"İnşaatta ustalar da kayıt altına alınıyor, denetimde sorumluluk genişliyor"

ALİ ŞAHİN/BURSA
Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Bursa Şube Başkanı Esra İnhanlı, yapı denetim sektörünü doğrudan ilgilendiren yeni düzenlemeleri değerlendirdi. 12 Haziran’da yürürlüğe giren yeni yönetmelikle birlikte sektörde köklü değişikliklerin hayata geçtiğini belirten İnhanlı, yapı müteahhitlerinden denetim firmalarına, hatta şantiye ustalarına kadar uzanan geniş bir sorumluluk çerçevesi oluşturulduğunu söyledi.
İnhanlı’nın aktardığına göre, 12 Aralık 2024’te çıkarılan torba yasa kapsamında 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikler, küçük ölçekli yapıların denetim sürecine serbestlik getirdi. Buna göre, artık 500 metrekare altındaki yapılarda müteahhitler ve yapı sahipleri istedikleri yapı denetim firmalarıyla sözleşme imzalayabilecek.
İnhanlı, bu düzenlemenin gerekçesinin uzak kırsal bölgelerdeki küçük yapıların mağduriyet yaşamaması olduğunu vurgulayarak, “Ancak uygulamada, aynı parselde birden fazla küçük yapı yapanlar da bu serbestlikten faydalanabiliyor. Bu durum, yasanın amacının dışına çıkıyor,” dedi.

"Fesih süresi 6 aydan 3 aya indirildi"

Yeni yönetmelikle birlikte en dikkat çeken değişikliklerden biri de yapı denetim sözleşmelerinde yaşandı. Daha önce ruhsat alındıktan sonra 6 ay boyunca feshedilemeyen sözleşmeler, artık 3 ay sonunda tek taraflı olarak feshedilebilecek. “Eğer inşaat başlamamış ya da ilerlememişse, yapı denetim firmaları keşif yaparak süreci sonlandırabilecek” diyen İnhanlı, bu düzenlemenin her iki tarafı da rahatlatacağını ifade etti.
Yeni dönemde yapı denetim firmalarına yönelik cezai yaptırımların da artırıldığını ve yapımı tamamlandıktan sonra 15 yıl içinde yıkılan binalarda sorumluluğun denetim firması ve ilgili teknik personele yükleneceğini belirten İnhanlı, “Bu durumda firma teminatına el konulacak, denetçinin belgesi iptal edilecek” derken komşu parsellerde oluşabilecek yapısal hasarlarda da aynı yaptırımların geçerli olduğunu vurguladı.

"Artık ustalar da zincirin halkası"

Yapı denetim sürecindeki en dikkat çekici yeniliklerden birinin de şantiye ustalarının sisteme dahil edilmesi olduğunu ve 4 Haziran’da yürürlüğe giren düzenlemeyle birlikte artık yapı ustalarının da “Şantiye-M” sistemi üzerinden kayıt altına alınacağını anlatan İnhanlı, “Şantiye şefi, müteahhit, proje mühendisi gibi sorumlular dışında artık ustalar da bu zincirin halkası haline geliyor. Mesleki yeterlilik belgesi ya da teknik lise diploması gibi belgeleri olan ustalar, e-Devlet üzerinden sisteme kayıt olacak. Kayıtlı olmayan ustaların çalıştırılması halinde cezai yaptırımlar uygulanacak. Yeni sistem kademeli olarak hayata geçecek. 31 Aralık 2025’te 4.500 m² üzerindeki işler için zorunlu hale gelecek düzenleme 31 Aralık 2027 itibarıyla 1.500–4.500 m² arasındaki yapıları, 31 Aralık 2028’de de 500–1.500 m² arası yapıları kapsama alacak. 500 m² altındaki yapılar ise sistem dışında tutulacak” dedi.