Ruslar yatırıma çağırıyor komşular taklit ediyor

İMAM GÜNEŞ / MOSKOVA

Türk ihracatçılarının 2024 yılı için 56 hedef ülkesi arasında yer alan Rusya, gıda firmalarının buluşma noktası oldu. 5-9 Şubat tarihlerinde Rusya’nın Moskova şehrinde 31’ncisi düzenlenen PRODEXPO 2024 Uluslararası Gıda, İçecek ve Gıda Ham maddeleri Fuarı’na, 36’sı milli katılımla olmak üzere 97 Türk firması katıldı. Türkiye, 40 farklı ülkeden 2 bin 145 katılımcının bulunduğu fuara, ev sahibi Rusya’dan sonra en fazla firmayla katılım yapan ülke oldu. TÜİK verilerine göre, Türkiye geçen yıl Rusya’ya 10,9 milyar dolar ihracat yaptı. Bir önceki yıla göre ihracattaki artış oranı yüzde 16,9 oldu. Bu yıl da Ticaret Bakanlığı’nın ilave destek verdiği hedef ülkeler arasında Rusya da kendine yer buldu.

Rusya’ya ihracat ivme kazandı

Geçen yıl yüzde 8’lik ihracat artışıyla en başarılı sektörler arasında yer alan hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri için de Rusya önemli pazarların başında geliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, sektör 2023 yılında Rusya’ya yüzde 31,8’lik ihracat artışı kaydederek 307,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Talebin devam edeceğini ön gören ihracatçılar, Rusya’daki payını 2024 yılında artırmayı hedefliyor. 2024'e hedef doğrultusunda iddialı başlayan sektör, Ocak ayında Rusya’ya yüzde 161,1’lik artışla 44,5 milyon dolar ihracat yaptı. Rusya, sektörün en başarılı 4’ncü pazarı oldu.

Ruslar minnetini siparişlerle gösteriyor

EKONOMİ’nin sorularını yanıtlayan İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Başkanı Kazım Taycı, siyasi ve ekonomik ilişkileri şöyle değerlendirdi: “Türkiye, hem Rusya hem de Ukrayna ile siyasi, diplomatik ve ekonomik seviyede çok iyi ilişkiler yürütüyor. Savaşın başladığı tarihten bu yana bu diplomatik başarının ticari karşılıklarını da görmekteyiz. Birçok dünya devleti Rusya’ya sırtını döndüğünde ülkemizin diplomasi başarısı ile yaklaşık 33 milyon ton tahıl, tüm tüketicilere tahıl koridoru vasıtasıyla sunuldu. Buradaki kişilere sırtımızı dönmediğimiz için bize karşı bir minnet de söz konusu. Fuarda Türk holüne Rus firmalar tarafından oldukça ilgi gösterildi.”

Rusya ile ticarette yaşanan bankacılık sorunlarını çözmek istediklerinin altını çizen Taycı, “Ruslar gıda ürünlerine karşı daha toleranslılar. Birkaç defa ufak tefek sorun oldu ama yapmakta olduğumuz ticareti engelleyici seviyede değil. Birçok firmamız hem Rusya hem de ABD ile ticaret yapıyor. Haliyle Rusya ile yapılan ticaretin ABD ve AB ülkeleri için sıkıntı olabileceğinden endişe ediyorlar” dedi. Fuar öncesinde 10 kişilik bir Rus heyetiyle birlikte olduklarına değinen Taycı, Rusya’da yatırım yapma çağrısı aldıklarını Rusların ürünleri burada üretin’ dediklerini, kendilerine her türlü desteği vereceklerini de ifade ettiklerini belirtti.

Bugün fiyatlama, yarın markalaşma

Artan maliyetler sebebiyle fiyatlamada sorunlarla karşılaştıklarına değinen Taycı, fiyatların diğer ülkelere göre biraz daha yukarıda kaldığının altını çizdi. İşlenmiş gıda ürünleri özelinde dünyada her geçen gün ‘Made in Türkiye’ algısının yükseldiğini belirten Taycı, “TUygun fiyat enstrümanı elimizden alındığında bugünkü koşularda ihracatımızı olumsuz etkileyecektir. Otoriteden özellikle bankacılık noktasında yaşanan sorunların çözümü konusunda talebimiz var. En azından Merkez Bankası’nın ihracatçılara döviz bozdurmada verdiği 2 puanlık desteğin 10 puana çıkarılması bizlere nefes aldırır” dedi.

Taycı, Amerika ve Afrika kıtası başta olmak üzere Uzak Doğu pazarlarına da odaklanacaklarını sözlerine ekledi.

ABD’li Cargill yaptırım tanımadı

Prodexpo 2024 Fuarı’nda Batılı şirketlerin de bulunması dikkat çekti. Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla Rusya’ya karşı yaptırım uygulayan ülkeler, şirketlerini de Rusya’dan çekmişti. Bunlardan biri de ABD merkezli emtia devi Cargill. Rusya’da kurduğu şirketi henüz kapatmayan Cargill, fuar alanının en önemli noktalarından birinde standını kurarak ürünlerini tanıttı. Fuardaki Rus yetkililer, Cargill’in Rusya’daki tahılı dünyaya ihraç etmeye devam ettiğini söyledi. Cargill geçen yıl Rus tahılı ihracatını Temmuz 2023’te durduracağını belirtmişti. Rus yetkililer, Avrupalı firmaların da isim değişikliği yaparak fuarlara katıldığını belirtti.

Ruslardan 'Pazarlama yapmayı öğrenin' çağrısı

Fuarda EKONOMİ Gazetesi’ne açıklama yapan Rusya Perakende Pazarı Uzmanları Derneği İcra Direktör Yardımcısı Shamil Magomedov, Türk ürünlerini de değerlendirdi. 20 yıl Migros genel müdürlüğünde çalıştığını belirten Magomedov, Rus şirketlerin ve tüketicilerin Türk ürünlerine yoğun ilgisi olduğunu kaydetti. Türk firmalara pazarlama konusunda eleştiride bulunan Magomedov, şu açıklamaları yaptı: “Türk firmalar pazarlama konusunda fazla zahmet etmiyor. ‘Fiyat bu, işine gelirse al’ mantığıyla yaklaşanlar var. Bu firmaların reklama, tanıtıma, markalaşmaya önem vermeleri lazım. Çünkü Rus firmalar da ilgi istiyor. Türk ihracatçılarının Turquality gibi önemli bir avantajı var. Bunu bile doğru kullanamadıklarını görüyorum. Ancak yine de çok başarılı firmalar var. Türkiye, kolay ve ulaşılabilir bir pazar. Genel anlamda sorun yaşanmıyor.”

Ünlü oyuncu Kadir Doğulu da ihracatçı oldu

Rusya’nın başkenti Moskova’da düzenlenen, gıda endüstrisinin önemli fuarı PRODEXPO’ya ünlü oyuncu ve yapımcı Kadir Doğulu da katıldı. Oyunculuk kariyerinin yanı sıra kariyerini yapımcılıkta da devam ettiren Âlim Yapım Kurucu Ortağı Doğulu, uluslararası gıda fuarında ihracattaki yeni atılımı “Solaris Trade Global” şirketi için temaslarda bulundu. Doğulu, İHBİR standını ziyaret ederek, üyelerle sohbet etti. Yeni projeleri için İHBİR Başkanı Kazım Taycı ile fikir alışverişinde bulunan Doğulu, EKONOMİ Gazetesi’ne de açıklamalarda bulundu. İmza attığı yapımlarla Rusya ve Doğu Bloku ülkelerinde tanınan Kadir Doğulu, ürün tedariki konusunda Türk şirketlerini soran yabancı firmalardan talep geldiğini ve bu doğrultuda 2023 yılında Solaris Trade Global’i kurduğunu belirtirken, 1 yıldır gıdada üretim zincirinin her aşamasında yer aldığını, 2024 yılı itibariyle ise üretime geçtiklerini kaydetti.

Türk ürünleri Azerbaycan ve İran'da taklit ediliyor

Azerbaycan ve İranlı firmaların özellikle işlenmiş tarım ürünlerinde Türk markaların ürünlerini birebir taklit ettiklerini aktaran İHBİR Başkanı Kazım Taycı, “Bu konuda firmalarımızdan çok fazla şikâyet alıyoruz. Ürünler logusuna kadar aynı yapılıyor, marka ismi de benzer oluyor. İran’da bu firmalara yaptırım yapılması için hukuki girişimlerde bulunmamıza rağmen sonuç alamıyoruz. Azerbaycan konusu ise yeni. İran ile 8-9 yıldır bu sorunu yaşıyoruz. Ürettikleri ürünlerin kalitesi de çok kötü. Haliyle marka algısını da olumsuz etkiliyor” dedi.