Bütçe yapmak

Yılın ilk yazısında bir işletmenin yıllık faaliyetlerini düzenleyebilmesi ve başarılı olması için, “Hedef, plan, bütçe ve aksiyon” olarak tanımladığımız ilk dört adımı atması gerektiğini ve ilk iki adım olan “Hedef” ve “Plan”ı geçtiğimiz haftalardaki yazılarımda kalem almıştım.

Bu hafta ise, “Bütçe” konusunu işleyeceğim.

Bütçe yapma süreci, işletmenin finansal başarıya ulaşmasına yardımcı olan en önemli araçtır. Esnek ve gerçekçi bir bütçe, işletmenin değişen koşullara adapte olmasına ve stratejik hedeflere ulaşmasına yardımcı olur. İşletmeler neden bütçe yapmalıdır?

Öncelikle “Finansal Planlama” yapabilmek bunların başında yer alır. Bütçe, gelecek dönemde elde edilmesi beklenen gelirleri ve harcamaları planlamak için kullanılır. Bu, işletmenin finansal hedeflere ulaşma ve kaynakları etkili bir şekilde yönetme konusunda bir strateji belirlemelerine yardımcı olur.

Gerçekçi bir bütçe ile etkili “Kaynak Yönetimi” yapılabilir. Böylelikle işletmenin kaynaklarını etkili bir şekilde yönetilebilir. Planlı gelir ve giderler, işletmenin nakit akışını düzenlemesine, finansal stabilitenin sağlanmasına ve likidite sorunlarının önlenmesine yardımcı olur.

Bütçe, işletmenin finansal riskleri belirlemesine ve bu risklere karşı önlemler almasına yardımcı olur. Örneğin, pazar dalgalanmaları, maliyet artışları gibi risklere karşı bütçe planlaması yapılarak gerekli önlemler alınabilir.

Bütçe, işletmenin finansal durumuyla ilgili şeffaf bir görünüm sağlar. Bu, paydaşlar, yatırımcılar, bankalar ve diğer ilgili taraflar için güven oluşturabilir.

Bütçe, işletme yöneticilerine stratejik kararlar almalarında rehberlik eder. Örneğin, yatırım kararları, maliyet kontrolü, personel alımı gibi konularda bütçe verileri temel alınarak bilinçli kararlar alınabilir.

Bütçe, işletmenin genel hedeflerini belirlemesine yardımcı olur. Ayrıca, bütçe, çalışanlara belirli hedeflere ulaşma konusunda disiplin ve motivasyon sağlar, bunun yanı sıra performanslarını artırır.

İşletmenin tüm departmanlarını kapsayan bir bütçe, farklı departmanlar arasında ve üst yönetimle çalışanlar arasında bir iletişim aracı olarak kullanılabilir. Her bir departman, bütçe sürecine katılarak kendi hedeflerini ve ihtiyaçlarını iletebilir.

Planlanan bütçe ile dönem sonunda gerçekleşen bütçe karşılaştırılarak, işletmenin performansı değerlendirilir.  Planlanan bütçe ile gerçekleşen sonuçlarla arasındaki farklar analiz edilerek, işletme yönetiminin eksiklikleri belirlenir ve düzeltici önlemler alınır.

Özetle, işletmelerde bütçe oluşturmak, mali hedeflere ulaşmayı planlamak ve finansal kaynakları etkili bir şekilde yönetmek için kritik bir süreçtir.

Bir işletmede bütçe yapma sürecinin temel adımları: 

• Hedef Belirlemek:

İlk adım, işletmenin genel hedeflerini belirlemektir. Bu hedefler finansal büyüme, karlılık artışı, maliyet kontrolü, pazar payı kazanımı gibi çeşitli konuları içerebilir. 

• Satış ve Gelir Tahminlerini Yapmak:

İşletme, gelecek dönemde elde etmeyi planladığı satış ve gelirleri tahmin etmelidir. Bu tahminler, geçmiş verilere, pazar analizlerine ve diğer etkileyen faktörlere dayanmalıdır. 

• Gider Tahminlerini Yapmak:

İşletme, personel maaşları, kira, enerji giderleri, malzeme maliyetleri gibi tüm harcamalarını dikkate alarak gelecek dönemdeki giderleri tahmin etmelidir. 

• Yatırım Gereksinimlerini Belirlemek:

İşletmenin büyüme veya yeni projeler için yapması gereken yatırımlar belirlenmelidir. Bu yatırımlar bütçe içinde ayrı bir kategori olarak ele alınmalıdır. 

• Nakit Akışını Tahmin Etmek:

İşletme, nakit akışını dikkate alarak likidite ihtiyaçlarını planlamalıdır. Bu, gelirlerin ve giderlerin belirli bir süre içinde nasıl dağıldığını anlamayı içerir. 

• Bütçe Yapmak:

Tahmin edilen gelirleri ve giderleri içeren bir bütçe oluşturulur. Bu bütçe genellikle gelir tablosu, bilanço ve nakit akışı tablosunu içerir. 

• Bütçeyi Uygulamak, İzlemek ve Kontrol Etmek:

Oluşturulan bütçeyi uygulanır ve gerçek performans izlenir. Bu süreç, bütçe ile gerçek performans arasındaki farkları belirlemek ve gerektiğinde ayarlamalar yapmak için kullanılır. 

• Esnek Olmak:

Değişen koşullara ve pazar şartlarına uyum sağlamak için bütçede bir dereceye kadar esneklik sağlanır. Gelişen durumlar karşısında bütçede revizyon yapma yeteneği önemlidir. 

• Personelin Katılımı:

Bütçe yapma sürecine işletme personelinin katılımını teşvik edilir. Her departman kendi bütçesini oluşturmalıdır. Farklı departmanlardan gelen bilgilerin bütçe sürecine entegre edilmesi çok önemlidir.

Haftaya “Aksiyon” konusunu işleyeceğiz.

Daha önce de yazmış olduğum gibi, ilk dönem geride kaldıktan sonra, dört adımı daha gündeme almak gerekir: Kontrol, düzeltme, önlem alma ve sürdürme. İlerleyen haftalarda bu konuları irdeleyeceğiz, ama önce ilk adımlardan geriye kalan aksiyon konusunu yazacağım.