Ateşi, borcu, hastalığı asla küçümseme
Bilinir ki ateşin, borcun, hastalığın ve düşmanın küçüğü yoktur. Hintli filozof Beydeba; Kelile ve Dimne adlı kitabında, iki çakal üzerinden borçlulara öğüt vermektedir; “ateşi, borcu, hastalığı ve düşmanı asla küçümseme.” Ne kadar küçük olsalar bile… Şimdilerde şirketler borçlanma yarışında.
Borç bulmak hiç kolay değil artık. Zorlu Enerji, 230.820.000 TL nominal değerli, 393 gün vadeli tahvilleri halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara 27 Eylül’de sattı. Yıllık basit faiz oranı: %50. Yıllık bileşik faiz oranı: %60,19. Şişecam, 20 milyar TL ihraç tavanı kapsamında 4,2 milyar TL nominal tutarlı finansman bonosunu 25 Eylül 2023 günü nitelikli yatırımcılara satışa sundu. Faiz oranı yıllık basit %48, bileşik %57,36 olacak.
Yani faizler %60’a yükseldi. Enflasyon %58,94 ve şirketler %50 ila %60 bandında borçlanmaya gidiyor. Peki, ya küçük şirketler ne yapacak? Büyükler kredibilitelerini kullanarak borçlanıyor. Küçük ve orta ölçekli şirketler bu durumda ne yapacak?
BORÇ KAYGI ÜRETİR
Borcun kaygı üretme enerjisinden söz edebiliriz. Borçlunun biri, gece boyu yatakta dönüp durmakta ve derin kaygısından dolayı uyuyamamaktadır. Karısı sorar; “neden uyuyamıyorsun?” Adam cevap verir; “borcumun vadesi geldi ve ödeyemeyeceğimden…” Karısı öneri getirir; “git ve alacaklına söyle bunu şimdi…” Adam yataktan doğrulur, alacaklısının kapısına dayanır, onu uyandırır ve “borcumu ödeyemeyeceğim” der ve döner, mışıl mışıl uyur. Ancak kaygıdan uyumama sırası şimdi alacaklıya geçmiştir ve yatakta dönüp duran o olmuştur.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Borç ilişkileri bozar mı?
Sürekli borç adı altında dilenenlerin gözlemlediğim tutumu şudur; “herkesten iste, verenden daha fazla iste…” Bu ruh hali, borç içinde yüzenlerin evirildiği psikolojidir ki hayatın onu haczetmesi kaçınılmaz olacaktır. Borçsuz çoban, borçlu ama yoksullaşmış beyden yeğdir… Borç verdiğini dostluktan silmen gerekebilir. Borcun tek ilacı da zaten; ödeyip kurtulmak olacaktır.
Peki, kolay mıdır borç istemek?
Genelde değildir. Ayağını yorganına göre uzatmamışsındır… Ya kuyu derindir veya ip kısadır. Borç aramaya çıkarsın. Zor bir haldir bu zira borç ödemekten daha zor bir şey varsa, borç istemek ve almaktır.
not:
BİZ KİMİN BORCUNU ÖDEYECEĞİZ?
Borç verirken dikkat önerir bilgeler; çünkü borç alan her zaman mahcuptur. Çünkü muhtaçtır. Eğer mahcubiyeti yoksa bu defa pişkin dilenciden söz edebiliriz.
Yunanistan, küresel krizde borç batağına düşmüştür. Almanya’nın liderliğindeki Avrupa Birliği, sürekli borç silmekte ve Euro Birliği üyesi olduğundan dolayı topluluk parası dağılmasın diye Yunanistan’a sürekli para aktarmaktadır.
330 milyar Euroluk borç, saç tıraşı tabiriyle silinmekle kalmamış, Yunanistan’ın yeni borç ihtiyacı gündeme gelmiştir. Ekonomi Bakanı Varufakis, mağrur biridir. AB’nin kapısına dayanır ve AB Komisyonu başkanı karşısında neredeyse uzanırcasına, küstahça uzanır, ilave borç talebini, adeta emrederek iletir. Komisyon başkanı şaşırır ve karşısında iki büklüm onu dinler.
Verilen fotoğraf ortalığı karıştırınca Almanya Şansölyesi Merkel; “Yunanistan’ın borç komiserince yönetilmesini” gündeme getirir. Ancak kullanılan ifadeler, diplomasi tarihine geçecek derecede önemli ve ağırdır; “sabahın 5’inde sıcak yatağından kalkıp fabrikaya çalışmaya giden bir Alman, sabahın 5’ine dek tavernada eğlenip sıcak yatağında uyumaya gelen bir Yunanlıya neden borç versin?”