Faiz artışı borç kaldıracını daha da yükseltecek
S&P Global, küresel borç stokunun 2022’de 300 trilyon dolarla rekora ulaştığını, finansal kriz öncesinden bile daha yüksek düzeyde olan kaldıracın faiz artışıyla daha da yükselebileceğini söylüyor. Kişi başı ortalama gelir 12 bin dolarken, kişi başına düşen borç 37 bin 500 dolar.
Hükümetlerin, hane halklarının, finans kuruluşlarının ve özel şirketlerin toplam borcu 2022 yılında 300 trilyon dolarla yeni bir rekora ulaşmış durumda. S&P Global tarafından yayımlanan raporda kırılgan ekonomiler, şirketler ve geçim krizleriyle boğuşan hane halklarının borçlarının faiz yükünün de arttığına dikkat çekiliyor. Borçlanılan her doların getirdiği ekonomik katma değer de S&P Global raporuna göre düşüşte.
Kişi başına 12 bin dolar gelir, 37 bin 500 dolar borç düşüyor
Rapora göre kişi başı gelir dünya genelinde ortalama 12 bin dolar düzeyindeyken, kişi başına düşen borç miktarı ise 37 bin 500 dolar. Faiz artışlarıyla daha da ağırlaşması beklenen bu borç küresel GSYH’nin yüzde 349’una denk geliyor. Küresel finansal kriz öncesinde Haziran 2007 itibariyle bile bu oran yüzde 278 düzeyindeydi.
Pandemi destekleri kamu borcunun payını artırdı
Kamu kaldıracı pandemiyle çok yükseldi: Kamu sektörü borçları 2007 yılında küresel GSYH’nin yüzde 76’sına denk gelirken, bu oran özellikle pandemi döneminde hükümetlerin vatandaşlarını desteklemek için açıkladığı harcama paketleriyle yüzde 102’ye yükseldi. Gelişmiş ülkelerde kamu borçlarının kaldıracı daha da yüksek.
Hane halkları ve finans sektörü borç konusunda daha muhafazakar davrandı. Hanehalkı borçlarının kaldıracı 2007’den 2022’ye sadece yüzde 7 artarak yüzde 64’e ulaştı. Finansal sektörün borç kaldıracı ise yüzde 85 düzeyinden değişmedi.
Kaldıracı düşürmek zor kararlar gerektirecek
S&P Global, borcun bu tehlikeli düzeylerden düşürülmesi için ekonomi yönetimlerinin zor kararlar vermesi gerekeceğini söylüyor. Raporda öne çıkartılan bu zor kararlardan başlıcaları ise şöyle:
Krediler daha dikkatli verilmek zorunda kalacak; aşırı harcamalar azalacak; zorlanan şirketlerin borçları yeniden yapılandırılmak zorunda kalacak; daha verimsiz borçlar silinmek zorunda kalabilir. Dünya Bankası Başkanı David Malpass da geçtiğimiz ay dünyanın en fakir ülkelerinin bazılarının borçlarını ödeyemeyecek durumda olduğuna dikkat çekmiş, borçların düşürülmesi için çağrı yapmıştı.
Faiz artışları bu borca 8,6 trilyon dolar ekleyecek
Raporda ayrıca ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası gibi büyük merkez bankalarının enflasyonla mücadele için faiz artışlarına gitmesinin küresel borcu yüzde 3 daha artıracağı tahmini yer alıyor. S&P Global borçların yüzde 35’inin değişken faizli olduğu varsayıldığında faiz harcamalarının 3 trilyon dolar daha artacağını, sabit faizli borçların geri ödemeleriyle birlikte bu borcun uzun vadede 8,6 trilyon dolar artacağını öngörüyor.
Kaldıraç iyi senaryoda %321’e düşecek
Baz senaryo: Kuruluşun baz senaryosunda toplam borç/ GSYH (kaldıraç) oranı gelecek 8 yılda 2030 sonu itibariyle Haziran 2022’deki yüzde 349 düzeyinden yüzde 5 artışla yüzde 366’ya ulaşacak. Kamu borçlarının GSYH’ye oranlarında ise kayda değer bir yükseliş görülmeyecek.
Karamsar senaryo: Hükümetlerin popülist talepleri nedeniyle verimsiz borçlardaki artışla küresel borç/GSYH oranı 2030 itibariyle mevcut düzeylerinden yüzde 12 artarak yüzde 391’e ulaşacak.
İyimser senaryo: Hükümetler ve regülatörler ekonomilerin kaldıraçını düşürmek için adım atarsa borç/GSYH oranı 2030 sonunda yüzde 8 düşüşle yüzde 321’e gerileyebilir. 2019’un ilk çeyreğinde de bu oran yüzde 321’di.
