Altının alıcısı yok, tek satıcı TCMB

Uluslararası piyasalarda 2.000 dolar/Ons seviyelerinde dalgalanan altın, iç piyasada da sakin bir döneme girdi. Altın alım satımının yavaşladığını ve geçen ağustos ayında yaşanan kuyrukların ortadan kalktığını belirten kuyumcular, fiyatların aşırı yükselmesinden dolayı talep tarafının zayıfladığını, fiyatların artacağı beklentisinin de satış eğilimini sınırladığını belirtiyor. İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, koronavirüs önlemleri kapsamında düğünden nikaha dönülmesinin de altın talebini aşağı çektiğini söyledi. Altın ve para piyasaları uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, diğer gelişmelere paralel olarak faizlerde beklenen artışın da yatırımcıların altından uzaklaşmasında etkili olduğunu söyledi. Merkez Bankası’nın parasal sıkılaşmaya gitmesinin de altına ilgiyi azalttığını belirten Yıldırımtürk, “Ağustosta altının gram fiyatı 510 TL’ye gittiğinde bugünkünün en azından iki katı talep vardı. Çünkü altın yükselecek beklentisi vardı. Gelen giden alıyordu. Kuyruk vardı. Şimdi gramı 530 TL’yi gördü. Ama alıcı yok” diye konuştu. Bu arada, Dünya Altın Konseyi'nin verilerine göre TCMB, üçüncü çeyrekte 22.3 ton altın satışıyla üst sıralarda yer aldı. Altın fiyatlarında tarihi rekorlar kırılmasına rağmen söz konusu yükseliş ne altın mevduatına ne de perakendeye yansıdı. Bu dönemde tek hareketlilik Merkez Bankası işlemlerinde görüldü. Yatırımcıların durduğu ortamda Merkez Bankası kuru sabitleyebilmek için altın satışına geçti.

Altın fiyatlarında geçen haftatarihi rekor seviyelerin görülmesine rağmen perakendede de altın mevduatında da hareketlilik durdu. İhracat tarafında da ayın ilk haftası itibari ile herhangi bir artış olmadığını belirten sektör temsilcileri, tek hareketin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işlemlerinde görüldüğünü belirtiyor.

Dövize müdahale etmek için TCMB’nin son üç haftadır altın sattığını dile getiren uzmanlar, “TCMB dövize müdahale etmek için daha önce döviz satardı ama şu an döviz rezervi kritik seviyede. Bu nedenle altın satıp döviz rezervlerini takviye ediyor” diye konuştu. Altın, geride bıraktığımız ağustos ayında önemli oranda artmış ve hem fiziki altın talebinde hem de kaydi altın talebinde patlama yaşanmıştı. O dönem kuyumcular önünde kuyruklar oluştuğunu ve darphanenin artan talebe yetişmek için fazla mesai yaptığını hatırlatan İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, eylül ayı ile birlikte koronavirüs önlemleri kapsamında düğünden nikaha dönülmesinin de etkisi ile altın talebinin azaldığını söyledi.

Perakendede de ihracatta da yavaşlama var

Ancak altın fiyatları gerek kurdaki yükseliş gerekse uluslararası piyasadaki artışa paralel olarak eylül sonu itibari ile yükselişe geçmiş ve geçen hafta gram fiyatı 540 TL’yi aşarak yeniden rekor kırmıştı. Bu durumun perakendede talebe yansımadığını işaret eden Atayık, “Yüksek fiyat seviyelerine rağmen Kapalıçarşı ve semt kuyumcularımızda bir hareket gözlemiyoruz. Aksine piyasada bir sakinlik ve sessizlik hakim” dedi. Atayık, benzer durumun ihracata da yansıdığına dikkat çekti.

Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Kamar da, altın fiyatlarında ekim ayında yükselişe paralel ihracatın da ithalatın da arttığını ancak bu ayın ilk haftasında ihracattaki artışın durduğunu belirtti. Ekim ayında külçe altın ihracatının önemli oranda arttığını kaydeden Kamar, “Ağustos 470-500 gram/TL civarından alım yapanlar kârda. Yukarı yönlü gidiş devam ederse oralarda satış görülebilir” dedi.

“Ne satan ne de alan var”

Bilindiği üzere altın ve döviz işlemlerinde geçtiğimiz aylarda kaydi işlemlerde vergi oranı binde 2'den yüzde 1'e çıkarılmış, bu durum ayaklı borsa gibi kaydi olmayan piyasalarda işlem hacmini artırmıştı. Söz konusu vergi oranları geçtiğimiz ay itibari ile yeniden binde 2’ye çekilmişti. Altın ve para piyasaları uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, diğer gelişmelere paralel olarak faizlerde beklenen artışın da etkisi ile yatırımcıların altından uzaklaştığını söyledi. İşlem vergisi oranlarındaki gerilemenin de söz konusu talebi etkilediğini anlatan Yıldırımtürk, “Merkez Bankası’nın parasal sıkılaşmaya gitmesi de altına olan ilgiyi zayıflattı. Ağustosta altının gram fiyatı 510 TL’ye gittiğinde bugünkünün en azından iki katı talep vardı. Çünkü altın yükselecek beklentisi vardı. Gelen giden alıyordu. Kuyruk vardı. Şimdi gramı 530 TL’yi gördü. Ama alıcı yok” diye konuştu.

Mevduatta sınırlı yükseliş

Peki, altın mevduatında durum ne? Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) aylık verilerine göre bu yılın ocak ayında 90 milyar TL’ye ulaşan kıymetli maden depo hesaplarının büyüklüğü temmuz ayında 195.6, ağustosta 240.6 ve eylül itibari ile de 255.8 milyar TL’ye çıktı. Söz konusu rakam Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre ise sınırlı miktarda artış gösterdi ve yüzde 0.09 oranında yükseldi.

Bu dönemde altın piyasasında tek hareketlilik ise Türkiye CumhuriyetMerkez Bankası işlemlerinde yaşandı. Ekonomist Uğur Civelek, son üç haftadır Merkez Bankası’nın kurdaki yükselişi durdurmak için altın rezervinden satış gerçekleştirdiğini söyledi.

Civelek, “Kurda ciddi bir enerji birikimi var ve bu TL’yi zıplatıyor. Kur yolu ile altında da ciddi bir yükseliş var. Rakam konuşulmuyor ama Merkez Bankası’nın üç haftadır en çok altın satan merkez bankaları arasında olduğu belirtiliyor. Kuru tutabilmek için döviz satmak zorundalar. Döviz rezervi kritik seviyede olduğu için altın satarak kuru kontrol altında tutmaya çalışıyor” şeklinde konuştu.

Rezerv bir haftada yüzde 4.47 geriledi

Söz konusu bilgi Dünya Altın Konseyi verilerinde de açıkça görülüyor. Dünya Altın Konseyi’nin rakamlarına göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da 3. çeyrekte 22.3 ton altın satışıyla ön sıralarda yer aldı. Yine bankanın haftalık verileri de söz konusu bilgiyi destekliyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın geçtiğimiz hafta yayımlanan verilerine göre toplam rezerv bir hafta içinde 88.3 milyar dolardan 84.4 milyar dolara düştü. Aynı dönemde toplam altın rezervi ise 43.2 milyar dolardan 42.1 milyar dolara geriledi. Altındaki yükseliş hesaba katıldığında söz konusu satışın çok daha fazla olduğu görülüyor.