Girişimci dostu teknoloji bölgeleri…
Dünyada teknoloji bölgeleri/ teknopark faaliyetleri 1951 yılında Silikon Vadisi-Stanford Araştırma Parkı ile başlamıştır.
Silikon Vadisinin başarısı ve yükselişi, Amerika ve Avrupa’da 1970’li yıllarda teknopark faaliyetlerinin yayılmasına ve artmasına yol açmış, 70’lerin sonuna doğru bu hareketlilik Japonya’ya ulaşmıştır. Ülkemizde Teknoloji geliştirme bölgelerinin /Teknoparkların ilk adımı, geçmiş yıllarda başkanlığını yapmaktan onur duyduğum KOSGEB ve üniversitelerin iş birliği çerçevesinde Ankara ODTÜ, İstanbul’da İTÜ’de Tekmerlerin (Teknoloji Merkezleri) kurulmasıyla atılmıştır.
Teknoparklara 2001 yılında kabul edilen 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile yasal zemin oluşturulmuştur.
Teknoparklar için; araştırma parkı, teknoloji parkı, teknopolis, teknokent ve biyomedikal park gibi terimler de kullanılır.
Teknoparklar üniversiteler/araştırma kurumları ve sanayi kuruluşlarının aynı ortam içerisinde araştırma, geliştirme ve yenilikçilik çalışmalarını sürdürdükleri; birbirleri arasında bilgi ve teknoloji transferi gerçekleştirdikleri; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği organize araştırma - geliştirme, yenilikçilik ve teknoloji ekosistemleridir.
Teknoloji geliştirme bölgelerinin temel amacı bünyesindeki bilgi tabanlı şirketlerin, yenilikçilik (inovasyon) ve rekabetçilik kültürünü destekleyerek toplumun zenginliğini artırmak olan teknoparklar; üniversiteler, Ar-Ge kuruluşları, firmalar ve pazar arasında bilgi ve teknoloji akışını yönetip ve teşvik etmektedir.
Teknoloji bölgeleri, ulusal ve uluslararası inovasyon ve Ar-Ge ekosistemine katkı sağlama vizyonuyla girişimcilerin iş fikirlerinin iş planlarına ve yüksek katma değerli ürün ve teknolojilere dönüştürülerek ticarileşmesini destekleyen nitelikli fiziksel altyapı ve destek hizmetleri ile birlikte çeşitli teşvik mekanizmaları ile de bu fikirden ürüne olan döngü konusunda farkındalığın artırılması sağlanıyor.
Girişimcilerin, iş fikri aşamasından başlayarak ürünleşme, ticarileşme ve uluslararasılaşmaya kadar giden süreçte girişimcileri tüm aşamalarda desteklemek için ihtiyaçlara göre eğitim, mentorluk, danışmanlık, iş geliştirme, hızlandırıcı, müşteri/yatırımcı buluşmaları, ticarileşme ve globalleştirme gibi destek hizmetleri sunuyor.
Teknoparkların sunduğu hizmetler:
Girişimcilerin iş fikri aşamasından başlayarak ürünleşme, ticarileşme ve uluslararasılaşmaya kadar giden süreçte girişimcileri tüm aşamalarda desteklemek için ihtiyaçlara göre eğitim, mentorluk, danışmanlık, iş geliştirme, hızlandırıcı, müşteri/yatırımcı buluşmaları, ticarileşme ve globalleştirme gibi destek hizmetleri sunuyor.
Teknoparklar, Melek Yatırım ağı, Risk Sermaye Fonu (VC) kurabilir, mevcut yapılara dahil olabilir.
Türkiye’de Teknoloji geliştirme bölgeleri:
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekim 2022 itibariyle; toplam 96 adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Ankara 11, İstanbul 14, Kocaeli 5, İzmir 4, Konya 2, Gaziantep 2, Antalya 2, Mersin 2,Hatay 2, Kayseri 2, Bursa 2 adet, Eskişehir 2 adet - (Bilecik), Sakarya 2 ve Trabzon, Adana, Erzurum, Isparta, Denizli, Edirne, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Tokat, Bolu, Kütahya, Samsun, Malatya, Urfa, Düzce, Çanakkale, Kahramanmaraş, Tekirdağ, Van, Çorum, Manisa, Niğde, Burdur, Yozgat, Kırıkkale, Balıkesir, Karaman, Muğla, Afyonkarahisar-(Uşak), Aydın, Batman, Osmaniye, Zonguldak, Karabük, Nevşehir, Çankırı, Kastamonu, Kırklareli, Giresun, Rize, Yalova, Aksaray ve Adıyaman’da 1’er adet) kurulmuştur.
96 Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nden 81’i faaliyetine devam etmekte, 15’inin ise altyapı çalışmalarının devam etmesi sebebiyle hali hazırda faaliyete geçmemişlerdir.
Teknoloji geliştirme bölgeleri verileri:
Bakanlığın Ekim 2022 verilerine göre Teknoloji geliştirme bölgelerinde;
Firma Sayısı 8.378,
Yabancı/Yabancı ortaklı Firma Sayısı 351
Kuluçka Firma Sayısı 2.085
Akademisyen Ortaklı Firma Sayısı 1.767
Toplam Personel Sayısı 86.910
Ar-Ge 72.291
Tasarım 1.185
Destek 6.072
Kapsam Dışı 7.362
Proje Sayısı (Devam Eden) 13.200
Proje Sayısı (Tamamlanan ) 48.268
Toplam Satış (TL) 190 Milyar TL
Toplam İhracat 7,7 milyar dolar
Bilgileri yer almakta.
Girişimcilerin Teknoparklardan beklentileri
Girişimci dostu teknoparklar, girişimcilik ekosistemi için geniş çaplı hizmet vermeli.
Bir başka ifade ile Girişimcilerin iş fikirlerini hayata geçirmeleri ve büyütmeleri aşamalarında ihtiyaç duydukları tüm hizmetlerin teknoparklar tarafından verilmesi ya da bu yolda gerekli yönlendirmeleri yapmaları gerekmekte.
Teknoparkların temel hedefi:
iş planı oluşturma, nitelikli personel/takım kurma ve finansal zorluklar, ürünün pazarlanması ve ticarileştirme girişimcilerin karşılaştıkları belli başlı sorunlar olarak sayılabilinir.
Bu sıkıntıları doğru anlayarak her sıkıntı/sorun başlığında girişimcileri desteklemek amacıyla girişimcilerin ihtiyaç duyacağı hizmetleri sağlamak olmalıdır.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği.
Türkiye’de yer alan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB )arasında bilgi ve deneyim paylaşımı için ortak bir platform oluşturarak, Ar-Ge ekosistemindeki paydaşlarla iş birlikleri kurarak bu ekosistemin gelişimini destekleme amacıyla kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri işletimi ve yönetimi konusunda standartları belirlemek, TGB’lerin performanslarını artırmak amaçlı etki değerlendirme konusunda kriterler geliştirmek, ülkemizde Ar-Ge yatırımı ve teknoloji politikalarının belirlenmesi ve uygulanması konusunda görüş ve öneriler paylaşarak üyeler arasında bilgi ve tecrübe aktarımını sağlama, kamu, sanayi ve üniversiteler arasında iş birliğini güçlendirmek ve toplumun teknoloji konusunda duyarlılığını artırmaya yönelik çalışmalar gibi bir dizi başarılı çalışmalar yapmakta olduğunu vurgulamak isterim.
Bu bağlamda başkan Faruk İnaltekin ve yönetim kurulunu kutluyorum.
Teknoloji Bölgelerine ilişkin açık kaynaklardan derlediğim bilgiler ve değerlendirmem özetle bunlar.