Aciliyet+ İyimserlik= Eylem
1962 yılında ABD Başkanı John Fitzgerald Kennedy Rice Üniversitesi’nde yaptığı ünlü “Moonshot” konuşmasında Ay’a insan gönderme konusundaki cesur planlarını şu sözlerle dile getirmişti: “ Biz Ay’a gitmeyi seçtik, çünkü bu zorluk bizim kabul etmeye hazır olduğumuz, ertelemeyi istemediğimiz ve kazanmaya niyetlendiğimiz bir zorluk.
Kennedy’nin konuşması daha sonra tüm zamanların en çok alıntılanan ve en ünlü konuşmalarından biri oldu; hatta “Moonshot “ kelimesi imkansıza meydan okuma fikriyle eş anlamlı hale geldi.
Başkan John F. Kennedy’nin Moonshot konuşmasından ilham alan Eartshot Ödülü ise, 2020 yılında Prens William tarafından başlatıldı.
Girişimin güçlü bir söylemi var: “Değişim henüz yeterince hızlı veya ihtiyaç duyduğumuz ölçekte gerçekleşmiyor. İklim kaygısı ve umutsuzluk seviyeleri yüksek ve siyasi müdahaleler çok yavaş. Tüm bu zorluklara rağmen iyimser olmaya devam etmek gerekiyor. Yenilenme ve bolluk çağına giden gerçek yollar mevcut. Gezegenimizi onaracak ve yenileyecek çevresel yenilikleri hızlandırmak ve ölçeklendirmek için gereken acil iyimserliği ve eylem zihniyetini ortaya çıkarmak istiyoruz.”
Çevresel ve sosyal değişimi teşvik etmeyi, bu alandaki yenilikçi fikirleri desteklemeyi hedefl eyen Earthshot Ödülü, iklim değişikliği ile mücadelede belirlenmiş beş kritik hedefi temel alıyor. Bu hedefler; doğayı koruma ve iyileştirme, havayı temiz tutma, okyanusları canlı tutma, atıksız bir dünya inşa etme ve iklimi iyileştirme olarak sıralanıyor.
1’er milyon pound ödül
Her bir başlık, BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve gezegenimizi onarmaya yardımcı olmak için uluslararası kabul görmüş diğer önlemler dahil olmak üzere bilimsel olarak kabul edilmiş hedeflerle destekleniyor. Beş alanın kazananları çözümlerini ölçeklendirmek için 1’er milyon pound ile ödüllendiriliyor. Yarışmanın finalistleri ise küresel ortaklar ittifakından destek alıyor. Ödüller, bilim adamları, aktivistler, ekonomistler, topluluk projeleri, liderler, kamu kurumları, bankalar, işletmeler, şehirler ve ülkeler gibi çok çeşitli bireylere, ekiplere veya işbirliklerine veriliyor.
Ödül töreni bu sene Temasek Trust, Temasek, GenZero ve Conservation International ortaklığında Singapur’da düzenlendi. İnovasyon ve girişimciliğin merkezi olan Güneydoğu Asya, daha temiz, daha sağlıklı ve daha sürdürülebilir bir dünya için mücadeleye öncülük eden ve hızla büyüyen birçok startup ve teknoloji şirketine ev sahipliği yapıyor. Bu senenin ödülleri; doğayı koruma ve iyileştirme başlığında, Accion Andina’ya; havayı temiz tutma başlığında GRST’ye; okyanusları canlı tutma başlığında WildAid Marine Program’a; atıksız bir dünya inşa etme başlığında S4S Technologies’e; iklimi iyileştirme başlığında Boomitra’ya verildi.
Çin’den Hindistan’a ilham veren girişimler
Accıon Andina; Güney Amerika’da doğaya ve bölgedeki milyonlarca ınsana paha bıçılmez faydalar sağlayan Andean ormanlarını koruyan toplum temelli bir girişim. Bölgedeki gıda ve su güvenliğini artıran, yeni gelir fırsatları yaratan ve doğal kaynakların daha sürdürülebilir yönetimine katkıda bulunan çalışmalara imza atıyor. 2018’den bu yana Acción Andina tarafından beş ülkede yaklaşık 10 milyon ağaç dikilerek 4 bin hektardan fazla orman restore edildi ve 11 bin hektardan fazla orman korundu.
Çin merkezli GRST (Yeşil, Yenilenebilir, Sürdürülebilir Teknoloji), elektrikli otomobiller için daha az kirleten ve daha kolay geri dönüştürülebilen bileşenlerin kullanıldığı piller geliştiriyor. Suda çözünebilen bir bağlayıcı kompozit kullanarak pil üreten GRST, böylece pilin ömrünün sonunda lityum, kobalt ve nikelin geri kazanılmasını sağlıyor. GRST tarafından sunulan çözüm, üretimden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını yüzde 40 oranında azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda pil ömrünü de yüzde 10 uzatıyor.
Kâr amacı gütmeyen küresel bir kuruluş olan WildAid, Deniz Programı aracılığıyla sürdürülebilir balıkçılığın etkinliğini artırmayı planlıyor. Bu kapsamda tüm paydaşları bir araya getirerek bilgi alışverişi sağlıyor ve farklı bölgelerde eylemler tasarlıyor. Amacını; yasadışı balıkçılığın sonlandırılması, yaban hayatının ve kıyı toplumunun geçim kaynaklarının iyileştirmesi olarak tanımlıyor.
2013 yılında Hindistan’da kurulan S4S; küçük toprak sahibi kadın çiftçilerin ihtiyaç fazlası ürünlerini muhafaza etmelerine ve pazarlamalarına yardımcı olarak, gıda israfı, kırsal yoksulluk ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini sonlandırmayı hedefl iyor. S4S, kırsal topluluklara, soğuk hava depoları veya daha pahalı geleneksel endüstriyel gıda muhafaza yöntemleri yerine, mahsullerini yerinde hazırlamaları için ucuz güneş enerjisi ile çalışan kurutucular ve gıda işleme ekipmanları sağlıyor.
Sanskritçe’de “toprağın dostu” anlamına gelen Boomitra, sürdürülebilir arazi yönetimi uygulamaları için çiftçileri ödüllendiren bir tür “toprak karbon pazarı.” 150 binden fazla çiftçiyle çalışan şirket, Afrika, Güney Amerika ve Asya’nın en yoksul bölgelerinde beş milyon dönümden fazla araziyi yönetiyor. Uydular ve yapay zeka teknolojisi, çiftçilerin toprakta yaptıkları iyileştirmeleri izlemek ve zaman içinde karbon depolama kabiliyetini takip etmek için kullanılıyor. Buna karşılık, emisyonlarını dengelemek isteyen şirketler ve hükümetler, Boomitra’nın pazarından bağımsız olarak doğrulanmış karbon kredileri satın alabiliyor ve her bir krediden elde edilen gelirin büyük kısmı doğrudan çiftçilere ve çiftlik sahiplerine gidiyor.
5 hedef
1- DOĞAYI KORUMA VE İYİLEŞTİRME: 2030’a kadar, insanlık tarihinde ilk kez doğal kaynakların küçülmesi değil büyümesi, korunması ve restore edilmesi hedefl eniyor. Bu kapsamda üç temel alan belirlenmiş. Bunlar; ormanlar, sulak alanlar ve yaban hayat koridorları gibi yüksek biyoçeşitliliğe sahip alanların korunması; zarar görmüş ekosistemlerin onarılması ve doğayı korurken insanların beslenmesini içeriyor.
2-HAVAYI TEMİZ TUTMA: Nerede yaşarsa yaşasın herkesin temiz ve sağlıklı hava soluduğu, hiçbir çocuğun hava kirliliğine bağlı bir hastalıktan ölmediği, yenilenebilir enerjinin her yerde uygun fiyatlı ve bol olduğu bir dünya hedefl eniyor. Bu kapsamda üç çözüm alanına odaklanılıyor. Bunlar; vatandaşların veri toplama ve temiz hava politikalarına katılımı, tarlaların, ormanların ve atıkların yakılmasının önlenmesi ve herkes için temiz ulaşıma geçiş.
3-OKYANUSLARI CANLI TUTMA: Okyanusların korunması için üç odak alanı belirlenmiş. Bunlar; Kıyı ekosistemlerinin korunması ve restorasyonu, balık popülasyonlarının yenilenmesi ve balık ununa olan talebin azaltılması.
4-ATIKSIZ BİR DÜNYA İNŞA ETME: Doğal bir ekosistemde olduğu gibi, hiçbir şeyin israf edilmediği, her şeyin yeniden değerlendirildiği, üretilen her giysinin yeniden giyildiği ya da geri dönüştürüldüğü, kaynakların eşit olarak dağıtıldığı, gıda yoksulluğunun ortadan kaldırıldığı ve bir zamanlar çöpe attığımız gıdaların boş mideleri doldurmak için kullanıldığı bir dünya hedefl eniyor. Bu kapsamda üç alana odaklanılıyor. Bunlar; Tarladan sofraya gıda kaybının azaltılması, tek kullanımlık ve geri dönüştürülmemiş plastiğin aşamalı olarak kaldırılması, moda ve elektronikte yüksek değerli döngüsellik sağlanması.
5-İKLİMİ İYİLEŞTİRME: Karbon nötr bir ekonomi tarafından desteklenen karbonsuz bir dünya hedefleniyor. Bu kapsamda belirlenen üç temel hareket alanı şöyle: Eşitlikçi bir temiz enerji geleceği yaratmak, CO2 dışı sera gazı emisyonlarının ele alınması, karbon yoğun sektörlerin karbondan arındırılması.