Buğdayda ‘depolama’ sorunu yaşanıyor
Türkiye’de bu yıl hasat edilecek yaklaşık 20 milyon ton buğdayın 15 milyon tonu depolama sorunu ile karşı karşıya. Ülkenin 10 milyon tonluk depolama kapasitesi yüzde 80 oranında geçen yılın buğday ve mısırı ile dolu durumda. TMO alım fiyatı açıklamakta ‘acele’ etmezken, çiftçi tarafı ise yüksek maliyetle ürettiği ürünü için kilo başına en az 10 lira fiyat beklentisini dillendirmeye başladı.
Eray ŞEN
ADANA-HATAY - Yaklaşık 20 milyon ton buğday üretimi beklenen Türkiye’de, çiftçi ‘depolama’ endişesi taşıyor. Ülkede 8.5 milyon tonu lisanslı olmak üzere TMO dahil toplam kapasitesi 10 milyon ton olan depolama alanlarının yüzde 80’i geçen yılın buğday ve mısırı ile dolu. Bu yıl hasadı yapılacak 20 milyon ton buğdayın en fazla 5 milyon tonu için depolama alanı bulunabileceği, 15 milyon tonunu koyacak yer olmadığı ifade ediliyor. Çiftçi bu durumda ya buğdayını düşük fiyatla elden çıkaracak ya da rutubet, haşere gibi riskleri göze alarak evini, ahırını depo olarak kullanacak.
Adana ve Hatay’da hasada başlayan çiftçiler, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 10 liradan az olmamak üzere alım fiyatı açıklamasını bekliyor ancak TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, Ankara’da düzenlenen ‘8.Uluslararası 2023 Hasadına Doğru Türkiye ve Dünyada Tahıl Konferansı’ndaki konuşmasında “Bütün yükün TMO’ya gelmesini çok arzu etmiyoruz” diyerek, fiyat açıklamakta ‘acele’ etmeyeceklerinin işaretini verdi.
Bilgiç: 15 milyon ton buğdayı koyacak yer yok
Adana Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Şahin Bilgiç, Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru ve Antakya Ziraat Odası Başkanı Mehmet Muzaffer Okay, buğdayda yaşanan gelişmeleri EKONOMİ’ye değerlendirdi.
ATB Başkanı Bilgiç, hasadı başlayan buğdayda, son yağışların etkisiyle verim kaybı beklemediklerini söyledi. Diğer yandan çiftçinin depolama konusunda aynı rahatlığa sahip olmadığını vurgulayan Bilgiç, “Türkiye’deki lisanslı depoların toplam kapasitesi 8.5 milyon ton, buna TMO’nun depoları da eklendiğinde 10 milyon ton civarında. Şu anda depolarımızda geçen yıldan kalan 6-7 milyon ton buğday ve mısır var. Bu yıl çıkacak ürün ise 20 milyon ton, bunun 3-5 milyonunu depolasanız, geriye 15 milyon ton ürün kalıyor ve Türkiye şu anda bunu koyacak depo bulamaz” dedi.
“Seçimin ikinci turuna kadar büyük ihtimalle fiyat vermeyecek”
TMO’nun bu durumun farkında olduğuna dikkat çeken Bilgiç, “TMO seçimin ikinci turu tamamlanana kadar büyük bir ihtimalle fiyat vermeyecek, çünkü vereceği fiyat çiftçiyi memnun etmez. Geçen yıl tonu 6 bin 400 lira idi, artı bin lira hazine desteği vermiş, 7 bin 450 lira olmuştu, üzerine yüzde 30 koysa saten 9 bin lirayı bulur, bu rakamı da şu anda vermek istemiyor. Yine de 9 bin liradan alacağım dese bile bütün depoları dolu, koyacak yeri yok” diye konuştu. Bilgiç, ayrıca buğdayda dünya fiyatlarının çok düşük olduğunu ve devletin ithalata yüzde 130 fon koyduğunu hatırlattı.
Okay: Kilo başına 10 liranın üzerinde fiyat bekliyoruz
Depremin yıkıma uğrattığı Hatay’da üreticiler adına konuşan Antakya Ziraat Odası Başkanı Mehmet Muzaffer Okay, “Ay sonu itibariyle buğday hasadı başlar. Bir an önce ilgili bakanlığın fiyat açıklaması gerekmekte. Geç kalınan açıklama üreticiye zarar veriyor” dedi. Hatay’da bu yıl 537 bin dekarda buğday ekimi yapıldığını, rekolte tahmininin ise 240 bin ton olduğunu kaydeden Okay, “Kilo başına 10 liranın üzerinde fiyat bekliyoruz. Geçen yıl 6.56 artı 1 olmak üzere toplam 7.56 liraydı. Türkiye’nin gerçekleri olduğunu biliyoruz ancak istediğimiz rakam çok afaki bir rakam değil” ifadesini kullandı.
Adana Çiftçiler Birliği buğday maliyet tablosunu açıkladı
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru 400 kilogram verim hesabına göre bir kilogram buğdayın maliyetinin 7.11 lira olduğunu, yüzde 35 çiftçi karı eklendiğinde, destekler hariç kilograma 9.60 lira müdahale alım fiyatı beklediklerini bildirdi. Doğru, taban gübresinden zirai ilaç ve işçilik maliyetleri ile tarla kirasına kadar tüm girdiler dikkate alındığında 1 dekar buğdayın net maliyetinin 2 bin 843 TL olarak belirlendiğini açıkladı.