Yanıltıcı fiyat etiketiyle vatandaş mağduriyetine son

Geçen gün Üsküdar’da bir çorap satan tekstil mağazasındaydım. Kasada bekleyen müşteri, bir çorap için iş yeri sahibi ile pazarlığa girmişti. Müşteri, ‘Biraz indirim yapın hepsini alayım’ diyordu. İşveren ise; ‘Efendim bunlar geçen seneki fiyatlar. Biz yeni zamlı fiyatını etiketlemedik. Bu fiyata bu kalitede çorabı bulamazsınız’ diyordu.

Çalışan mağaza görevlisi, tezgâh üstündeki çoraplara, etiket makinası ile yeni fiyatları yapıştırıyordu. Benim üç dört ay önce aldığım çorapların fiyatları neredeyse iki katı olmuştu.

Şaşırmadım tabii ki. Esnaf, yeni zamlı fiyatları etiketlemeye yetişemiyor. Vatandaş da yeni gelen zamlarla, her gün alım gücünün düşmesi, cebindeki paranın erimesiyle, kışa girdiğimiz şu soğuk havalarda bir iki tane yünlü çorabı da alamadan, evinin yolunu tutuyor. Bu belirsizliğin ne zaman son bulacağını da merak ediyor.

Fiyat etiketine yeni düzenleme

Ticaret Bakanlığı, ‘Fiyat Etiketi Yönetmeliği’ ile ilgili yeni bir düzenlemeye gitti. Yeni yönetmelik; 11 Ekim 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu yönetmelik, tüketicinin haklarını koruyan yeni düzenlemelerin uygulanması açısından oldukça önemli.

Yönetmelikte en çok dikkat çeken konun da dara ve karekod uygulaması. Fiyat indirimi de önemli bir ayrıntı olarak göze çarpıyor. Lokantadan manava, şarküteriden kuruyemişçiye, kitap, dergi, gazete satışından, cafe, pastaneye kadar birçok yeme-içme işletmelerini de kapsayan bir düzenleme olduğu görülüyor.

Satın alınan ürünün gerçek ağırlığına ücret ödenecek

Tüketici, dara ile bir markete gidip bir ürünü aldığında ambalajı, malın içinde bulunduğu kabın ağırlığının düşülmesi zorunlu olacak. Bir manava gittiğinizde, aldığınız bir sebze ya da meyvenin gerçek ağırlığı neyse ona göre fiyatını ödeyeceksiniz.

Fiyat listeleri sisteme aktarılacak

Bu anlamda tüketicinin hakları da korunarak, gerçek fiyata ödeme yapmış olacaksınız. Haksız fiyatlandırmanın önüne de geçilmiş olabilecek. Ayrıca, lokanta, cafe, pastane gibi yeme-içme hizmeti sunan ve kriterleri Ticaret Bakanlığı’nca belirlenecek olan işletmeler, fiyat listelerini dijital ortamda Bakanlığa iletecek. Tüketici de elektronik ortamda bu fiyatlara ulaşabilecek ve karşılaştırma da yapabilecek.

Tüketici karekod uygulamasıyla fiyatları görecek

Yiyecek içecek hizmeti sunacak olan işletmeler, fiyat listesini karekod uygulamasıyla da tüketicilere sunabilecek. Aynı zamanda tüketici isterse, ilgili işletmeler fiyat listelerini de müşteriye göstermesi gerekecek. 

Basılı yayında elektronik cihaz bulundurma zorunluluğu

Kitap, dergi ve gazete gibi ürünlerin satıldığı işletmeler, söz konusu kitap ya da dergilerin üzerindeki fiyatlarını sadece etiketle belirtemeyecek. Ayrıca, elektronik cihazlar ile de fiyatlar gösterilebilecek ve bu cihazların kolaylıkla erişebilecek ve çalışabilir olması da zorunlu olacak.

Böylece vatandaş, hem dijital hem de fiziksel olarak fiyat bilgisine daha hızlı ve kolay bir şekilde ulaşabilecek gibi görülüyor. Bu uygulama, şeffaf bir ortamın da oluşmasını sağlayacak.

Her vatandaşın dijital uygulamaları kullanamayacağı düşünüldüğünde, fiyat listelerini işletmelerin masada bulundurması da önemli. Servis ücreti ve masada bulunma süresi için ücret alınması konusunda da vatandaşlardan kimi zaman şikâyetler geliyor. Bu hususları da değerlendirmek gerekiyor.

İndirimli satışlarda 10 gün detayı

Düzenlemedeki bir başka husus da; indirim konusu. Mağazalarda, özellikle kışa ya da yaza girerken belirli dönemlerde, indirim kampanyalarını görüyoruz. İndirimli satışlarda, indirimden önceki 10 gün içindeki en düşük fiyatın esas alınması, önemli bir ayrıntı olarak dikkat çekiyor.

Bu durum, özellikle yanıltıcı fiyat etiketi oyunlarının önüne geçilmesini sağlayacak. Tüketiciyi de zamlı fiyat oyunu ile yanıltıcı indirimlerden koruması açısından çok önemli bir gelişme. Tüm gelişmelerin ve fiyat farklılıklarının, tüketici haklarının korunması için etkin bir denetim mekanizmasının uygulanması ve tüketiciyle paylaşılması da güven unsuru sağlayacaktır.

Fiyat listesini bildirmeyen işletmeye yaptırım

Vatandaş, fiyat etiketi konusundaki bu yeni düzenlemeyle farklı fiyat uygulamaları konusunda, bilgi sahibi olabilecek ve bütçesine uyan yerlerden alışveriş etme imkânı da elde edebilecek. Fiyat listelerini siteme aktarmayan işletmelere, cezai yaptırımlar uygulanması da olumlu bir adım.

Yeni düzenleme tüketiciye güven ortamı sağlıyor

Fiyat listelerine; kolay ve hızlı erişilebilen, tüketiciyi koruyan bir düzenleme fakat kontrol ve denetimin düzenli aralıklarla yapılması da elzem bir durum. Yaşadığı ekonomik sıkıntılarla uygun fiyat için marketi, manavı dolaşan ve bütçesine göre istediği ürünü almak isteyen, vatandaşı koruyan, yasal düzenlemelerin sağlanması tüketiciye güven ortamını sağlayan bir zemin oluşturuyor.

Gıda fiyatlarında, rekabet ortamına neden olacağı da görülüyor. Haksız fiyat artışları da bu vesileyle önlenmiş olacak. Tüketici, istediği ürünün fiyatına birçok yerden ulaşabilecek. Farklı fiyat uygulamalarının da önüne geçilerek, vatandaş aynı ürüne yüksek ücret ödemekten kurtulmuş olacak.

Yapılan yeni düzenlemeler ile haksız kazanç sağlayan işletmelere, yaptırım uygulanacağını bilerek alışveriş yapması, vatandaşın kendini güven içinde hissetmesine ortam oluşturacaktır. Uygulanan bu yasal güvencelerle, geleceğe umutla bakmasını sağlayacak adımların daha çok artması umuduyla…