Vecihi Hürkuş: Havacılıkta ilklerin insanı

Havacılık tarihimizde birçok ilke imza atan Vecihi Hürkuş, birçok engelle karşılaşmış, Cumhuriyetimizin en önemli havacısıdır.

Hürkuş, 1896’da İstanbul’da dünyaya geldi. İlkokula Bebek’te başladı. Tophane Sanat Okulunda zanaatkarlık eğitimi gördü. Küçük yaşta babasını kaybetti.

Balkan Savaşı sırasında Bağdat cephesinde bulundu. 1917’de Kafkas cephesinde pilot astsubay olarak görev yaparken, düşman uçağı düşüren ilk havacı oldu. Savaşta yaralanarak esir düştü. Kamptan kaçtı ve Kurtuluş Savaşına gönüllü olarak katıldı. Savaşta keşif uçağı kullandı. Kurtuluş savaşında gösterdiği başarıları nedeniyle kendisine İstiklal Madalyası ve ‘’Üç Şeritli Takdirname’’ verildi.

1925’de kendi yapımı uçakla ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Mustafa Kemal’in önerisiyle Türk Teyyare Cemiyetine katıldı. ‘’Vecihi Sivil Teyyare Mektebi’’ni kurdu (1932). Okuldan ilk kadın pilot olan Bedriye Gökmen ve 12 pilot mezun oldu. Uçakları için ‘’uçabilirlik‘’ sertifikası almak istedi. Sanayi Bakanlığı ‘’Teknik vasıfları tespit edecek kimse yok‘’ gerekçesiyle bu talebi geri çevirdi.

1937 yılında Türk Hava Kurumu tarafından mühendislik eğitimi için Almanya’ya eğitime gönderildi. Yüksek deneyimi nedeniyle 2 yılda mezun oldu. Bu kez ‘’iki yılda mühendis olunmaz’’ denilerek, mühendis ruhsatı alamadı.

1944’te 58 yaşındayken ilk özel havacılık şirketi Hürkuş Hava Yolları’nı kurdu. 1954’te THY’nin kullanmadığı uçakları satın alıp, bunları onararak filo kurma girişiminde bulundu. Ancak, uçak kaçırma, sabotaj ve uçak kazaları bahane edilerek Hürkuş, uçuşlardan ‘’men’’ edildi.

Son yıllarını maddi sıkıntı içinde geçen Vecihi Hürkuş 1973’de 73 yaşında vefat etti.

Vecihi Hürkuş’un zorluklar, başarılar ve engellemelerle geçen havacılık serüveni otobiyografik bir kitapta “Bir Teyyarecinin Anıları” başlığıyla toplandı. Eser, 9 kez baskı yeniledi. Kudret Sabancı “Hürkuş: Göklerdeki Kahraman” filmini yaptı. Bir kaç yüksek lisan tezine ve doktora tezine konu oldu. TUSAŞ tümüyle yerli imalatı olan bir gözlem ve eğitim uçağına ‘’Hürkuş’’ adını verdi.

Vecihi Hürkuş’un Cumhuriyet’in en renkli ve gözü pek girişimcilerinden biri olduğu inancındayım. Onun bu özelliği bence hala irdelenmeyi ve araştırılmayı bekliyor.    

Havacılık tarihimizde ilkleri yaşama geçiren Vecihi Hürkuş’u saygıyla anıyorum…

GÜNÜN SÖZÜ:

Tüketici güven endeksi 93,6 ile son 2 yılın en düşük, 833 CDS ülke risk puanı ise son 15 yılın en yüksek düzeyinde…