Taklide kapılıp orijinali zedeleme

Taklit, aslının yerini tutmaz. Birine, bir şeye öykünme, ondan ilham alma iyidir de taklit, kutsanmaz. Kuştan ilham alır uçak yaparsın ama kuşu taklit edersen olmaz. Hiç kanat çırpan uçak gördün mü?

Taklit; belli bir örneğe benzeme gayreti… Örnek alınanı çoğaltma eylemi… Öğrenmenin ilk basamağı… Aslını güçlendiren… Arapça kökenlidir, Türkçede öykünme ile karşılanabilir. Öykünmede bir örneğe benzeme gayreti vardır. Çoğaltmak istersin. Onun gibi olmak, benzemek arzusu uyanır.

Ancak hiçbir taklit, aslının yerini alamaz. Suret; aslından çoğaltılana denir. Taklitten farkı, öykünmeden ziyade örnek alınandan birden fazla üretme amacıdır. Tapunun aslı sende kalır, suretini verirsin notere… Pasaportun kopyası, orijinalinin suretidir ve bu bir zorunluluktan doğmuştur.

Hiçbir taklit, aslının yerini tutamaz

Taklit, suretten farklı olarak benzeme duygusu içerir. Suret; çıkarılır, taklit; edilir. Suret gereklidir, taklit hoş karşılanmaz. Sanat; taklitle başlar ve kendi aslını yaratır. Yarı yolda kalmış her taklit, sanatı ucuzlatır. Taklide değer olan, şaheser kabul edilir.

Bazen şaheserin yaratanı, eseriyle büyülenir ve ondan bir tane daha yaratmak ister. Fakat bu defaki yaratma değil, taklit olacaktır. Leonardo’nun Mona Lisa’sı 2 tanedir.  Osman Hamdi’nin Kaplumbağa Terbiyecisi 2 tanedir. Ama her birinin binlerce taklidi vardır. Taklit edilebiliyor olmak, kaliteye delildir.

İKİ SORU İKİ CEVAP / Taklide dair…

Taklit, aslını yüceltir mi?

Taklide fazlaca rağbet, aslını zedeler. Resim dünyasında orijinalinden daha pahalıya satılan taklit tablolar görülmüştür. Ünlü şarkıcı Elvis Presley, en fazla taklit edilen şarkıcı olmuştur. Tuhaftır bu yarışmalardan birine kendisi de katılır ve ancak üçüncü olabilir.

Peki, ya taklit ekonomisi?

İş dünyasında taklit, hoş karşılanmaz ama iş yapma şekli olarak hayli yaygındır. Ürünü taklit edersin, orijinalinin pazar cazibesine imrenir, taklit edersin. Cezası ağırdır yine taklit edersin. Taklit ekonomisi bugün küresel arenada birkaç trilyon dolar ile ölçülüyor.

not/ Çocuğunu terbiyeden önce kendini terbiye et

Biri, İbni Haldun'a sordu: “Çocuklarımızı nasıl terbiye edelim?” İbni Haldun dedi ki; “çocuklarınızı terbiye etmeye çalışmayın. Zira size benzeyeceklerdir. Siz, kendinizi terbiye edin, yeter…”

Çocuk, duyduğunu değil, gördüğünü taklit eder. Çocuk, ebeveynini taklit ederek büyür. Büyümesi, taklit sürecinin bittiği yerde gerçekleşir. Neticede; sıra dışı olmak adına sıradanlıklar taklit etme. Aslolan sensin, suretin değil.

İyi taklit edilebilir ama kendi iyin orijinal olmalı. Aslı bozuk olanın taklidi de bozuk olacaktır. Bugün zorba ebeveynin çocuğunun; okulda akran zorbalığı yaptığını biliyoruz, görüyoruz, duyuyoruz. Kötünün şöhret bulması, ortalıkta daha fazla kötünün dolaşmasına yol açacaktır.

Tam da bu yüzden kendi iyin, gerçekten iyi olmalı. Zaten iyi görünmek için de gerçekten iyi olmalısın. Kendisi kötü alışkanlıklar sahibi ebeveynin çocuğuna iyi örnek olması beklenemez. Şirketini değerler üzerinden yönetmeyen bir patronun çalışanları ne kadar sürdürülebilir iyi olabilir ki…