Atatürk’ün kara kutusu: Cevat Abbas

Başyaveri olarak 24 yıl Gazi ile birlikte olan Cevat Abbas, ‘’Atatürk’ün kara kutusu’’ olarak tanımlanır. Abbas’ı saygıyla anıyorum.

Cevat Abbas (Güler) için Doğan Hızlan üstadımız, ‘’Atatürk’ün kara kutusu‘’ deyimini kullanır, doğrudur. Bunu onun yaşam öyküsü üstünden anlatmak isterim. 1887’de Balkan’larda Niş’te dünyaya gelen Cevat Abbas, öğrenimini Üsküp’te tamamladı. Harp Okulunda İttihat ve Terakkiye katıldı. 1908 yılında teğmen oldu. Preşova, Kumaova, Koçova ve Köprülü’de görev yaptıktan sonra, Selanik’te eşkiya takibinde bulundu. 1911’de 37. Alaya atandığında, Mustafa Kemal’le tanıştı. 1915’te Gelibolu Anafartalar grup karargahında yer aldı. Mustafa Kemal’in yaverliğini yaptı. Mustafa Kemal’in padişah Vahdettin’le birlikte yaptığı Almanya gezisine katıldı.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Mustafa Kemal’in gizli yazışmalarını yönetti. Mustafa Kemal ile birlikte 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Bandırma Vapuru’nda yer alan 22 kurmay subay arasındaydı. Sivas Kongresinde Heyeti Temsiliye Başkatipliği’ni yürüttü. Gazi’nin ‘’Geldikleri gibi giderler’’ sözünü ilk kez Cevat Abbas‘a söylediği bilinir.

Cevat Abbas, 1920 seçimlerinde Bolu milletvekili olarak İstanbul Meclisine seçildi. Meclisin feshi üzerine, Ankara’ya geçti ve Büyük Millet Meclisi’nde Bolu mebusu olarak yer aldı. Mustafa Kemal tarafından Yozgat Ayaklanması’nı bastırmakla görevlendirildi. Milletvekiliğini askıya aldırdı, isyanı bastırdı. 1921 sonuna dek yine Gazi’nin buyruğuyla Ankara Hükümeti‘nin Sofya’daki temsilcisi oldu.  1922’de Meclis’e döndü, bu kez Savunma ve Dışişleri Komisyonlarında görev yaptı.

Türkiye İş Bankası’nın kuruluşunda Atatürk‘ün yönergesiyle kurucu ortaklar arasında yer aldı. 2-3-4 ve 5. dönemlerde milletvekili olarak görev yaptı. Gazi’nin vefatı sonrasında unutuldu, nedense milletvekilliği için bir çağrı almadı.

Gazi’nin yönergesiyle, Türk Hava Kurumu ve Ateş Güneş Spor kulübünün kurucusu oldu. 

Anılarını 1939’da “Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer- Cephelerden Meclis’e Büyük Önderle 24 Yıl” adıyla yayınladı, ancak çalışmanın ‘’gerçek anı’’ olma özelliği çok zayıftı. Bu boşluğu torunu Turgut Gürer doldurdu. Notlarını “Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer” isimli kitapla toplandı, bu anlamlı çalışma Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarınca yayınlandı.

Gazi’den sonra uzun yaşamadı, Abbas sadece 5 yıl sonra, 56 yaşında 1943 yılında Yalova’da vefat etti.

Abbas, Atatürk’ün sadece sırdaşı değil, onun kara kutusuydu… Onun için ‘’Türkiye’yi kuran önderliğin sürekli yaveri‘’ ifadesini kullanan Doğan Hızlan bu nitelemesinde çok haklıdır. 

Cevat Abbas’ı saygıyla anıyorum.

GÜNÜN SÖZÜ:

Rusya’nın Ukrayna’ya haksız saldırısı 3. ayını doldurdu, batı dünyası insanlık sınavından geçiyor.