Enflasyonun gölgede kalan etkisi: Vatandaş en çok neye yatırım yaptı?
TCMB’nin yılın ilk Enflasyon Raporu, tahminlerdeki yükselişle çok konuşulurken, detaylarda ise hanehalkı varlıkları görüldü. Türkiye’de hanehalkı tasarruflarını mevduat, hisse senedi, altın, konut gibi farklı alanlarda değerlendirirken, en çok neye yatırım yaptığı enflasyonla birlikte yorumlandı.
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2025 yılı ilk enflasyon raporunda, tahminlerini revize edince gündemde tartışmalar bu alanda yoğunlaştı. Enflasyon tahminlerindeki yükselişin yanında, yaşanan dezenflasyon sürecinin takılı kalacağı alan da uzmanların en çok konuştuğu konuların başında geldi.
Enflasyon Raporu'nun detaylarında ise "Hanehalkı Varlıklarında Değerleme Etkisi" başlıklı alan dikkat çekti. Burada vatandaşların varlıklarının detaylarına yer verildi.
Enflasyona karşı birikim modeli: Konut ve altın önde!
Türkiye’de enflasyon yalnızca alım gücünü değil, bireylerin tasarruf ve yatırım tercihlerini de doğrudan etkiliyor. Peki, hanehalkı enflasyona karşı nasıl bir korunma stratejisi izliyor? Merkez Bankası’nın verilerine göre, Türk halkı geleneksel olarak finansal olmayan varlıklara -özellikle altın ve konut- yöneliyor.
2024 yılı itibarıyla hanehalkının toplam finansal varlık stoku 505 milyar dolar seviyesindeyken, kiradaki konutların değeri 701 milyar dolar, yastık altındaki altın birikimlerinin tahmini değeri ise 311 milyar dolar olarak hesaplandı.
Bu tablo, yatırım tercihlerinde "güvenli liman" anlayışının hâkim olduğunu gösteriyor. Altın ve konut, enflasyona karşı bir tür sigorta işlevi görüyor. Finansal varlıklara (mevduat, borsa vb.) yönelim ise görece düşük seviyede kalıyor.
Enflasyonla birlikte varlık değerlemesi nasıl değişti?
Son yıllarda kur dalgalanmaları, konut fiyatları ve altın fiyatları, hanehalkının servetinde önemli değerleme etkileri yarattı. Özellikle:
- 2021 sonunda finansal varlıklardaki değerleme artışı GSYH’nin %33,4’üne ulaştı.
- Altın fiyatlarındaki yükseliş, 2023’ün ikinci çeyreğinde varlık değerlerinde ikinci bir sıçramaya neden oldu.
- Konut değerlenmesi, 2022’nin başında GSYH’nin %70’ine kadar ulaştı ve bu varlıklar hanehalkı servetindeki en büyük payı aldı.
Bu durum, enflasyonist baskılar altında tüketici harcamalarını artırarak enflasyonu körükleyen bir etki yarattı. Yani hanehalkı servetindeki artış, talebin hızlı düşmesini engelledi.
Değerleme etkisinin zayıflaması ne anlama geliyor?
2024’ün ikinci çeyreğinden itibaren konut ve altın fiyatlarındaki dengelenme ile birlikte değerleme etkisinin zayıfladığı görülüyor. Bu da:
- Enflasyonun kontrol altına alınmasını hızlandırabilir.
- Para politikasının etkisini artırarak talep enflasyonunu sınırlayabilir.
Özetle, hanehalkı varlıklarında yaşanan değer artışları, harcamalar yoluyla talebin düşmesini geciktirdiği için enflasyon üzerinde dolaylı bir baskı oluşturuyor. Ancak 2024 itibarıyla bu etkinin zayıflaması, Merkez Bankası’nın sıkı para politikasının daha güçlü sonuçlar vermesine yardımcı olabilir.
Değerli ekonomim.com okurları,
ekonomim.com ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da ekonomim.com sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar ekonomim.com yorum alanında paylaşılamaz.
ekonomim.com yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, ekonomim.com bu sorumluluğu üstlenmez.
ekonomim.com'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.