Yatırımcılara 240 milyon TL'ye kadar destek verilecek!

HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA

Teşvik sistemi olarak bilinen ve 2012 yılından bu yana yürürlükte olan, temeli bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarının giderilmesine dayanan “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” köklü değişikliklerle yenilendi. Yeni teşvik sisteminde vergi destekleri azaltılırken faiz/kâr payı desteği artırıldı. Yatırımcılara 240 milyon liraya kadar faiz/kâr payı desteği verilebilecek. İsteyen yatırımcı ise faiz desteği yerine yine aynı tutarda yani 240 milyon liralık makine alım desteğinden yararlanabilecek. Bu kapsamda makine bedelinin yüzde 25’i ödenecek. Mevcut politika faizine göre yatırımcılar yüzde 27,6 ile yatırım kredisi kullanabilecek.

Asgari 100 bin kapasiteli yeni yatırım yapan veya kurulu kapasitesini en az 100 bin artıran firmalara gümrüksüz otomobil ithalat izni verilecek. Buna göre yatırımın yüzde 20’sini tamamlamak şartıyla, kapasitenin yüzde 15’i kadar araç gümrüksüz olarak ithal edilebilecek. Bu kapsamda silindir hacmi en fazla 1600 cm2 veya elektrik motoru azami 160 kwh gücüne sahip olan araçlar ithal edilebilecek.

3 ana, 5 alt program 

Yeni teşvik sistemi; Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi, Sektörel Teşvik Sistemi ve Bölgesel Teşvikler olmak üzere üç ana temel üzerine kuruldu. Bunlardan Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi; Teknoloji Hamlesi Programı, Yerel Kalkınma Hamlesi Programı ve Stratejik Hamle Programı olmak üzere üç programdan oluştu. Sektörel Teşvik Sistemi ise Öncelikli Yatırımlar ve Hedef Yatırımlar olmak üzere iki programdan oluşuyor.

240 milyon liraya kadar faiz ve kâr payı desteği 

Türüne göre yatırımın yüzde 70’ine kadar bir tutarda, politika faizinin belirli bir oranı kadar faiz ve kâr payı desteği sağlanacak. Ödeme döneminde politika faizi düşerse faiz desteği düşecek, artarsa faiz desteği de artacak.

Merkez Bankası’nın yüzde 46 olan politika faizine göre faiz desteğinden en fazla yararlanabilecek yatırımcı, krediyi politika faizinin yüzde 40’ına karşılık gelen 18,4 puan indirimli olarak yani yüzde 27,6 oranından kredi kullanabilecek. Buna göre Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı için politika faizinin yüzde 40’ı (en fazla 20 puan) ve en fazla 240 milyon lira, Stratejik Hamle Programı için politika faizinin yüzde 30’u kadar (en fazla 15 puan), en fazla 180 milyon lira, Öncelikli yatırımlar için politika faizinin yüzde 25’i kadar ( en fazla 12,5 puan) en fazla 24 milyon lira, Hedef yatırımlardan 4, 5 ve 6’ncı bölgelerde gerçekleştirilecekler için politika faizinin yüzde 25’i kadar (en fazla 12.5 puan) 12 milyon lira indirim yapılacak.

Yatırımlarda alt sınır 6 milyon lira 

Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında desteklenen yatırımlar için düzenlenen teşvik belgesi kapsamında, değeri 2 milyon lira ve üzerindeki makinelerin bedelinin yüzde 25’i yatırımcıya bütçe kaynaklarından ödenecek.

Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında sabit yatırımın yüzde 15’ini aşmamak şartıyla 240 milyon lira, Stratejik Hamle Programı kapsamında sabit yatırımın yüzde 15’ini aşmamak şartıyla 180 milyon lirayı aşamayacak.

Destekleme kapsamındaki konulara yönelik yapılacak yatırımlarda asgari tutar 1 ve 2’nci bölgelerde 12 milyon lira, diğer bölgelerde ise asgari 6 milyon lira olacak. Finansal kiralama yoluyla yapılacak yatırımlarda, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari 3 milyon lira olacak. Bu tutarlar her yıl yeniden değerleme oranı kadar artırılacak.

10 ilin bölgesi değişti

Önceki teşvik sisteminde olduğu gibi Türkiye yine 6 bölgeye ayrıldı. Ancak 10 ilin teşvik bölgeleri değişti. Mersin 3’üncü Bölgeden 2’nci Bölgeye, Nevşehir 4’üncü Bölgeden 3’üncü bölgeye çıktı.

Daha önce 1’inci Bölgede yer alan Tekirdağ 2’nci Bölgeye, 2’nci Bölgede yer alan Bilecek, Karabük, Isparta, Kırklareli 3’üncü Bölgeye, 4’üncü Bölgede yer alan Bartın ve Hatay 5’inci Bölgeye, 5’inci Bölgede yer alan Gümüşhane ise 6’ncı Bölgeye indi.

Otomotivde yeni yatırıma gümrüksüz ithalat izni

M1 ve N1 kategorisinde yer alan araçların üretimine yönelik asgari 100 bin kapasiteli yeni yatırım yapan veya kurulu kapasitesini en az 100 bin artıran firmalara gümrüksüz otomobil ithalat izni verilecek. Buna göre yatırımın yüzde 20’sini tamamlamak şartıyla, kapasitenin yüzde 15’i kadar araç gümrüksüz olarak ithal edilebilecek. Bu kapsamda silindir hacmi en fazla 1600 cm2 veya elektrik motoru azami 160 kwh gücüne sahip olan araçlar ithal edilebilecek.

Çinli otomobil devi BYD’nin Türkiye’de yatırım yapma kararı almasının ardından yapılan bir düzenleme ile Türkiye’de otomobil üretimi yapan şirketlerin, belirli bir miktarda otomobili ek gümrük vergilerinden muaf olarak ithal etmesine izin verilmişti. Bu yapılan düzenleme ile kapasitenin yüzde 15’i kadar araç, gümrük vergisinden tamamen muaf olarak ithal edilebilecek.

Yeni teşvik sisteminin satır başları

- 1. bölgeye prim desteği yok 

Yatırım tamamlandıktan sonra, son 6 aylık dönemde istihdam edilen işçi sayısına eklenen işçilerin sigorta primi işveren hissetisin yüzde 50’si Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden karşılanacak. Bu destek 6’ncı bölgede yüzde 100 olarak uygulanacak. Prim desteği 1’inci bölgede hiç verilmeyecek, 2’nci bölgede 1 yıl, 3’üncü bölgede 2 yıl, 4’üncü Bölgede 4 yıl, 5’inci Bölgede 8 yıl ve 6’ncı bölgede 12 yıl olarak uygulanacak. 6’ncı bölgedeki yatırımlarda sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete karşılık gelen kısmı da Bakanlık tarafından karşılanacak. 

- Dövize 2 puan destek 

Döviz kredisiyle gerçekleştirilecek yatırımlarda, döviz kredisinin faiz veya kâr payı oranının yüzde 50’sini aşmamak kaydıyla 2 puana kadar faiz ve kâr payı desteği verilecek. Öte yandan Teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat, ithal ve yerli teslimleri ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları KDV’den istisna edilebilecek. 

- Yükümlülük bankada

Teşvik belgesi kapsamında alınan kredinin yatırımda kullanılmasından krediyi kullandıran aracı kurum sorumlu olacak. Amaç dışı kullanımın tespiti halinde ilgili bankanın bu krediye uyguladığı faiz ve kâr payı uygulanarak 5 gün içinde ödenecek. Bunun yapılmaması halinde söz konusu tutar banka ve finansal kiralama şirketinden alınacak.

- Vergi indirimi azaltıldı 

Yatırımın türüne göre yatırıma katkı tutarının yüzde 20’si ile 50’si arasında bir seviyeye ulaşana kadar gelir veya kurumlar vergisi yüzde 60 indirimli olarak uygulanacak. Yatırıma katkı oranı Teknoloji Hamlesi ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında yüzde 50, Öncelikli yatırımlar kapsamında yüzde 30, Hedef Yatırımlar kapsamında yüzde 20 olacak. 

- Yer tahsisinde değişiklik 

Teşvik belgeli yatırımlara, yatırım yeri tahsisi yapılabilecek. Ancak vergi indirimi öngörülmeyen yatırımlar ile elektrik üretimine yönelik yatırımlara yatırım yeri tahsis edilmeyecek. Yürürlükten kaldırılan teşvik sisteminde yatırıma katkı oranının yüzde 80’ine kadar ve yatırımın türüne göre yüzde 100’e kadar vergi indirimi sağlanıyordu. 

- Makineye “geçici” ithalat izni 

Teşvik belgesi almak üzere başvurulmuş ancak teşvik belgesine bağlanmamış yatırımlara ilişkin makine ve teçhizat ithalatına, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın görüşüne göre Ticaret Bakanlığı tarafından muafiyet sağlanabilecek. Bunun için firmadan teminat alınacak ve 6 ay içinde teşvik belgesinin düzenlenmiş olması şartı getirilecek.

‘İkinci Anayasa Komisyonu' akademisyenlerden oluşacakGündem

Şeref Oğuz: Sanayiciler yatırımlarından ve kârlarından vazgeçtiEkonomi