öncelikli olarak değerlendirilecek.

8- OSB’lerde ortak kullanım alanı oranı, OSB büyüklüğünün yüzde 5'inden az, hizmet ve destek alanlarının oranının ise OSB büyüklüğünün yüzde 15'inden fazla olamayacak.

"Tarım alanları ne kadar kıymetliyse sanayi alanları da o kadar kıymetli"

Başkan Memiş Kütükcü, ‘sanayi alanları açmak için tarım alanları yok ediliyor’ söyleminin anımsatılması üzerine şu açıklamayı yaptı: “Bizim için tarım alanları ne kadar kıymetli ise sanayi alanları da o kadar kıymetli. Biz tarımı sanayiye rakip, sanayiyi de tarıma rakip görmüyoruz. Her iki alanı da geliştirmek mecburiyetimiz var. Sıkıntımız tarım arazilerinin yok edilmesi değil, verimsiz kullanılması. Toplam alan içinde sanayi alanlarımızın oranı sanayileşmiş ülkelerin çok çok gerisinde. Şu an bizde oran binde 36, gelişmiş ülkelerde yüzde 4.

SEÇİMLİ GENEL KURUL 3 HAZİRAN’DA YAPILACAK

Türkiye’nin ilk OSB’si Bursa’da 1961’te kuruldu. Sonra sayılar arttı. Ancak 2000 yılına kadar OSB’lerin bir kanunu yoktu. 2000’de 4562 sayılı OSB Kanunu, o dönem Sanayi Bakanı Kenan Tanrıkulu beyin imzasıyla çıkıyor. Böylece OSB’ler özel hukuk tüzel kişiliği olarak kanuna kavuşuyor. 2002’de ise Türkiye’deki OSB’lerin tamamında çatı kuruluş olacak OSBÜK kuruluyor. OSBÜK, OSB’ler arasındaki diyaloğu sağlayacak, işbirliklerini geliştirecek, OSB’ler adına kamuya onların meselelerini taşıyacak, kamunun bu konudaki düzenlemelerini OSB’lere aktaracak şekilde planlanıyor. İlk yönetim kurulu başkanımız o dönem Manisa TSO’nun başkanı olan rahmetli Bülent Koşmaz. OSBÜK, 2002’den 2017’ye kadar 15 yıl çalışmalarını bu çerçevede yürütmüş. Bir tüzel kişiliği olmadan çalışmalarına devam etmiş ve OSB’lerin üyeliği gönüllü üyeliğe dayalı olarak kurgulanmış. Aidat ödeme zorunlulukları da olmamış. 2016’da başkan olarak seçildiğimden bir yıl sonra dönemin Sanayi Bakanı Faruk Özlü bey ile çok ciddi bir çalışma yaptık ve 2017’de Üretim Reform Paketi yayınlandı. 6 yıl önce OSBÜK tüzel kişiliğe sahip oldu. Şimdi 3 Haziran 2023 Cumartesi günü 21. Olağan Genel Kurulumuzu yapacağız. Mottomuz “OSB’ler Üretiyor, Türkiye Büyüyor” olacak.