Az bilene kod yetiyor mu?
YZ çağında inanmak kadar, neye inandığını anlamak da gerekir. Akıl sustuğunda, kod; din olur. Algoritrokrasının istediği de budur. Sorgulamadan inananları yönetmek, yönlendirmek...
Yapay zekâ çağında bilgiye erişmek kolaylaştı ama sorgulama azaldı. Artık herkes “sisteme inanıyor” ama çok azı nasıl çalıştığını biliyor. Bu yeni dönem, inançla çalışan ama bilgiyle donanmamış bireyler çağı. Yeni kavramım: Kodlu İnanç. Yani sistemi anlamadan, algoritmaya teslim olmak…
İnsan artık "bilmediğine" değil, "güvendiğine" inanıyor. Ama unutmayalım: Kodun şeffaflığı yoksa inanç körleşebilir. Algoritma; güvenle beslenir ama gözü kapalı değil. YZ hayatımızı kolaylaştırıyor. Tavsiye veriyor, karar destekliyor, öncelikleri belirliyor. Ama bu kararların arka planı karanlıksa?
İnanç değil, anlayış şart
YZ’ye beslediğimiz inanç, dijital dogmaya dönüşüyor. Yeni kavram: Dijital Dogma… Yani algoritmayı kutsallaştırmak… Sorgusuz sualsiz itaat… Bu, modern çağın “veriyle kandırılma” biçimidir. “ChatGPT doğru söylüyor çünkü hep doğru söyledi, YZ hata yapmaz.” İşte bu algoritmik güvenin tuzağı.
Yeni kavram: Algoritmik Güven. Yani sistemin geçmiş başarılarını, mutlak doğru sanma eğilimi. Oysa kodlar da, modeller de, veriler de niyet taşır. İnsan kodladıysa, insan hatası içerir. Bu yüzden güveni bilgiyle, inancı analizle yoğurmalıyız. Sorgulanmayana; “iman” deriz. Sorgulanmışsa da “inanç” olur.
2 SORU 2 CEVAP / İnanmaya ve bilmeye dair…
YZ’nin sunduğu çıktıya inanmak doğru mu?
Doğru olabilir ama eksiktir. Sorgulamadığın her sonuç, seni sisteme değil, inanca teslim eder. Yeni kavram: Veri İmanı… Yani doğruluğu ispatlanmamış veriye gösterilen otomatik sadakat… “Algoritmayı kutsarsan, sorgulamayı unutur, kendi yolunu değil, sistemin gölgesini izlersin.”
Peki, bu çağda inanç nereye evirildi?
Postulatlara… Yeni kavram: Postulatik Zekâ… Yani “sorgulama yoksa sistem vardır” anlayışı. Ama hatırlatalım: Tüm sistemler, insan iradesine ihtiyaç duyar. Öklid bize dedi ki; “size 8 akla yakın şey söyleyeceğim ama ispat edemem fakat gerisini hep bu 8 postülaya dayandıracağım.” Geometri…
not/ İnandığın modelin yönlendirdiği hayata dikkat
Güven, dijital çağın en değerli parasıdır. Ama bu para yanlış algoritmalarla sahte cüzdanlara yüklenirse, İnancın seni değil, sistemini yanlış yere götürür. Güvenmeden önce anlamak, inanmak için önce öğrenmek gerekir. YZ çağında herkesin inancı vardır. Ama çok azı bilir neye inandığını…
YZ lügati
Kodlu İnanç; Yapay zekâ sistemlerine bilgiye dayanmadan teslimiyet
Dijital Dogma; YZ’yi sorgulamadan kutsamak ve mutlak doğru sanmak
Algoritmik Güven; Algoritma geçmişte doğru çıktı verdiği için ona kör güven geliştirme
Veri İmanı; İçeriğini bilmeden sadece veriye inanma davranışı
Postulatik Zekâ; Ön kabul edilmiş kavramlarla düşünen ama analiz etmeyen dijital zihin yapısı
Değerli ekonomim.com okurları,
ekonomim.com ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da ekonomim.com sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar ekonomim.com yorum alanında paylaşılamaz.
ekonomim.com yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, ekonomim.com bu sorumluluğu üstlenmez.
ekonomim.com'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.