Biz buradayız paramız var, ikna olmamız daha kolay

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Yönetim Kurulu Başkanı Engin Aksoy, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın katıldığı “Küresel Yatırım Günleri” öncesi sohbetimize şu saptamayla girdi:

- 1 trilyon dolar dolayında olan küresel yatırımların artmadığı bir ortamda ülkeler arasında yoğun rekabet yaşanıyor. Doğu Avrupa ülkeleri zaten Türkiye’nin rakibiydi. Onlara önce Mısır, şimdi de Suudi Arabistan eklendi.

Aralarında dünya devlerinin yer aldığı uluslararası 274 şirketi çatısı altında toplayan YASED’in çabalarına değindi:

- Yoğun rekabetin yaşandığı bu ortamda Türkiye’deki uluslararası sermayeli şirketlerin yöneticileri olarak ülkemize sermaye çekmeye çalışıyoruz.

Yatırım çekmede makro ekonomik istikrarın önemi üzerinde durdu:

- Yatırımcının gittiği ülkede aradığı en temel konu makro ekonomik istikrardır. Hükümetin yeni dönemde ortaya koyduğu Orta Vadeli Program (OVP) o nedenle önem taşıyor. Programa uyulması adım adım güven ortamı yaratıyor.

Başta uluslararası olmak üzere yatırımcının “güven” ve “öngörülebilirlik” aradığını kaydetti:

- Bir sabah uyandığımızda ekonomiyi etkileyecek sürpriz kararlar olur mu? 6 ay, 1 yıl sonrası öngörülebilir durumda mı?

YASED üyelerinin Türkiye’ye yatırım çekme çabasında olduğuna dikkat çekti:

- YASED üyesi olan CEO’lar, şirketlerinin ülkemize daha fazla yatırım yapması konusunda çaba harcarken, global merkezden art ara sorular sıralanır:

- O ülkeye daha fazla yatırım yapmak bize ne kazandırır?

- O ülke orta ve uzun vadede güvenli liman mıdır?

- Yatırım ortamı konusunda verilen sözler tutulur mu?

Bu noktada Türkiye’de Kurumlar Vergisi’nin arttığını anımsattı:

- Büyük bir deprem felaketi yaşadık. Böyle dönemlerde vergilerin yükselmesi anlayışla karşılanır. Ancak, bu işin bir takvime bağlanması gerekir. Yani, Kurumlar Vergisinin önceki düzeyine ne zaman çekileceği duyurulmalıdır.

Verimli olmayan vergi istisnalarının kaldırılmasına dönük çalışmalar yapılmasını doğru bulduklarının altını çizdi:

- Ancak, ülkeye yatırım getirme etkisi olan teşviklerin devam etmesi gerekiyor. Yani, kurunun yanında yaş da yanmamalı.

Kayıt dışı konusunu irdeledi:

- Ekonomideki kayıt dışılığın önüne geçilmesi lazım. Ülkemizin kaynakları doğru yere gitsin isteriz.

30 yılı aşkın süredir uluslararası şirketlerde görev yaptığını vurguladı:

- Türkiye’de faaliyet gösteren uluslararası şirketlerde genelde memnuniyet var. Pişmanlık söz konusu değil. Bu şirketlerin daha fazla yatırım yapması konusunda iştah yaratamıyoruz. İştah için yatırım ortamının iyileştirilmesine dönük adımları görmek gerekiyor.

YASED üyeleriyle 6 ayda bir anket yaptıklarına dikkat çekti:

- Gelen yanıtlara göre üyelerimiz kendi işlerinde bu yıl güzel büyüme bekliyor. Ancak, ülkedeki mevcut uluslararası şirketler küçülme yaşadığında hemen gitme kararı vermezler. Büyüme de yatırım cazibesini hemen yaratmaz. Yatırımcı, ortamdan emin olmak ister.

Yatırım cazibesini Orta Vadeli Programın tek başına yaratmaya yetmediğini irdeledi:

- OVP, başka aksiyonlarla desteklenmeli.

Ardından ekledi:

- Türkiye’de uzun yıllardır yatırımı olan şirketler olarak paramız var.

- Yeni yatırımlara ikna olmamız daha kolay.

- İçerideki uluslararası şirketlerin potansiyeli, Türkiye’nin dünyadaki payını yüzde 0.9’dan yüzde 1.5’e taşımaya yeter.

Türkiye, geçen yıl 3’te biri gayrimenkule olmak üzere 10.6 milyar dolar doğrudan yatırım çekebildi.

YASED’in 6 ay önceki anketine gelen yanıtlar, “Ortam cazip olsa, 19 milyar dolara yakın yatırımı Türkiye’ye getirebiliriz” şeklindeydi…

Bu yatırımları tetikleyecek adımları bir an önce atamaz mıyız?

6 ay içinde iyileşme bekleyenlerin oranı yüzde 30’a yükseldi

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Yönetim Kurulu Başkanı Engin Aksoy, Genel Sekreter Serkan Valandova’nın eşlik ettiği sohbette, henüz tamamlanmamış yeni anketlerinden bazı verileri paylaştı:

- 6 ay önceki anketimizde 6 aylık sürede iyileşme bekleyenlerin oranı yüzde 24’tü. Son ankette bu oran yüzde 30’a çıktı.

- Döviz kuru oynaklığını tehdit görenlerin oranı yüzde 88’den yüzde 81’e geriledi.

- Küresel ekonomide büyüme beklemeyenlerin oranı yüzde 8’den yüzde 57’ye çıktı.

- Ankete katılan üyelerimiz, “Mevcut ihracatımızı koruruz ama artış beklemiyoruz” mesajı verdi.

Engin Aksoy, Türkiye’de şirketlerin bütçe yapmakta zorlandıkları bir dönemin yaşandığını anımsattı:

- Artık bütçe yapabilir hale geldik.

Ucuz işçilik beklentimiz yok

YASED Yönetim Kurulu Başkanı Engin Aksoy’a işçilik maliyetleri konusundaki yaklaşımlarını sordum:

- İş dünyasından asgari ücrete yarı yıl zammı yapılmaması yönünde sesler yükseliyor. YASED, Türkiye’deki işçilik maliyetlerini nasıl görüyor?

Şu yanıtı verdi:

- Türkiye’de işçilik artık ucuz değil. Öyle bir ortam yok. Zaten bizim de o yönde bir beklentimiz yok. Yani, bizim Türkiye’deki en büyük sorunlarımız arasında ücretlerin düzeyi yer almıyor.

Yatırım konusunda nabız yoklayan çok

YASED Yönetim Kurulu Başkanı Engin Aksoy’la sohbetimize eşlik edenler arasında Genel Sekreter Serkan Valandova’nın yanısıra Baş Ekonomist ve Ankara Temsilcisi Mine Ergün Bakdur ile Genel Sekreter Yardımcısı Tuba Özsezen de yer aldı.

Genel Sekreter Serkan Valandova, Türkiye’ye 1980’den bu yana gelen doğrudan yatırımın 270 milyar doları bulduğunu belirtti:

- Bu yatırımların 100 milyar dolarlık bölümü YASED üyesi şirketlerin getirdiklerinden oluştu.

YASED üyelerinin 34 farklı ülkeden şirketlerden oluştuğunu kaydetti:

- YASED üyeleri ülkemiz ihracatının yüzde 25’ini gerçekleştiriyor. Doğrudan istihdamları 1.5 milyonu buluyor.

Engin Aksoy, YASED üyelerinin Türkiye’de çalıştığı tedarikçi şirketlerin sayısının 85 bin olduğunu vurguladı:

- Tedarikçi şirketlerin gelişmesine, büyümesine, standartlara uygun üretim yapmasına, ihracat kapısını açmasına önemli katkılarımız oluyor.

Türkiye’ye doğrudan yatırımlar konusunda bir hareketlenme olup olmadığını sordum, yanıtladı:

- Soran, nabız yoklayan çok…

Kahvaltı verdik, yatırıma çektik

Bursa merkezli Matlı Grup Genel Müdürü Önder Matlı, 2020 yılı Ekim ayında Diyarbakır’a gitti. Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Mustafa Fidan, Önder Matlı’yı OSB’nin yönetim binasında kahvaltıda ağırladı.

Kahvaltının bitiminde Diyarbakır’daki gazeteci arkadaşlar, Önder Matlı’ya mikrofon tuttu, kente ziyaretinin nedenlerini öğrenmeye çalıştı. Matlı, özetle şu mesajı verdi:

- Bölgede bir yem fabrikası kurma düşüncemiz var. Onun için bölgeyi geziyoruz.

Önder Matlı Bursa’ya döndü, ertesi gün gazete ve internet sitelerinde şu başlıklar yer aldı:

- Diyarbakır’a 150 milyon liralık yem fabrikası yatırımı…

Önder Matlı, haberler üzerine Mustafa Fidan’ı aradı:

- Başkan, bu haberler nereden çıktı. Ben Diyarbakır’a yatırım yapacağımızı söylemedim ki. Bölgeyi incelediğimizi anlattım.

Fidan gülümsedi:

- Önder Bey, birlikte kahvaltı yaptık. Artık bölgeye yatırımı Diyarbakır’a adreslersiniz diye düşünüyoruz. Diyarbakır’daki gazeteci arkadaşlarımız da bu yaklaşımla haberlerini yazmış.

Diyarbakır OSB, metrekaresi 50 liradan arsayı verdi, Matlı Grup’a bağlı Proyem, Eylül 2021’de temel attı.

Mustafa Fidan, Matlı Grup ile ilgili öyküyü DOGÜNSİFED ile gazetemizin düzenlediği “Diyarbakır Ekonomi Buluşmaları” için kente gittiğimizde anlatıp ekledi:

- Matlı Grubu, yeni yatırım düşünüyor. Diyarbakır OSB’de arsanın metrekaresi 500 liraya çıktı…