CHP’nin "darbe girişimi" dediği 19 Mart sürecinden sonra parti nasıl şekillendi? "Normalleşme" bitti mi?
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, 19 Mart sonrası dönem için “savaş ilanı” diyerek normalleşme sürecini sonlandırdığını duyurdu. Ekrem İmamoğlu’nun hapse girmesinin ardından Özel, liderlik yapısını, stratejisini ve kadrolarını bu yeni döneme göre şekillendirirken parti, sokak eylemleri, mitingler ve hukuki süreçlerle siyasi etkinliğini artırmayı hedefliyor. Peki, 19 Mart'tan sonra CHP nasıl şekillendi ve partide hangi adımlar öne çıktı?
19 Mart 2025, Türkiye siyasetinde kırılma noktası olarak kayıtlara geçti.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması ve 23 Mart’ta Silivri'deki Marmara Cezaevi’ne gönderilmesi, CHP’nin stratejik ve söylemsel yaklaşımında köklü değişimlere yol açtı.
O dönemde İmamoğlu, yaklaşık 15,5 milyon oyla belirlenmiş cumhurbaşkanı adayıydı; bu durum, partinin liderlik yapısında belirsizlik yarattı ve acil stratejik kararları zorunlu kıldı.
19 Mart sabahındaki CHP ile bugün gelinen nokta arasındaki farklar, siyasi söylemden mücadele yöntemlerine, kadrolardan liderlik yapısına kadar birçok alanda kendini gösterdi.
Peki, 19 Mart'tan sonra CHP nasıl şekillendi ve partide hangi adımlar öne çıktı?
"Normalleşme bitti, savaş ilan ettiler"
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, “19 Mart sürecini başlatan saldırılardan sonra normalleşme bitti, savaş ilan ettiler” dedi. Bu sözler, partinin sertleşen muhalefet dilini ve 19 Mart’tan sonra derinleşen siyasi kutuplaşmayı gözler önüne serdi.
CHP, Meclis'teki açılış törenine katılmayacak
Özel, TBMM'nin 1 Ekim Çarşamba günü yapılacak yeni yasama yılı açılışına katılmayacaklarını da açıkladı. CHP, partinin yaşadığını düşündüğü darbe girişimine dikkat çekerek sembolik bir mesaj vermiş oldu.
Belediye başkanlarına yönelik operasyonlar ve tutuklamalar
19 Mart sonrası CHP’li belediyelere yönelik soruşturmalar hız kazandı. Yaklaşık altı buçuk ay içinde 17 belediye başkanı tutuklandı.
Tutuklamalar arasında İstanbul’dan Ekrem İmamoğlu, Antalya’dan Muhittin Böcek ve Adana’dan Zeydan Karalar öne çıktı.
CHP’de sokak stratejisi ve parti dinamiklerindeki değişim
19 Mart sürecinin ilk haftasında CHP, İBB'nin merkezi yönetim binasının bulunduğu Saraçhane ve Bozdoğan Kemeri'nde düzenlenen mitinglerde yüzlerce kişi gözaltına alındı, onlarca kişi tutuklandı.
Mitingler, daha sonra Türkiye’nin farklı şehirlerinde ve İstanbul’un çeşitli ilçelerinde devam etti.
Böylece, eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu döneminde büyük ölçüde “sokaktan çekilmiş” olan CHP için mitingler ve sokaklar yeniden etkili bir mücadele aracına dönüştü.
Özel’in genel başkanlığının ilk döneminde ise “normalleşme” adımları, “ışık kapatma” ve “kırmızı kart” gibi uygulamalar, partinin ve muhalefetin bazı kesimlerince eleştirilmişti.
Özgür Özel’in liderlik profili "meydan okuyan" bir çizgiye oturdu
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in liderlik tarzı, 19 Mart sonrası dönemde belirgin şekilde değişti.
Önceki “normalleşme” adımlarından farklı olarak, şimdi parti hem meydan okuyan hem de sert muhalefet dilini öne çıkaran bir çizgi izliyor.
Genel Başkan Özel, gençlik ve kadın örgütlerini aktif hale getirerek tabanı harekete geçirmeyi hedefliyor; CHP’yi "Ankara merkezli siyasetten" çıkarıp ülke genelinde toplum temelli bir mücadeleye taşımayı amaçlıyor. Bu yaklaşım, partinin hem iç hem de dış politikada daha görünür ve etkili bir konum almasını sağladı.
İki yılda üç kez CHP Genel Başkanı seçildi
CHP’nin 4-5 Kasım 2023’te gerçekleştirilen 38. Olağan Kurultayı’nda Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu’nun desteğini alarak Kemal Kılıçdaroğlu’nu geride bırakmış ve partinin sekizinci genel başkanı olarak seçilmişti.
Ardından önce 6 Nisan'daki 21. Olağanüstü Kurultay'da, sonra da 21 Eylül'deki 22. Olağanüstü Kurultay'da yeniden genel başkan seçildi.
Böylece Özel iki yıl içinde üç kez CHP Genel Başkanlığı koltuğuna oturdu; bu durum Özel’in parti içindeki konumunun güçlendiğini ortaya koymuş oldu.
İktidarın tepkisi ve kutuplaşmanın derinleşmesi
Peki 19 Mart sürecinin iktidar kanadındaki yansımaları nelerdi?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 8 Eylül akşamı Cumhurbaşkanlığı Kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "Ana muhalefetin eski ve yeni kadroları arasında kızışan koltuk kavgasının ülkenin kazanımlarına zarar vermesine eyvallah demeyeceğiz" dedi.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise Türkiye’nin bir hukuk devleti olduğunu ve hukukun üstünlüğünün her vatandaş için bağlayıcı olduğunu sık sık vurguladı.
İktidar kanadı CHP’nin eleştirilerini yanıtlıyor, ancak meseleyi temel siyasi gündem maddelerinden biri olarak ön plana çıkarmıyor gibi görünüyor.
İmamoğlu’nun adaylık durumu ve parti stratejisi
İmamoğlu, cezaevinde verdiği demeçlerde sık sık demokratik değerlere vurgu yaptı, “Millet iradesine darbe vuruluyor” diyerek hem iç hem dış kamuoyuna mesaj verdi.
Ancak cumhurbaşkanı adaylığı belirsizliğini koruyor; diploma iptali ve siyasi yasak ihtimali, CHP için kritik bir risk oluşturuyor. Özel, İmamoğlu aday olamazsa, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ı ön seçimle aday göstereceklerini açıkladı.
CHP lideri Özgür Özel de bugüne kadar yaptığı açıklamalarda aday olmayacağını söyledi.
Özlem Çerçioğlu ve Özlem Vural Gürzel’in AK Partiye katılımı
Son dönemde Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu ve Beykoz Belediye Başkanvekili Özlem Vural Gürzel'in de aralarında bulunduğu bazı belediye başkanları ile belediye meclis üyeleri CHP'den iktidar partisine geçti.
Parti içinde büyük yankı uyandıran bu “transferler”, CHP’nin örgütsel disiplinini ve taban dayanışmasını test eden gelişmeler olarak değerlendiriliyor.
CHP kaynakları, söz konusu geçişleri, partinin 19 Mart sonrası dönemde karşılaştığı siyasi baskı ve operasyonların etkisiyle ilişkili görüyor.
Özgür Çelik yeniden il başkanı seçildi
19 Mart sonrası hukuki süreçler de kritik bir alan oluşturdu. Parti kongreleri ve kurultaylar için açılan iptal davaları, normal siyasi süreci aksattı.
Eylül ayında İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi, 2023’te CHP 38. Olağan İstanbul İl Kongresi’nde seçilen İl Başkanı Özgür Çelik, İl Yönetim Kurulu ve İl Disiplin Kurulu’nun “tedbiren görevden uzaklaştırılmasına” karar verdi.
Mahkeme kararıyla birlikte, eski CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin ve beş kişilik bir heyet, geçici yönetim olarak CHP İstanbul İl Başkanlığı’na kayyum sıfatıyla atandı.
Süreç boyunca CHP’nin olaya müdahale şekli de dikkat çekti. Parti, binaya girişi engelleyebilecek büyük bir üye topluluğunu sahaya sürmek yerine daha temkinli bir yol izledi.
Bazı siyasi analistler, bunun parti içinde tansiyonu düşürmeye yönelik bilinçli bir strateji veya hukuki sürece zarar vermeden uzlaşma arayışı olarak okunabileceğini belirtiyor.
24 Eylül’de düzenlenen CHP İstanbul Olağanüstü İl Kongresi’nde Özgür Çelik geçerli oyların tamamını alarak yeniden il başkanı seçildi ve 29 Eylül’de mazbatasını aldı.
