Suriye tarihi gün: 53 yıllık Esad rejimi sona erdi
Suriye'de 13 yılı geçen iç savaşın ardından yeni bir döneme girilirken; 61 yıllık Baas rejimi ve 53 yıllık Esad iktidarı sona erdi. Heyet Tahrir Eş-Şam öncülüğündeki muhalif gruplar Humus'un ardından Şam'a da girdi. Devlet Başkanı Beşar Esad, Şam'dan ayrılırken; Esad'ın rotasının ne olduğu şimdilik bilinmiyor.
Suriye'de 1963'de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık kanlı iktidarı, 2011'de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam'ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü.
Çöken rejimin Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali paylaştığı video mesajında, "Suriye'de halkın seçeceği bir hükümetle çalışmaya hazır olduklarını ve her türlü desteği sağlamaya hazır olduklarını" söyledi.
Rejim karşıtı silahlı grup Heyet Tahrir Şam lideri Ahmet eş-Şera ise, Şam'da kamu kurumlarına yaklaşılmaması konusunda uyarıda bulunarak, "Bu kurumlar resmen devredilene kadar eski Başbakanın gözetimi altında kalacaktır" şeklinde belirtti.
Öte yandan Suriye devlet televizyonunda yayınlanan videoda, Beşşar Esed'in devrildiği ve cezaevlerindeki tüm tutsakların serbest bırakıldığı duyuruldu.
Ülkenin pek çok bölgesinde kutlamalar sürerken; Şam'daki havalimanından kalktıktan sonra en son Humus'un batısında görülen, ancak sonra izi kaybolan bir uçağın Beşar Esad'i taşıdığı iddia edildi.
Suriye'de rejim karşıtı silahlı gruplar ise, PKK/YPG işgalindeki Deyrizor'un merkezine giriyor.
Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), 61 yıllık Baas rejiminin çöktüğü 8 Aralık gününü "Milli Bayram" olarak ilan ettiklerini açıkladı.
Suriye'de Esad rejiminin düşmesinin ardından ülkenin bayrağı değişti.
Suriyeliler, muhaliflerin Şam'ın kontrolünü ele almasının ardından Beşar Esad'ın Başkanlık Sarayı'na girdi.
İşte başlık başlık yaşanan kritik gelişmeler...
Başbakanı el-Celali: Halkın seçeceği hükümetle çalışmaya hazırız
Beşşar Esad iktidarının Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, sosyal medya hesabından paylaştığı video mesajında, "Suriye'de halkın seçeceği bir hükümetle çalışmaya hazır olduklarını ve her türlü desteği sağlamaya hazır olduklarını" belirtti.
Kamu mallarına zarar verilmemesi çağrısında bulunan Celali, "Kimseye dokunmayacağını söyleyen ve bize elini uzatan muhaliflere elimizi uzatıyoruz." dedi.
Celali, "Suriye tüm Suriyelilerin. Bu ülke normal bir ülke olabilir, bu ülke komşularıyla ve dünyayla iyi ilişkiler kurabilir. Bu tercih, Suriye halkının seçeceği yönetime kalmış. Biz, seçilecek yeni yönetimle işbirliğine hazırız. Onlara her türlü desteği sağlayıp devlet dosyalarını kolayca onlara aktarmaya hazırız." ifadelerini kullandı.
Heyet Tahrir Şam lideri Ahmet eş-Şera'dan açıklama
Rejim karşıtı silahlı grup Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed el-Culani), sosyal medyadan yaptığı açıklamada, Şam'da kamu kurumlarına yaklaşılmaması konusunda uyarıda bulunarak, "Bu kurumlar resmen devredilene kadar eski Başbakanın gözetimi altında kalacaktır." dedi.
Şera, "Kamu kurumlarına yaklaşmak kesinlikle yasaktır. Bu kurumlar, resmen devredilene kadar eski Başbakanın gözetimi altında kalacaktır. Havaya ateş açılması da yasaktır." ifadelerini kullandı.
Suriye devlet televizyonda video yayınladı: Tutsaklar serbest kaldı
Suriye devlet televizyonu, rejimin çökmesinin ardından bir grup muhalifin açıklama yaptığı bir video yayınladı. Videoda, Esad'in devrildiği ve hapishanelerdeki tüm tutukluların serbest bırakıldığı bildirildi.
Muhalif grup adına açıklamayı yapan kişi, tüm muhalifleri ve vatandaşlara "özgür Suriye devletinin" kurumlarını koruması yönünde çağrı yaparak, "Yaşasın bütün Suriyelilerin özgür Suriye devleti" ifadesini kullandı.
Suriye'de halk Hafız Esad heykellerini yıktı
Suriye'de rejim karşıtı gruplar ile Beşşar Esad güçleri arasındaki çatışmaların yoğunlaşması ve ülkenin en büyük kentlerinin rejimin kontrolünden çıkmasıyla sokağa dökülen kitleler, birçok yerde Hafız Esad heykellerini yıkarak oğlu Beşşar'ın resimlerini parçaladı.
Başkent Şam'dan Esad ailesinin memleketi Lazkiye'ye, Halep ve Hama'dan diğer pek çok kentte rejimin sembolü olan tüm simgeler indiriliyor.
Halk başkentte, nerede olduğu hala bilinmeyen Beşşar Esad'in sarayını da basarken, ülkenin pek çok bölgesinde kutlamalar sürüyor.
Esad hakkında iddia: Uçağı kayboldu
İnternetteki uçuş takip sitelerinde, Şam'daki havalimanından kalktıktan sonra en son Humus'un batısında görülen ancak sonra izi kaybolan bir uçağın Beşar Esad'i taşıdığı iddia edildi.
Söz konusu uçağın radardan kaybolmadan önce 1600 fit yüksekliğe kadar alçaldığı ve "olağandışı hareketler" yaptığı iddiaları ortaya atıldı.
Rejim karşıtı gruplar PKK/YPG işgalindeki Deyrizor'a giriyor
AA'nın yerel kaynaklardan edindiği bilgiye göre, Suriye'de Esad rejimi karşıtı gruplar, Baas rejiminin çökmesinin ardından terör örgütü PKK/YPG'nin elinde tuttuğu Deyrizor kentinin merkezine girmeye başladı.
Çöken rejimin ordusu 6 Aralık'ta ülkenin doğusunda Irak sınırındaki Deyrizor ilinde konuşlu güçlerinin bazılarını çekmiş, il merkezini terör örgütü PKK/YPG'nın işgaline bırakmıştı.
Suriye'nin bayrağı değişti
Baas Partisi liderliğindeki kırmızı-beyaz-siyah üç rengini kullanılan iki yıldızlı bayrak, Suriye'yi Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak temsil etmek için 1958 yılında kabul edilmişti.
Muhaliflerin kullandığı 3 yıldızlı bayrak ise, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin ilk bayrağı olarak kullanıldı. 1961'den 1963'e kadar kullanılan bayrak, 2011 yılında başlayan iç savaş sırasında muhaliflerin sembolü haline geldi.
Suriye muhalefeti, 8 Aralık gününü "Milli Bayram" ilan etti
Suriye muhalefetinin çatı kuruluşu SMDK, 61 yıllık Baas rejiminin çöküşünün ardından açıklama yaptı. Açıklamada, "Suriye'nin katil Esad rejiminden kurtarılmasından dolayı Suriye halkını tebrik ediyoruz. 8 Aralık tarihini 'Milli Bayram' olarak ilan ediyoruz. Bugün; şehitlerin, kurbanların, tutukluların, yerinden edilenlerin ve mazlumların zafer günü." ifadeleri kullanıldı.
Esad'ın Başkanlık Sarayı'na girdiler
Suriyeliler, muhaliflerin Şam'ın kontrolünü ele almasının ardından Beşar Esad'ın Başkanlık Sarayı'na girdi.
Esad'ın terk edilmiş sarayına giren halk, sarayın garajında süper lüks otomobiller ile karşılaştı.
ABD'den ilk açıklama
Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden ve ekibinin, Suriye'deki gelişmeleri yakından takip ettiğini bildirdi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett, X sosyal medya hesabından bir mesaj paylaştı.
Biden ve ekibinin, Suriye'deki "olağanüstü" gelişmeleri yakından takip ettiğini kaydeden Savett, ABD Başkanının, bölgesel ortaklarla yakın irtibatının sürdüğünü ifade etti.
Trump: Suriye darmadağın, bu meseleyle işimiz yok
Beyaz Saray, gelişmeleri yakından takip ettikleri açıklamasını yaparken, Kasım'daki seçimleri kazanan ve Ocak'ta ABD Başkanı olarak görev yapmaya devam edecek Donald Trump, Suriye'deki gelişmelerle ilgili Truth Social platformundan açıklama yaptı.
"Suriye darmadağın, ama bizim dostumuz değil" diyen Trump şunları yazdı:
"ABD'nin bu meseleyle işi yok. Bu bizim savaşımız değil. Bırakın ne oluyorsa olsun. Müdahil olmayın."
Neler olmuştu?
Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye'de 1963'te darbeyle iktidara geldi. 1970'de yılında parti içi darbeyle Beşşar Esad'in babası Hafız Esad iktidarı ele geçirerek, 1971'de Suriye Devlet Başkanı oldu. Beşşar Esad ise, babasının ölümü üzerine 2000'de Baas rejiminin başına geçti. Esad ve Baas iktidarı, rejim karşıtı grupların başkent Şam'a girmesiyle sona erdi.
Suriye'de 2011 yılında özgürlük talebiyle halk hareketleri başlarken rejim kitlelere şiddet kullanarak müdahale etti. Binlerce kişinin öldürüldüğü rejim müdahaleleri, süreci iç savaşa dönüştürdü. Silahlı muhalif gruplar uzun bir mücadeleye girerken, rejim uluslararası baskılara rağmen sorunun diplomasi ve barışçıl yollardan çözümüne yanaşmadı.
Suriye'de 27 Kasım'da yoğunlaşan çatışmaların ardından ülkede Halep, İdlib, Hama'dan başlayarak pek çok bölgede kontrolü kaybetti.
Son olarak başkent Şam'da halkın da sokaklara dökülmesiyle rejim güçleri, kamu kurumları ve sokaklardan çekilmeye başlarken rejim karşıtı gruplar kent merkezinde kontrollerini artırdı.
61 yıllık kanlı Baas rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi iktidarı sona ermiş oldu.
