Üretimin önündeki yeni engel ‘emtia enflasyonu’
Şunu kabul etmeliyiz ki hizmet sektörü ve küçük esnaf hariç pandeminin tüm olumsuzluklarına rağmen işler fena gitmiyor(du). Otomotiv üretimi ve satışı geçtiğimiz yıl 2 aylık duruşun ardından talebi karşılayamayacak düzeye fırladı. Makine, metal ve aksamları Avrupa ağırlıklı gelen talepleri yetiştirmekte zorlandı. Mobilya başta ev içi ürünler, pamuklu dokuma, ev tekstili tavan yaptı. Başta Bursa olmak üzere ülkemizin birçok üretim bölgesine pandemi ile birlikte Avrupa ağırlıklı çok sayıda ülkeden yeni üretimler geldi. Ve 2020 yılını hiç de fena kapatmadık. 2021’e de aşı morali ile büyük umutlarla ve heyecanla girdik. İlk 2 ayda da bu umut ve heyecan yerini korudu. Mart ayı ile birlikte başta otomotiv endüstrisi olmak üzere makine ve metale dayalı sektörlerde üretimin ana hammaddesini oluşturan emtia fiyatlarında inanılmaz artışlar yaşandığı gibi tedarik konusunda da aksamalar başladı. Otomotivde ‘çip’ krizi büyüyerek devam ediyor. Oyak Renault’un 1 haftalık duruşu devam ederken bir duruş haberi de Tofaş’tan geldi. Tofaş çip temininde yaşanan aksamadan dolayı 15 gün üretime ara verdiğini duyurdu. Çipin bizi ne hale soktuğunu geçtiğimiz haftaki yazımda anlatmıştım. Devamında da hammadde temininde yaşanması muhtemel sorunlara dikkat çekmiştim. Bu hafta görüştüğümüz sanayiciler hammadde fiyatlarının dünya genelinde karaborsaya düştüğünden, oluşan fiyatlara yetişemediklerinden yakındılar. Şu anda üretimin önündeki en büyük engelin emtia fiyatlarında yaşanan fahiş artışlar olduğunu vurgulayan sanayiciler, devletin bu dönemde fırsatçılık yapılmasının önüne geçecek sıkı denetimler yapmasını beklediklerini ifade ettiler.
Hammadde fiyatlarında şu anki durum; Petrokimya ürünlerinde artış oranı yüzde 50’yi geçerken, çelik ve sac fiyatlarındaki yıllık artış bunun neredeyse iki katını bulmuş durumda.
Haliyle oluşan artışlar günün sonunda tüketiciye yansıtılacak. Tüketici oluşacak fiyatlar karşısında nasıl bir tavır sergileyecek bunu da zaman gösterecek. Ama şu bir gerçek ki fahiş fiyat artışları ile oluşan emtia enflasyonu dünya ekonomisinin başını epey ağrıtacak.