Dar tanımlı işsizlik gerilerken geniş tanımlı işsizlik hızlı yükseldi

Ali Orhan Yalçınkaya

Kasım ayında yüzde 8.9 olan işsizlik oranı Aralık’ta yüzde 8.8’e geriledi. Bir önceki yılın aynı ayında ise işsizlik oranı yüzde 10.3 düzeyindeydi.

İstihdam oranı bir önceki aya göre 60 baz puan, işgücüne katılım oranı ise 50 baz puan artarak sırasıyla yüzde 48.8 ve yüzde 53.5’e yükseldi. İstihdam 399 bin kişi artarak 32 milyon 56 bin, işgücü ise 387 bin kişi artarak 35 milyon 154 bin kişi oldu. İstihdam oranındaki artışın işgücüne katılımdaki artıştan yüksek olması işsizlik oranının gerilemesinde belirleyici oldu ve böylece işsiz sayısı bir önceki aya göre 12 bin kişi azalarak 3 milyon 98 bine geriledi.

Öte yandan zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı bir önceki aya göre 160 baz puan artarak yüzde 16.4’e yükselirken bu gruptaki işsiz sayısı 2 milyon 667 bin kişi oldu. Potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı ise 60 baz puan artarak yüzde 17.9’a yükseldi ve bu gruptaki işsiz sayısı 3 milyon 891 bin kişi oldu.

İşsizler, zamana bağlı eksik istihdam ve potansiyel işgücünün toplamından oluşan atıl işgücü oranı da bir önceki aya göre 210 baz puan artarak yüzde 24.7 ile 2021 Mayıs ayından bu yana gördüğü en yüksek seviyeye çıkarken, bu gruptaki işsiz sayısı 9 milyon 656 bin kişi oldu.

Mevsim etkisinden arındırılmış verilere göre erkeklerde işsizlik oranı bir önceki aya göre 30 baz puan azalarak yüzde 7.1’e gerilerken, kadınlarda 10 baz puan artarak yüzde 12.0’ye yükseldi. Genç nüfusta işsizlik oranının ise bir önceki aya göre 80 baz puan azalarak yüzde 15.5’e gerilediğini görmekteyiz.

Arındırılmamış verilerde de işsizlik oranı bir önceki aya göre 10 baz puan artarak yüzde 8.9’a yükselirken, işsiz sayısı 71 bin kişi artarak 3 milyon 146 bin oldu. İstihdam oranı bir önceki aya göre 20 baz puan artarak yüzde 48.9’a, işgücüne katılım oranı 30 baz puan artarak yüzde 53.7’ye yükseldi.

TÜİK, aylık bazda idari kayıtlara dayalı olarak istihdam verilerinin yanında işbaşında olanlar, haftalık toplam çalışılan saat ve haftalık ortalama fiili çalışma saati verilerini de açıklamaktadır.

Aralık ayında istihdamdaki 399 bin kişilik artışa karşılık, işbaşında olan sayısı 751 bin kişi artış kaydetmiştir. Bir önceki ay 43.8 saat olan haftalık ortalama fiili çalışma saatinin 43.7 saate gerilediği izleniyor.

İşsizlik için öncü gösterge olan İş-Kur verileri Aralık ayında işsizlik maaşı alanların sayısının bir önceki aya göre 12 bin 65 kişi artarak 382 bin 258 kişi düzeyinde olduğuna işaret etmişti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksinin (PMI) Ocak ayı sonuçları alt detaylarında istihdam Aralık ayındaki sınırlı artışın ardından yeni yılın ilk ayında yatay seyrederken, on sektörden beşinin çalışan sayılarını artırdığını görmüştük.

İmalat dışı sektörlerde (hizmet, perakende ve inşaat) ise gelecek 3 ayda çalışan sayısına ilişkin olarak beklenti inşaat sektöründe artarken, diğer iki sektörde azalış kaydetmişti.

Sonuç olarak 2024-2026 dönemini kapsayan OVP’de 2023 yılı için işsizlik gerçekleşme tahmini yüzde 10.1 şeklindeydi. 2023 yılı bunun altında tamamlanırken, özellikle yılın son ayında geniş tanımlı işsizlikteki hızlı artışın önümüzdeki aylara ilişkin olarak bir sinyal niteliğinde olduğunu değerlendiriyorum. Nitekim öncü veriler aktivitedeki yavaşlama ve asgari ücretteki artışın işsizlik oranları üzerinde yukarı yönlü riskler oluşturabileceğini düşündürmüştü. Kamu harcamaları ve deprem bölgesindeki inşaat faaliyetleri ise bu durumu dengeleyici faktörler olabilir. OVP’de 2024 yılı için beklenti yüzde 10.3 şeklindedir.