Fındıkta zor bir yıl kapıda! Üretici endişeli, piyasa belirsiz

Karadeniz’in en değerli tarım ürünü olan fındıkta, zirai don olayının ardından piyasa adeta altüst oldu. Üreticiler, bir yandan bahçelerinde oluşan hasarın boyutunu değerlendirmeye çalışırken, diğer yandan fındık fiyatlarındaki ani artışı şaşkınlıkla takip ediyor.

YAYINLAMA 17 Nisan 2025 10:01

GÜNCELLEME 17 Nisan 2025 10:01

VEYSEL AĞDAR-İSTANBUL

Fındık üreticisi, sanayicisi ve sektördeki tüm paydaşlar, bu yılın zor geçeceğini ve piyasa dengesinin kısa sürede sağlanmasının önem taşıdığını belirttiler.

TMO’nun stratejik depolama politikasının sektördeki dengeyi koruması bekleniyor, ancak fiyat artışlarının tüketiciyi zorlayabileceği ifade ediliyor.

Son 30-40 yılda ilk kez bu kadar sert

12 Nisan’da Türkiye genelinde yaşanan zirai donun fındık üretiminde önemli zararlara yol açtığını belirten Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Başkanı Cem Şenocak, Son günlerde fındık piyasasında yaşanan hareketlilik ve bilgi kirliliği, üreticiden ihracatçıya herkesin gündemi olduğunu söyledi.

Son 30-40 yılda ilk kez bu kadar geç bir tarihte don zararı görüyoruz” diyen Şenocak, “Samsun ve Giresun gibi bölgelerde de don etkili oldu, ancak Ordu’daki kayıplar daha büyük. Ordu Türkiye'nin ve dünyanın en yüksek rakımlı fındık dikim alanlarına sahip. 1200-1300 metreye kadar uzanan bölgelerdeki fındıklar ciddi şekilde etkilendi. Çotanak sayımları yapılmadığı için hasarın kesin boyutları henüz netleşmiş değil. Hava şartlarının normale dönmesi ve bahçelerde yapılacak hasar tespitleri bize net bilgi verecek” diye konuştu.

Fındık fiyatlarında spekülatif hareket

Piyasada tam bir netlik olmadığının altını çizen Şenocak, “Geçen hafta 130-140 Kg/TL bandında seyreden fiyatlar don olayının ardından 160 ila 180 TL arasında değişti. Bu tamamen spekülasyon, alıcı ve satıcı net değil. Piyasa arz talebe göre kendi dengesini bulacaktır” ifadelerini kullandı. Şenocak, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2022 mahsulü fındıkları satışı ile ilgili olarak ta “TMO’nun satışları devam etse de, önümüzdeki sezon için fındık fiyatlarında artış beklentisi var. Geçmiş yıllarda yaşanan don vakaları sonrası fiyatlar yükseldi. Bu yıl da arz eksilirse, talep karşısında fiyatlar artacaktır. Ancak şimdiden net bir fiyat tahmini yapmak için erken” diye konuştu.

13 ilde tahmini kayıp 150 bin ton civarında

Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Fındık ve Fındık Mamulleri Sektör Komitesi Başkan Yardımcısı Sebahattin Arslantürk, 13 üretici ilde yaşanan don nedeniyle yaklaşık %20 oranında ürün kaybı olduğunu belirtti. Bu kaybın yaklaşık 150 bin ton olduğunu ve bunun bölge ekonomisine 30 milyar TL'lik bir kayıp olarak yansıyacağını söyledi. TMO’nun satışlarının sürdüğünü ve talebin yüksek olduğunu ancak fiyatların daha da yükselebileceğini vurgulayan Aslantürk şöyle devam etti, “TMO Şubattan buyana kadar yaklaşık 40 bin tonluk ürün sattı. TMO, 2022 mahsulü için satış fiyatı 125 TL, 2023 için 135 TL, 2024 için ise 145 TL olarak belirlenmiş durumda. Ancak TMO fiyatlarını gözden geçirmesi gerek.”

“Yalancı baharın ardından don büyük zarar verdi”

Fındık üreticisi ve sektördeki önemli isimlerden Osman Çakmak ta, Mart ayında yaşanan “yalancı bahar”ın ardından fındık ve diğer meyve ürünlerinde ciddi soğuk zararlarının oluştuğunu belirtti. Fiyatların 180 TL arasında işlem gören 50 randımanlı fındıklar için artış gösterebileceğini söyledi. Çakmak, sektörün geleceği için de uyarılarda bulundu. Çakmak, üretim beklentilerinin 2024 yılında olumsuz olduğunu ve önümüzdeki yıllarda ciddi sıkıntılar yaşanabileceğini aktardı. Fındık sanayisinin geleceğini tehdit eden bu tür hasarların, iş gücü kaybına ve üretim kapasitesinin zorlanmasına yol açabileceğini belirtti. Sektördeki bazı aktörlerin zarar görmediği yönündeki açıklamaları eleştiren Çakmak, bu tür söylemlerin piyasayı daha da dengesizleştirdiğini ifade etti. Çakmak, “Fındık sektörü, her yıl ciddi bir risk taşıyor. Bu tür spekülasyonlar, üreticinin moralini bozuyor” dedi.