Balonun faydalısı

Balonlar, uzun vadede ekonomik açıdan yararlı olabilirler. Çünkü büyük miktarda sermayeyi harekete geçirirler. Teknolojinin yaygınlaşmasına yardımcı olurlar. Yapay zekâ bu gruba dâhildir.

Spekülatif bir balonun şablonu tipiktir. Coşku aşaması en güzel evredir. Bu sefer farklı, fikri yayılır. Eski yasalar artık geçerli değildir. Şüpheciler olayı anlamamışlardır. Hikâye, kitle iletişim araçları tarafından benimsenir. Altın bir çağ ilan edilir. Geniş çaplı bir olguya dönüşür. Herkes içinde olmak ister.

Her balonun kendine has özellikleri vardır. Ancak Mississippi, South Sea Company, demir yolu şirketleri, Latin Amerika devlet tahvilleri, otomotiv endüstrisi-kauçuk işletmeleri, bisiklet üreticileri, radyo şirketleri, nitelikli 50 şirketleri, Japon hisseleri ve gayrimenkulleri, internet şirketleri gibi balonların gösterdiği gibi, bu anlamda tarih, ahenklidir. Hâlihazırdaki yapay zekâ coşkusunda fiyat/kazanç oranı gibi finansal göstergelerin yüksekliği sıkça vurgulanıyor. Ama yukarıda yazdığım vakalarda, değerlemenin bir zamanlama aracı olarak işe yaramadığını belirteyim.  

Demiryolu, radyo, otomobil, internet gibi teknolojik bir gelişmeye dayanan balonlar, uzun vadede ekonomik açıdan yararlı olabilirler. Çünkü büyük miktarda sermayeyi harekete geçirirler. Teknolojinin yaygınlaşmasına yardımcı olurlar. Yapay zekâ bu gruba dâhildir. Amazon’un sahibi Bezos geçen ay ‘‘faydalı balon’’ ifadesini bu nedenle kullandı. Geçen gün katıldığım bir yayında, borsamızdaki teknoloji şirketlerinin bu küresel iklimden faydalanıp faydalanmadığı soruldu. Bizim endeksimizde hangi şirketin neye göre fiyatlandığını artık bilmiyorum. Dünya piyasalarından o kadar kopmuş durumdayız.