Türkiye’nin İran’a açılan kapısı Van, yeni OSB’ler ve turizmle geliştirilecek
Türkiye’nin İran’a açılan en büyük kapısı konumundaki Van’da, sınır şehri avantajının daha da büyütülmesi için bir yandan yeni organize sanayi bölgeleri ile ilgili projeler devam ederken diğer yandan turizm altyapısını geliştirecek yatırımlar sürüyor.
MEHMET NABİ BATUK / VAN
Büyük medeniyetlere başkentlik eden, tarihsel geçmişi ile günümüze ışık tutan, yüzölçümü, nüfusu ve barındırdığı potansiyeli ile Doğu Anadolu’nun en önemli kentlerinden bir tanesi olan Van; Avrupa’nın Asya ve Ortadoğu’ya açılan misyonunu genişletiyor. Türkiye’nin İran’a açılış kapısı olan kentte sınır şehri misyonu ile turizm alanındaki faaliyetlerini güçlendirecek vizyon yatırımlarla ilgili çalışmalar devam ediyor. Kentte konuşlanan iş insanlarının en büyük Meslek Odası olan Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO), 8 bini aktif olmak üzere kayıtlı 20 bin üyesiyle kent ekonomisine yön veriyor. Kentteki sektörel dağılımda en büyük payı ise %63 ile hizmet sektörü alırken %21 tarım/hayvancılık ve yüzde 16’sını sanayi sektörü oluşturuyor. Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva, kentin gelişen ekonomisi sayesinde İranlı iş insanlarının bölgeye yönelik ilgisinin artış eğiliminde olduğunu kaydetti. Son 10 yılda kayıt olan İranlı iş insanı sayısının 500’ü aştığı bilgisini paylaşan Necdet Takva, mega yatırımları bölgeye çekmek adına bir yandan yeni organize sanayi bölgesi kurma çalışmalarına hız verdiklerini diğer yandan turizm faaliyetlerini güçlendirecek çalışmalar yaptıklarını aktardı. Başkan Takva, “Kentimiz yüzde 40 bandında üreten yüzde 60 oranında ise tüketen bir şehir ekosistemine sahip. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla - Kişi Başı Gelir ve diğer parametrelerimizi göz önüne aldığımızda sahip olduğumuz ekonomik potansiyele nazaran çok gerideyiz. Üretim ve sanayileşmenin, hayvancılık ve turizm potansiyelinin kent ekonomimize evrilmediği sürece bu sonucun değişmeyeceği aşikardır. Bu nedenle kentimizdeki sanayi, turizm ve lojistik altyapımızı geliştirecek stratejiler geliştiriyor, kamu kurumlarımız üzerinde farkındalık artırıcı girişimlerde bulunuyoruz” dedi.
Sınır ticareti avantajı yeni OSB ile geliştirilecek
Sınır kenti olmaları münasebetiyle kentin en önemli ekonomik gelir kapılarından birisinin sınır ticareti faaliyetleri olduğunu kaydeden Necdet Takva, “Bini aşkın üyemiz sınır ticareti kapsamında aralıksız faaliyet yürütüyor. Ancak ihracat rakamlarımız yeni OSB eksikliği nedeniyle istenilen seviyede gerçekleşmiyor. İhracat performansına baktığımızda 2023 yılını 26.1 bin dolarla kapattık. Makine ve aksamları, hazır giyim-konfeksiyon, demir ve demir dışı metaller, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar, elektrik-elektronik, çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri ihracatı yapılan başlıca ürünlerimiz olarak öne çıkıyor. Irak, İran ve Azerbaycan’ın yanı sıra Nahçıvan, Gürcistan, Rusya gibi ülkelere de bölgemizden ihracat yapılıyor.”
Van Besi OSB kurma girişimi devam ediyor
Van’da organize sanayi bölgelerinin genişletilmesi ve yeni OSB’ler kurulması için girişimlerinin devam ettiğini kaydeden Van TSO Başkanı Necdet Takva, bu girişimle birlikte imalat sanayinin gelişim hızını artırmayı hedeflediklerini söyledi. OSB projeleriyle birlikte gerek İran gerekse de Türkiye açısından iktisadi yönde bir örnek modelin ortaya çıkacağını ifade eden Başkan Takva, şöyle devam etti: “Kentimizin dış ticaret potansiyeli ve jeopolitik durumu göz önüne alınarak bu girişimin gerçekleşmesi sadece Van özelinde değil bölge illere de etki yaratacaktır. Bağlantılı olarak bir lojistik merkez yapılmasını gerekli kılacaktır. Ayrıca Van Tarıma Dayalı Organize Sanayi Bölgesi (Besi OSB) ile et üretimi konusunda Ülkemize hizmet etmek ve artı değer yaratarak yeni ürünler geliştirmeyi hedeflediğimizi de belirtmek isterim. Van Besi OSB, faaliyete girdiğinde 40.355 baş sığır, 16.000 ton et üretimi kapasitesi ile bine yakın insanımıza doğrudan istihdam sağlayacak.”
“Krizlerin etkilerini turizm sektörü ile atlatıyoruz”
Kentin endüstriyel üretim altyapısının zayıf olması nedeniyle küresel ve bölgesel çapta yaşanan krizlerden hızlı etkilendiklerini ancak turizmde yaşadıkları sıçrama ile bu olumsuz etmenleri aştıklarını ifade eden Takva şöyle devam etti: “Yaşadığımız tüm ekonomik olumsuzluklara rağmen kentimizdeki turizm sektörü ciddi bir atılım içindedir. 2014 yılında yüzümüzü İran’a dönmemizle birlikte şehrimizdeki turizm sektörü büyük bir sıçrama yaşadı. 2023 yılında aynı şekilde kentimizde konaklama, yeme-içme ve giyim sektörlerinde atılım devam etti. Her gün yeni alanlar hizmete açılıyor. 2023 yılında Kapıköy Sınır Kapısı’ndan ülkemize giriş yapan İranlı turist sayısı 600 bin bandında. Tatiller ve özel günlerde otellerimizin doluluk oranları yüzde 100 oranına ulaşmaktadır. Yıl bazlı olarak bu rakam yüzde 70-80 civarında. İlimizde 94’ü aşkın otel ve yaklaşık 15 bin yatak kapasitesi ile turizm konusunda önemli bir potansiyele sahiptir.”
“Pozitif ayrımcılık bekliyoruz”
Kent iş dünyasının en önemli 2’nci sorunu ise lojistik dezavantajlar olduğunu vurgulayan Başkan Takva, “Uçak seferlerinin yetersizliği, çevre yolunun bitmemesi, Van-Şırnak Karayolu’nun henüz tamamlanmaması, şehir içi trafik sorunları genel olarak tüccar ve vatandaşlar tarafından negatif etki oluşturuyor. İşsizlik oranı, üretim alanlarının yetersizliği, şehrin hizmet sektörü merkezli ticari portföyü yine olumsuz durumların başında geliyor. Bölgeye özel teşvik paketlerinin planlanması ve batı illeri ile aramızdaki makasın daraltılması için devletimizden kentimize pozitif bir ayrımcılık bekliyoruz. Bu alandaki kamu kaynakları daha verimli kullanılmalı, kamu yatırımları teknolojik ürün odaklı olmalı, ihracat artırılmak üzere Eximbank kentimizde hizmet vermelidir. Turizm, hayvancılık, dış ticaret, madencilik, yenilenebilir enerji başta olmak üzere kamu yatırımlarının kentin potansiyelleri üzerinden bir değerlendirme yapılarak gerçekleştirilmesi gerekiyor. Bu alanda devlet eliyle yeni girişimler yapılmasını bekliyoruz" ifadelerini kullandı.
