Avustralya referandumu ne söylüyor?
Aborjin’lerin Avustralya’nın yerlisi, ilk ataları. 60 bin yıl önce Avustralya topraklarında yaşadıklarını biliyoruz. İngilizlerin Avustralya’yı işgal ettiği 18. yy’da bu kıtada yaşayan Aborjin nüfusu 800 bin olarak tahmin ediliyor.
İngilizlerin bu kıtaya getirdikleri hastalıklar nedeniyle Aborjin nüfusunun yüzde 90’ı kırılarak öldü. Tazmanya Adası’ndaki soykırımda 150 bin Aborjin öldürüldü. Aborjin çocukları beyazlar tarafından ailelerinden zorla alındı. Bu çocuklar daha sonra “Çalınmış kuşak” olarak adlandırıldı. 1901’deki ilk Avustralya Anayasası’nda Aborjinlere yurttaşlık hakkı verilmedi.
Aborjinler ilk kez 1960’da bir özne ve insan olarak dikkate alındı. Adları anıldı ancak bu tanımanın yasası ancak 1975’de çıkarıldı. Aborjinlere seçme ve seçilme hakkı tanınmasından sonra 1967’de yapılan bir referandumla halkın yüzde 90’ı Aborjinler için koruyucu yasalar çıkarılmasını onayladı. Aynı referandum onları Avustralya vatandaşı yaptı.
1987 referandumunda Aborjin dilleri, ülke dillerinden biri olarak kabul edildi. 1998’de Çalınmış Kuşaklar’dan özür dileyen “Ulusal Özür Günü” resmi gün olarak ilan edildi. 2009’da Avustralya’nın kuruluşunun 107. yılında yaşadıkları topraklar geri verildi.
14 Ekim 2023’de yeni bir referandum yapıldı. Soru şöyleydi: Bir Aborjin Komisyonu kurulması için anayasada değişiklik yapılmasını kabul ediyor musunuz?
Kayıtlı 17,6 milyon seçmenin 14 milyonu (%80) oylamaya katıldı. Seçmenin %60’ı “hayır” oyu kullandı. Hayır’cıların savı şuydu: Aborjinleri ülkenin anayasasında anarsak onlara bir anayasal ayrıcalık verilmiş olunur. Bu eşitlik ilkesine aykırıdır. Bu ayrıca “toprak isteme” hakkı doğabilir. Kesin olan bir olgu, 1,6 Trilyon $ ulusal geliri olan ve son 5 yılda bu ulusal geliri her yıl 200 milyon $ artan ve toplam nüfusu da sadece 26,4 milyon olan Avustralya, sayısı 984 bin olan Aborjin karşısında “yenik” düştü.
Kurucu ataları olan Aborjinleri Avustralya Anayasa’sında anarak, bu ülke dünya ulusları nezdinde daha itibarlı olacaktı.
GÜNÜN NOTU:
Çin, son 10 yılda Kuşak Yol Projesi’yle 148 ülkede 1 trilyon dolar yatırım yaptı, Çin Çağı mı başlıyor?