Teşvik gerekli ama kime, nasıl, ne kadar?

Neyi beslersen, onu büyütürsün. Teşvik, bir besleme türüdür. Sözel beslersin; motivasyon olur. İnsan neyi anarsa onu sever, neyi severse onu anar. Bu da teşvikin manevi boyutudur ki ihmale gelmez. Medyanın gündeminde olmak, halkın dikkatine gelmek, tam da bu tür sözel teşvikin tanımına girer.

Ancak maddi teşvik, büyümenin fiziki adımlarını oluşturur. Fidanı ağaca çeviren… Can suyu yanı sıra onu sürekli sulamak, budamak, bakım yapmaktır. Sektörlerin, şirketlerin, kurumların ve şahısların teşviki bu yüzden hayatidir. Büyümesini, serpilmesini, gelişmesini istiyorsan, fiziki teşvik sunmalısın.

VAHŞİ SULAMA, VAHŞİ TEŞVİK…

Türkiye, pek çok açıdan teşvik cennetidir diyebiliriz. Neredeyse her alanda ya bir teşvik modeli veya bir teşvik programı vardır. Hiç kimse “efendim teşvik yok, gelişemiyorum” diyemez. İyi de buna rağmen memleketin hali de ortada. Teşvik mi yetersiz, yöntemi mi hatalı, miktarı mı az, edilen mi yanlış?

Aslında hepsi veya hiç biri demeliyim. Vahşi sulama misali, elindeki kısıtlı suyu, hiçbir öncelik gözetmeden toprağa salarsan, ihtiyacı olsun olmasın demezsin; ürününden olursun, toprağı da kireçlersin. Yağmur sulama ile daha bilinçlisin ama aslında olması gereken; damla sulama yani önceliği, ihtiyacı olana, ihtiyacı kadar… Damla damla… Yerli yerinde… Haddini aşmadan

İKİ SORU İKİ CEVAP

Teşvikle en verimli büyüyecek sektörler hangileri?

Şu “makule dönüş” sürecinde, OVP çerçevesi ve bütçe kısıtları içinde devletin, teşviklerinde; son derece seçici, öncelikli, akıllı davranması gerekir. Misal tüm sektörler “beni de teşvik et” diye haykırırken elindeki kaynağı kime yönlendirmelisin?  Görünen o ki ihracat ilk sırada… Zira döviz kazandırıyor ve ülkenin öncelikli ihtiyacı bu… Sektörel pencereden bakarsak, makine ve endüstriyel tarım belirginleşiyor. Zira katma değeri yüksek ve çarpan etkisi fazla olan sektörlerin başında geliyor.

Bunun için ne yapmalı?

Sektör belirlemek yetmez, bu teşvikin hangi firmaya, hangi miktarda ve hangi sürede yapılması gerektiği de hayatidir. Aynı sektörde olmasına rağmen firma vardır, azcık teşvikle take off yapacak yani pistten havalanacaktır ama deposundaki yakıt azdır; onu öncelikle teşvik etmeli ve deposunu, menziline yetecek kadar doldurmalı. Firma vardır, hangarda yatıyordur. Sırf öncelikli sektörde diye onun deposunu fullemek gerekmeyecektir. Hak edene, hak ettiği sürece, hak ettiği kadar…

not

TEŞVİK ÖNCELİKLİ SEKTÖRLER İÇİN KRİTER NE OLMALI?

Eğitim sistemimizin temel yanlışı; herkesin eksiklerini tamamlama üzerine yürüyen zihin yapısıdır. Bir çocuk iyi basketçiyse onu yüzme kursuna yazdırman şart değildir. Matematiği güçlüyse bırak resim dersinden teşvik almasın. İnsanların eksiklerine değil, fazla ve güçlü yanlarına destek olmalı.

Bir sektörü önceleyebiliriz. Savunma misal… Buradaki firmalar içinde başarıya en yakın olanı desteklemek daha akıllıca olur. Zaten başarının kıyısına kadar gelmiş ve güçlü yanı belirginleşmiştir. Fakat sırf sektörel destek diye genelleme yaparsan, kaynağı ziyan edersin. Ona vereceğin teşvik, eşitlik ilkesiyle yola çıktığında, yan gelip yatana da gidebilir.

Akıllı teşvik bileşenlerine gelince; 1-Kimin, neyi, nasıl yaptığına dair güncel ve doğru bir envanter, 2-Akıl ve vicdan komisyonu ki bu sayede teşvik kişisel olmaktan çıkar, partizanlıktan uzaklaşır, yandaşa gitmez, yerini bulur, 3-Takip ve denetim. Eğer teşviki verip unutursan, o teşvik verimli kullanılamaz.