Savaş, gemi sacını da vurdu
Gemi inşada kullanılan sacın önemli bir kısmını Ukrayna’dan ithal eden Türk tersaneleri, savaş nedeniyle tedarikte büyük sorun yaşıyor. Çözüm için bazı yerli çelik üreticilerinin kapısı çalındı, ancak hem 6 ayı aşan teslimat süreleri hem de yüksek fiyatlarla karşılaşıldı. Sektör, yerli çelikçiye gemi inşaya destek vermesi çağrısında bulunuyor.
Aysel YÜCEL
Gemi ihracatında son dönemde rekor üstüne rekor kıran Türk tersaneleri, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle üretimde sac krizi yaşıyor. Çünkü gemi inşada kullanılan sacın önemli bir kısmı Ukrayna’dan geliyordu. Ülkede yaşanan savaş nedeniyle sac tedarikinde büyük aksama yaşanıyor. Sektör yetkilileri bu sorunu aşmak için yerli çelik üreticilerinden destek bekliyor.
DÜNYA’ya konuşan Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven, Ukrayna’nın sac tedarikinde hem kalite hem teslim süresi hem de rekabetçi fiyat öne çıktığını ifade ederek, “Savaş nedeniyle bu tedarik zinciri kesildi. Dünya genelinde emtia fiyatlarının artışı bir yandan nihai ürünlerin fiyatlarını yükseltirken Ukrayna çelik fabrikalarının kapanması da eklenince sac fiyatları kısa bir süre içinde çok yükseldi. Şimdi hem fiyat yükselişi hem de geç teslim problemi ile karşılaşıyoruz” diye konuştu. Türk tersanelerinin sac konusunda bir diğer tedarik yaptığı ülke Hırvatistan ancak, o ülkede de sınırlı üretim var. Az miktarda da Uzakdoğu ülkelerinden tedarik yapılıyor. Tersaneciler, sac tedariki sorununu aşmak için yerli çelik üreticileri ile görüşüyor. Bu konuda ilk olarak Türkiye’nin önde gelen demir-çelik üreticilerinden Erdemir’in kapısı çalındı. Ancak Erdemir, en erken 6 ay sonrasına teslimat yapabiliyor. Ayrıca fiyatların da rekabetçi olmadığı öne sürülüyor. Cem Seven, “Bu durum esasında bize yerli üretimin ne kadar önemli olduğunu da hatırlatmış oldu. Başta Erdemir olmak üzere diğer sac üreticilerimizin gemi ve yat inşa sektörümüz ile yakınlaşmasına vesile olacak. Bu minvalde yerli üreticilerimizin teknik, teslim ve fiyat üçlüsünde sektöre destek vermesini bekliyoruz. Çünkü gemi inşanın stratejik bir sektör olduğuna inanıyoruz” dedi.
Rusya’ya ihracatta belirsizlik var
Öte yandan, gemi inşacıların önemli ihracat pazarlarından biri olan Rusya’ya teslimatlarda da sıkıntı yaşanıyor. Cem Seven, “Rusya'ya inşa edilen gemilerin durumunda ise kısmen belirsizlik mevcut. Bazı Rus şirketlerinin yaptırım kapsamına alınması, yaptırım kapsamına alınmasalar dahi bu firmalar teslim edilecek olan gemilere ekipman tedarik eden firmaların bu konudaki tereddütleri teslim süreleri üzerinde etki yaratacak. Tedarikçiler tedirgin oldukları için, teslimatları ötelemek istiyor” dedi.
Yılsonunda yeni rekor hedefi vardı
Türk tersaneleri, geçen yıl yüzde 18’lik artışla 1 milyar 626 milyon dolar tutarında gemi ve yat ihracatı gerçekleştirerek birlik tarihinin en yüksek ihracatına imza atmıştı. Sektör bu yıl da en az 1.7 milyar dolar ihracat hedefi koydu. Çünkü özellikle AB’den gelen çevreci gemi siparişlerinde büyük artış var. Hatta siparişlerin bir kısmı da 2023’e sarkmış vaziyette. Ocak ayında ihracatını yıllık bazda yüzde 69 artırarak 71 milyon dolara çıkaran tersaneler, şubat ayında da ihracatını en fazla artıran sektör gemi inşa oldu. Tersaneciler, şubat ayında geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 388 artışla 70.4 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Cem Seven, sac tedarikinde yaşanan sıkıntılar ve maliyet artışlarına rağmen henüz bu hedefi aşağı yönlü revize etmediklerini söyledi. Rusya-Ukrayna savaşının uzaması halinde bu hedefe ulaşmak zorlaşacak.