Taksiciler ve sigortalılık

Özlem KARAHAN
Özlem KARAHAN SANAL ALEM MÜFETTİŞİ

Her vatandaş, sabah işe gitmek için yola çıkar. Hepimizin başına gelir. İşe yetişmek için ya da acil bir toplantımız vardır. Toplu taşıma aracı da gelmediyse caddeye çıkar ya da en yakın taksi durağına gideriz. Hemen taksi bulup varmak istediğimiz yere bizi hızla ulaştırın diyerek, neredeyse şoföre yalvaracak hale geliriz.

Taksiciler, bazen sürekli çalışmasa da serbest olarak ya da vardiyalı olarak gece-gündüz şeklinde mesai ile çalışabiliyor. Taksiciliği, ek iş olarak yapan vatandaş da olabiliyor. Taksicilerin, sigortalılığı ve sosyal güvence hakkı nasıl oluyor?

Çalışma hayatında her vatandaşın, sigorta güvencesi olması çok önemli. Peki, taksiciler sigortalı mı? İşçilik alacağı haklarından yararlanabiliyor mu? Bu durumu biraz inceleyelim!

Taksicilerin sigortalılığı

6111 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle Kanuna eklenen Ek 6 maddesi kapsamında: 1 Mart 2011’den itibaren ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlardan, bir veya birden fazla kişi yanında kısmi iş sözleşmesiyle bir ay içinde 10 günden az çalışanlara, kendileri tarafından prim ödeme imkânı sağlanıyor. Sigortalılar, 5510 sayılı Kanuna göre; hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılıyor.

Kısmi süreli iş sözleşmesi kapsamında bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saatine göre, çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin, sigortalı olma durumu, kendileri tarafından 30 gün prim ödemesi suretiyle sağlanıyor.

Ek-6 Kapsamında Sigortalı Olma Şartları nelerdir?

Hizmet akdi ile kendi nam ve hesabına yani 4b bağ-kur kapsamında bağımsız çalışmamış olmak ( tarım da dâhil) ve kamu görevlisi olarak çalışmamak, İsteğe bağlı sigortalı olmamak, banka sandıklarına tabi çalışmamak, gelir veya aylık almamak, 18 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor.

Şoförler sigortaya nasıl müracaat etmeli?

Bu sigorta kolu kapsamına dâhil olmak için; SGK internet sitesinde mevcut olan Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi’ni, toplu taşıma araç sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatifine onaylatıyor.

Araç sahibi ve şoför arasında kısmi süreli iş sözleşmesi imzalanıp, şoförlük mesleğinin yapıldığı Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ya da merkezlerine müracaat etmesi gerekiyor. Ay içinde birden fazla toplu taşıma araç sahibi yanında ya da yeni bir toplu taşıma araç sahibiyle çalışılması durumunda ise her bir araç sahibi ile yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de SGK’ya bildirimi gerekiyor.

Emekli olan şoförler için ise ticari aracında çalıştıran araç sahibinin, emekli şoförü 10 günden az ya da  fazla çalıştığına bakılmaksızın, araç sahibi tarafından Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi olarak SGK’ya bildirmesi gerekiyor.

Ne gibi haklar sağlanıyor?

Bu durumda sigortalı olanlara, 5510 sayılı kanun kapsamında gerekli şartları taşımaları halinde; malullük ve yaşlılık aylığı, ölüm halinde ise hak sahibine ölüm aylığı bağlanıyor. Ayrıca kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler, genel sağlık sigortasından da faydalanabiliyor.

Sigortasızlıkta cezai işlem araç sahibine

Ek-6 kapsamında aracında çalışan şoförün sigortası başlatılmazsa, şoför ayda 10 günden az çalışsa dahi, şoförün araçta çalıştığının tespiti halinde SGK’ya bildirimi, herhangi bir şikayet durumunda ise şoför sigortasız çalışan olarak değerlendirilerek araç sahibine SGK tarafından cezai işlem ve yaptırım  uygulanıyor.

Ek-6 Kapsamındaki Sigortalılık durumu ve Emeklilik

Ek-6 kapsamında sigortaya tabi olanlar, 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı sayılıyor ve işyerinde çalışan sigortalı işçiyle aynı haklara ve emeklilik şartlarına tabi oluyorlar. Ayrıca Ek- 6 kapsamında işsizlik sigorta primi ödeyip, işten ayrılma halinde şartları taşıyan sigortalı, işsizlik maaşı da alabiliyor.

Toplu taşımacılıkta kayıt dışılığın önlenmesi ve 4A sigortalılık kapsamında çalışanın da haklarının güvence altına alınacağı elbette önemli.

Araç sahibi ve direksiyon başında mesai harcayan, belki tek ekmek kapısı olan şoförlerin de maaş, işsizlik, emeklilik gibi tüm haklarının, yasal zeminde eşit hakların sunulması, güvenli adımların atılması her iki tarafı da mutlu edecektir.

Aracı kullanan şoförün ve araca binen vatandaşın güvenliği, araç sahibinin sorumlulukları, her biri ayrıca değerlendirilebilir. Aynı araçtan para kazanan, araç sahibi ve şoförün mutluluk içinde güzel ve umutlu yolculuklarına…

Henüz bu içeriğe yorum yapılmamış.
İlk yorum yapan olmak ister misiniz?
Yorum yapmak için tıklayınız
Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
İflaslar kapıda mı? 17 Haziran 2025