Çayda kalite ve verim artışı için gen havuzu kuruluyor
TÜBİTAK tarafından desteklenen, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ile ÇAYKUR tarafından ortaklaşa yürütülen "Çay Bitkisi Gen Havuzunun Oluşturulması ve Ticari Çay Çeşit Adaylarının Belirlenmesi" projesiyle çayda kalite ve verimin artması hedefleniyor.
NECATİ TUZCU-RİZE
Rize'de çay bahçesini yenilemek isteyen ve yeni bahçe kurmak isteyen çay üreticilerine hizmet verecek bir gen havuzu kuruluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın uygun görmesi halinde yaşlanan çay bahçelerinin bile değiştirilebileceği bu proje ile klon üzerinden bahçeler daha kısa sürede yenilenebilecek. Tohum ile bahçe yenilemeyi ortadan kaldıracak bu sistem sayesinde amaca uygun, nitelikli ve kaliteli çay üretilebilecek.
TÜBİTAK'ın da desteği ile Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi'nin yürüttüğü gen havuzu projesi ile Doğu Karadeniz bölgesinde ki tüm çay tarım arazilerinden örnekler alındığını dile getiren RTEÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Bilgin proje ile Türk çayının geleceğinin garanti altına alınacağını söyledi.
Bilgin "Gen havuzu bizim gerçekten çok önem verdiğimiz ve üzerinde 2,5 yıldır çalıştığımız bir proje. Bu projeyi ÇAYKUR ile birlikte yürütüyoruz, onlarla birlikte planladık. Bu çalışma aslında TÜBİTAK tarafından desteklenen proje. Bölgenin olmazsa olmazı olan bir proje. Aslında geç kalınmış ve çayın geleceğini garanti altına alan da bir proje. Bölgede çaylık alanların yaşlandığı, iklimin değiştiği bir gerçek. Gen havuzu projemiz hem iklime bağlı olarak hem de kaliteye bağlı olarak katma değer üretecek bir proje. Biz bu proje ile bölgede öncelikle 2 bin tane farklı genotipi belirleyerek, bölgenin iklimine ve coğrafyasına uygun klonları belirleyerek gen havuzumuzu oluşturmak istiyoruz. Yani çayın geleceğini garanti altına almak istiyoruz. Bütün bölge ekiplerimizce tek tek tarandı. Şuan da 2050'ye yakın genotipe toplandı. Bunlar havuzlara alınarak çoğaltılması sağlandı. Bu proje çayımızın geleceğini garanti altına alıyor, değişen iklim şartlarına bağlı olarak önümüzdeki 100 yıllık süreçte her zaman gen havuzumuzun çeşitliliği koruma altına alınıyor, nitelikli kaliteli çay üretmemizi sağlıyor" ifadelerini kullandı.
"Türkiye’yi çayda ihracatçı konuma getirmeyi hedefliyoruz”
Gen havuzu sayesinde yetiştirilmek istenen ürüne göre çay klonlarının vatandaşlara verileceğini ve bu sayede çayda kalite ile verimin artacağını dile getiren Bilgin "Gen havuzu ile istenen ürüne yönelik çay bahçesi kurulabilecek. Biz bu proje ile siyah çay, yeşil çay, beyaz çay, oolong çay çeşitlerinin yanı sıra yeni çeşitler de piyasaya sürerek, bölgedeki katma değeri artırmak istiyoruz. Müstahsilimizin daha çok kazanmasını, yatırımcılarımızın daha çok gelir elde etmesini dolayısıyla hem ülkemizin daha çok katma değer üretmesini istiyoruz. En önemli şey; biz özellikle ihracat yapmak işitiyoruz. Çayımızı kendi ülkemizde tüketen bir konumdan, çayımızı ihraç eden ve bundan gelir elde eden ülke olmak istiyoruz" diye konuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın projeyi yakından takip ettiğini sözlerine ekleyen Bilgin, karar verilmesi halinde yaşlı çay bahçelerinin klonlama ile yaşlı çay bahçelerinin yenilenebileceğini dile getirerek "Bakanlığımız bu konuda çok destek veriyor. Sürekli irtibat halindeyiz. Özellikle çay bahçelerinin yenilenmesi noktasında çok önemli destekleri var. Bundan sonra ki süreçte yeni bahçe ve yaşlanan bahçelerin revize edilmesinde bu projeden elde edeceğimiz çıktıların, klonların bahçeye, sahaya uygulanması ile oluşacak. Bundan sonra çay bahçelerini tohumlarla değil fidelerle yenileyeceğiz" açıklamasını yaptı.